Του Νίκου Κωνσταντάρα
Η υπόθεση Καϊλή προστίθεται σε μια σειρά απογοητεύσεων τον τελευταίο καιρό. Η αδέξια (στην καλύτερη περίπτωση) διαχείριση των υποκλοπών, οι αποκαλύψεις για την Κιβωτό, το νέο επεισόδιο υπερβολικής αστυνομικής βίας, και τώρα το φερόμενο ως σκάνδαλο δωροδοκίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Ε.Κ.), προκαλούν απορία και μελαγχολία. Πώς βρίσκονται ακατάλληλα άτομα σε καίριες θέσεις και χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο; Οσο και αν κάθε σκάνδαλο εμπεριέχει ατομική ευθύνη και ανθρώπινη αδυναμία –απληστία, επιπολαιότητα, αλαζονεία, κ.ά.– το κακό θα είχε περιοριστεί εάν γινόταν καλύτερη επιλογή ανθρώπων, εάν ελέγχονταν επαρκώς και εάν γνώριζαν όλοι ότι οι πράξεις τους έχουν συνέπειες.
Το ζήτημα δεν είναι εθνικό. Οι Ελληνες ή οι Ιταλοί, π.χ., δεν είναι πιο «παραβατικοί» από άλλους (ούτε βέβαια και καλύτεροι). Αρκεί να θυμηθούμε –ενδεικτικά– τις επιτυχίες της υπηρεσίας κατά της απάτης στην Ε.Ε. (OLAF), που μόνο τα τελευταία χρόνια αποκάλυψε την απάτη της Volkswagen με τα πλαστά στοιχεία για τις εκπομπές ρύπων και την υποτίμηση εισαγωγών από την Κίνα με την οποία Βρετανοί εξαπατούσαν την Ενωση από δισεκατομμύρια ευρώ σε φόρους. Το κακό είναι ότι κάποιες χώρες έχουν κακό όνομα και κάθε φορά που πολίτες τους πρωταγωνιστούν σε σκάνδαλο διαφθοράς, αυτό ενισχύει τις προκαταλήψεις εναντίον όλων των συμπατριωτών τους. Ετσι, η σημερινή υπόθεση πιθανότατα να έχει αρνητικές επιπτώσεις στη στελέχωση ευρωπαϊκών και διεθνών θεσμών από Ελληνες.
Γι’ αυτό τα ελληνικά κόμματα θα έπρεπε να είναι πολύ προσεκτικά στην επιλογή υποψηφίων για το Ε.Κ. και τη στελέχωση εθνικών και ευρωπαϊκών υπηρεσιών και θεσμών. Να προτείνουν και να υποστηρίζουν υποψηφίους που θα εργαστούν, που θα ενισχύσουν την Ε.Ε. και ταυτόχρονα τη χώρα τους, που δεν θα επιδιώκουν μόνο το ατομικό και κομματικό συμφέρον, που δεν θα μεταφέρουν στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο τις έριδες της εσωτερικής πολιτικής σκηνής. Να μη στέλνονται στην «Ευρώπη» άτομα για «παρκάρισμα» ή ως ανταμοιβή για κάποια υπηρεσία στην ηγεσία του κόμματος. Αυτό δεν απαιτεί μόνο καλή επιλογή προσώπων, αλλά και συγκεκριμένους στόχους στη θητεία τους, σε συνδυασμό με αυστηρή επίβλεψη από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Η ενοποίηση της Ευρώπης βασίζεται στον «συγχρονισμό» διαφορετικών λαών και παραδόσεων σε ένα κοινό όραμα. Μοιραία, δεν βρίσκονται όλες οι χώρες, πόσο μάλλον όλα τα κόμματα, στην «ίδια σελίδα» της παρτιτούρας. Αυτό φαίνεται περισσότερο στο Ε.Κ., όπου εκπροσωπούνται κόμματα απ’ όλο το πολιτικό φάσμα. Φαίνεται και στο πόσο άγαρμπη είναι ενίοτε η σύνθεση διαφορετικών νοοτροπιών όταν αυτές διαχέονται σε ένα σύνολο που σήμερα αποτελείται από διαφορετικά πλαίσια συμπεριφοράς, διαφορετικές επιδιώξεις και σύγχυση μεταξύ εθνικών και ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων.
Το ευρωπαϊκό «κοστούμι» φτιάχνεται την ώρα που όλα τα μέλη του συνόλου βρίσκονται σε κίνηση. Η συγκυρία προσφέρεται για φαυλότητα. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ατομικό, αλλά και δομικό.
