Του Νίκου Κωνσταντάρα
Είμαστε µάρτυρες του τέλους του κόσμου που γνωρίζαμε, χωρίς να ξέρουμε πού θα βρισκόμαστε σε λίγο καιρό. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία προκάλεσε τέτοια συσπείρωση μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τόσο μεγάλη στροφή στην πολιτική της Γερμανίας, που για πρώτη φορά διαφαίνεται η πιθανότητα μιας Ενωσης με κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα. Η απομόνωση της Μόσχας, η αποτυχία του Βλαντιμίρ Πούτιν να ερμηνεύσει σωστά την κατάσταση πριν προχωρήσει σε πόλεμο και η φανερή αδυναμία του συστήματος που έστησε, πλήττουν τη Ρωσία σε βαθμό που δεν θα μπορούσε να πετύχει ούτε ο χειρότερος εχθρός της. Η «Δύση» εμφανίζεται πάλι ως υπαρκτή έννοια, αντλώντας νομιμοποίηση από τη συμπεριφορά του Πούτιν, ενώ η γύμνια του καθεστώτος που αυτός έχτισε και το παράλογο της πολιτικής που εφάρμοζε τόσα χρόνια δείχνουν ότι το μεγαλύτερο θύμα του είναι ο ρωσικός λαός. Ενας λαός που σήμερα βλέπει ότι η στέρηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων του δεν μεταφράστηκε ούτε σε ασφάλεια ούτε σε σταθερότητα. Η ευρύτερη εικόνα, όμως, δεν περιορίζεται στους σημερινούς πρωταγωνιστές – το δράμα εκτυλίσσεται υπό την απειλή πυρηνικού ολέθρου και μας αφορά όλους.
Θα έχουμε την τύχη να δούμε ισχυρή Ευρωπαϊκή Ενωση, ικανή να διασφαλίσει τη σταθερότητα και την ευημερία όλων των λαών της ταλαίπωρης ηπείρου ή είναι τόσο διαβρωμένοι οι θεσμοί και όλα τα συστήματα ασφαλείας της Ρωσίας, που δεν θα εμπόδιζαν μια κίνηση αυτοκαταστροφής; Τα σημάδια δεν είναι καλά: η εισβολή, με την αδύναμη εκτέλεση ενός ανεπαρκούς σχεδίου, δείχνει ή ότι το επιτελείο του Πούτιν δεν είναι ικανό ή ότι αυτός επιβάλλει μια πολιτική που δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Και στις δύο περιπτώσεις, αυτός ευθύνεται. Οπως θα ευθύνεται και εάν ενταθεί η επίθεση και αρχίσουν να εμφανίζονται ολοένα περισσότεροι νεκροί πολίτες στις οθόνες, που βρίσκονται στα χέρια σχεδόν κάθε κατοίκου της Γης. Ο πόλεμος σήμερα δεν διεξάγεται μόνο στο πεδίο, αλλά στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Ετσι, οι Ρώσοι έχουν ήδη υποστεί ήττα. Ο Πούτιν βρίσκεται στη γωνία. Πριν από μία εβδομάδα, λίγοι θα πιστεύαμε ότι η ουκρανική κρίση θα μπορούσε να εγείρει την απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων. Σήμερα, είναι δύσκολο να αποκλείσουμε μια κίνηση τρέλας από έναν άνθρωπο που παίζει το μέλλον της χώρας του σε μια ζαριά.
Η παγκόσμια κινητοποίηση εναντίον της Ρωσίας (με λίγες εξαιρέσεις, και με την Κίνα ανήσυχη) είναι ανέλπιστο βήμα στήριξης του διεθνούς συστήματος διακυβέρνησης. Τώρα που στήθηκε το τείχος, χρειάζεται διέξοδος μέσω διαπραγματεύσεων. Οσο δύσκολο και αν φαίνεται αυτό σήμερα, βρισκόμαστε σε απείρως καλύτερη θέση για διπλωματία απ’ ό,τι θα ήμαστε εάν ξεσπάσει πυρηνικός πόλεμος ή προκληθεί παγκόσμια ύφεση από παρατεταμένες εχθροπραξίες και κυρώσεις. Οσο αναγκαία είναι η ηρωική αντίσταση των Ουκρανών, τόσο είναι και η εκεχειρία.
