Του Νίκου Κωνσταντάρα
Στο Ιράν, χιλιάδες γυναίκες, μαζί με αρκετούς άνδρες, πήραν τους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν εναντίον του καθεστώτος μετά τον θάνατο 22χρονης γυναίκας, κουρδικής καταγωγής, που πέθανε στα χέρια της αστυνομίας ηθών μετά τη σύλληψή της επειδή δεν φορούσε τη μαντίλα της σωστά. Στη Ρωσία ξέσπασαν διαδηλώσεις και προκλήθηκε κύμα φυγής χιλιάδων ανδρών μόλις ο Βλαντιμίρ Πούτιν κήρυξε μερική επιστράτευση. Η απάντηση των δυνάμεων καταστολής και στις δύο χώρες ήταν άμεση και βίαιη. Τα αυταρχικά καθεστώτα δεν μπορούν να ανεχθούν οποιαδήποτε αμφισβήτηση. Η επιβίωσή τους εξαρτάται από τη συνεχή προβολή παντοδυναμίας – πρέπει να επιβεβαιώνουν σε κάθε περίπτωση ότι όποιος σηκώσει κεφάλι το χάνει.
Είναι άγνωστο εάν οι διαδηλώσεις στο Ιράν και η απροθυμία πολλών Ρώσων να συμμετάσχουν στον πόλεμο του Πούτιν εναντίον της Ουκρανίας θα υπονομεύσουν ουσιαστικά τα δύο καθεστώτα. Για κάθε γυναίκα και άνδρα που τολμά να αναμετρηθεί με τις δυνάμεις καταστολής, αμέτρητοι άλλοι παρακολουθούν από μακριά, είτε συμφωνώντας μαζί τους είτε αδιαφορώντας. Οι πολλοί θα συνεχίσουν την πορεία της ζωής τους αναλόγως της έκβασης της εξέγερσης. Ομως, κάθε αμφισβήτηση του καθεστώτος μένει στη μνήμη, εμπνέοντας νέα ξεσπάσματα. Οι εξεγέρσεις του 2009 και του 2019 στο Ιράν, που στοίχισαν εκατοντάδες ζωές, εμπνέουν τις σημερινές διαδηλώσεις. Τα 43 χρόνια θεοκρατικού καθεστώτος στο Ιράν, καθώς και τα 23 χρόνια που ο Πούτιν βρίσκεται στην εξουσία, δεν μπορεί παρά να προκαλούν οργή και απελπισία σε ολοένα περισσότερους πολίτες. Οταν δοθεί η κατάλληλη αφορμή, η ανάγκη για ανατροπή μπορεί να νικήσει τη μοιρολατρία και τον φόβο και να ανατρέψει καθεστώτα. Μένει να δούμε αν έφθασε αυτή η στιγμή.
Οσοι δεν ζούμε κάτω από τέτοιες συνθήκες, είναι δύσκολο να φανταστούμε τη γενναιότητα των γυναικών που δημοσίως καίνε τις μαντίλες τους και των νέων που αρνούνται να πολεμήσουν στην Ουκρανία. Ολοι τους γνωρίζουν ότι η επιβίωση του καθεστώτος εξαρτάται από τη δική τους καταστροφή. Εμείς, πέρα από το να δηλώνουμε συμπαράσταση προς τους εξεγερμένους, πρέπει να γνωρίζουμε ότι πεθαίνουν για αυτά που εμείς θεωρούμε δεδομένα. Οτι η ελευθερία είναι πολύτιμη, ευάλωτη και εξαρτώμενη από τους πολίτες και τις επιλογές τους.
