Του Νίκου Κωνσταντάρα
Μπορεί να μη μας απασχολεί τελευταίως όσο η Γάζα, όμως η Ουκρανία βρίσκεται σε κρίσιμη φάση στον πόλεμο εναντίον του Ρώσου εισβολέα. Η αντεπίθεση των τελευταίων μηνών δεν φαίνεται να έφερε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, οι σύμμαχοι στη Δύση εμφανίζουν σημάδια κόπωσης και εμπλέκονται σε μεταξύ τους διαφωνίες, οι Ρώσοι επιμένουν, βρίσκοντας στήριξη από πολλές χώρες, και ο χειμώνας δείχνει ότι θα είναι πιο ψυχρός από τον περυσινό.
Οι συνθήκες σε όλα τα μέτωπα επιδεινώνονται, έτσι, ίσως πλησιάζει η ώρα διαπραγματεύσεων για κατάπαυση του πυρός. Επειδή το Κίεβο –όπως κάθε άλλη κυβέρνηση– δεν μπορεί να συναινέσει στην οριστική απώλεια εδαφών, ίσως βαίνουμε προς μια εκεχειρία βάσει του χάρτη όπως έχει διαμορφωθεί, με διαπραγματεύσεις για οριστική συμφωνία να παραπέμπονται στο μέλλον.
Και μια προσωρινή παύση, όμως, απαιτεί από τις δύο πλευρές να καταλάβουν ότι δεν τις συμφέρει η συνέχιση των εχθροπραξιών και να πιστέψουν ότι ο εχθρός δεν θα εκμεταλλευθεί την ευκαιρία για να ενισχύσει τις δυνάμεις του ώστε να επιστρέψει ισχυρότερος στα πεδία των μαχών. Εδώ το ερώτημα είναι εάν μπορεί κανείς να εμπιστευθεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν να συνάψει συμφωνία και να την τηρήσει. Το γεγονός και μόνο ότι επέλεξε να εισβάλει στην Ουκρανία δείχνει ή ότι είχε λάθος εκτίμηση για το πώς θα αντιδρούσαν στο Κίεβο, στην Ουάσιγκτον, στο Βερολίνο και σε άλλες πρωτεύουσες, ή ότι δεν γνώριζε τις ικανότητες των δικών του δυνάμεων. Ο Ρώσος πρόεδρος φαίνεται να έπεσε έξω και στα δύο βασικά σημεία. Διαθέτει, όμως, δύο ισχυρά χαρτιά, τα οποία αποδεικνύουν την ασυμμετρία της αναμέτρησης πολύ περισσότερο απ’ ό,τι τα μεγέθη των δύο χωρών και των ένοπλων δυνάμεών τους: η ρωσική κυβέρνηση δεν λογαριάζει το κόστος των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές από την πλευρά των στρατιωτών της, και διαθέτει πυρηνικά όπλα. Εάν ο Πούτιν αισθανθεί ότι απειλείται ο ίδιος άμεσα, ουδείς μπορεί να αποκλείσει ότι θα σκεφθεί, «τι τα έχουμε εάν δεν τα χρησιμοποιούμε;» (όπως αναφώνησε, εξάλλου, ο φίλος του ο Τραμπ όταν ήταν πρόεδρος).
Εάν οι δύο πλευρές προχωρήσουν σε κατάπαυση του πυρός, πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην περιοχή και διεθνώς; Η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να δεσμευθεί ότι αποκλείει την ένταξή της στο ΝΑΤΟ (κάνοντας μια παύση, το «πολύ»), και θα επιδιώξει να οπλιστεί από τη Δύση με τρόπο που θα αποτρέπει περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα. Η Ρωσία θα πάρει ανάσα από τη χαλάρωση των κυρώσεων και θα μπορέσει να διαθέσει περισσότερα χρήματα σε εξοπλισμούς και στις σχέσεις της με άλλες χώρες του αντιδυτικού μπλοκ. Ετσι, φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές έχουν λόγο να φοβούνται ότι η εκεχειρία θα ενισχύσει τον εχθρό τους. Μένει, λοιπόν, να δούμε πόσο θα πιεστούν από άλλους παράγοντες, με κυριότερο, ίσως, τον χειμώνα.
