Του Νίκου Κωνσταντάρα
Γιατί πρέπει να γινόμαστε μάρτυρες επανειλημμένων τραγωδιών για να καταλάβουμε, έστω για λίγο, πόσο ο κουρνιαχτός της δημόσιας συζήτησης μας τυφλώνει μπροστά στην πραγματικότητα του ξεριζωμού ανθρώπων από τις εστίες τους; Οι ζωές χαμένες στα κύματα στη Λέσβο και στα Κύθηρα –και όπου αλλού ναυάγησαν και θα ναυαγήσουν πλοιάρια της απόγνωσης και της ελπίδας– δεν χωρούν στο στενό πλαίσιο μέσα στο οποίο συγκρουόμαστε. Ούτε οι ηρωικές προσπάθειες λιμενικών και άλλων που σώζουν ζωές ταιριάζουν με τα αφηγήματα που προτιμάμε να ακολουθούμε, και, ακολουθώντας τα, επιδεινώνουμε τη διχόνοια και τον οπαδισμό μας.
Είμαστε, και εδώ, χωρισμένοι σε διαφορετικά στρατόπεδα νοοτροπίας και πολιτικής. Αυτοί που πιστεύουν ότι η μετανάστευση και η αίτηση ασύλου αποτελούν απειλή ή βάρος μπορούν να δείξουν τον κυνισμό με τον οποίο ξένες χώρες (στη δική μας περίπτωση η Τουρκία) ενθαρρύνουν τη ροή ανθρώπων, για να προκαλέσουν προβλήματα. Από την άλλη πλευρά, μεταξύ των πολλών που συγκινούνται με το δράμα των απελπισμένων, κάποιοι εμπνέονται από ανθρωπιστικά ιδεώδη, άλλοι βρίσκουν ευκαιρία να διατυμπανίζουν το «ηθικό πλεονέκτημά» τους διά του ανθρωπισμού. Σε αυτό το υπόβαθρο στήνονται θεωρίες συνωμοσίας, με τους μεν να μιλούν για την «αντικατάσταση» των γηγενών πληθυσμών με μουσουλμάνους εισβολείς και τους δε να παρουσιάζουν ως απάνθρωπες τις κυβερνήσεις που βρίσκονται να διαχειρίζονται και τη ροή ανθρώπων και τους πολιτικούς κραδασμούς που αυτή προκαλεί. Και οι δύο πλευρές βρίσκουν συμμάχους σε πολιτικά σχήματα και μέσα ενημέρωσης σε ευρύτερο ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς καριέρες χτίζονται και στο να αυτοπαρουσιάζεται κάποιος ως «άτεγκτος» και εθνικά υπερήφανος, και ως ήρωας ανθρωπισμού ενώ καταγγέλλει άλλους για απανθρωπιά.
Η μαζική ροή ανθρώπων θα αυξηθεί. Αυτό δείχνουν οι διεθνείς πολιτικές, οικονομικές και κλιματικές εξελίξεις. Απαιτείται ουσιαστική δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να ελεγχθεί η κατάσταση, για να υπάρχουν διαδικασίες και διέξοδοι που δεν θα αφήνουν περιθώρια σε κυνικούς διακινητές (είτε άτομα είτε κράτη), ούτε θα ρίχνουν όλο το βάρος της ευθύνης σε αυτούς που φυλάνε τα σύνορα της χώρας και της Ε.Ε. Μπροστά στον θάνατο και στον πόνο, βλέπουμε πως η ρουτίνα των πολιτικών αντιπαραθέσεών μας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη είναι παραπλανητική, ανούσια, αδιέξοδη.
