Του Νίκου Κωνσταντάρα
Δύο τρένα εγκλωβισμένα στις ίδιες ράγες, οι οδηγοί τους αγνοούν τον κίνδυνο, τίποτα δεν τους προειδοποιεί να τραβήξουν φρένο. Η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Η νύκτα αυτή και η αυγή που αποκαλύπτει το μέγεθος της τραγωδίας χαράσσονται στη μνήμη όλων. Το τραύμα θα μείνει ζωντανό για δεκαετίες. Και αυτό είναι το μόνο στο οποίο μπορούμε να ελπίζουμε. Δεν αρκούν τα «ποτέ ξανά!», η αναζήτηση ευθυνών, η πολιτική διαμάχη, η επίσπευση έργων και υποδομών που έχουν καθυστερήσει αδικαιολόγητα. Οσο αναγκαία και αν είναι όλα αυτά, πρωτίστως χρειάζεται ριζική αλλαγή νοοτροπίας όλων.
Η σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη είναι αβάσταχτης βαναυσότητας μάθημα για το τίμημα της προχειρότητας και του αυτοσχεδιασμού με τα οποία πορευόμαστε ως έθνος. Οσο συνεπείς και υπεύθυνοι είναι οι περισσότεροι πολίτες, κρατικοί λειτουργοί, μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων κ.ά., τόσο ανεύθυνοι και αδιάφοροι είμαστε σε συλλογικό επίπεδο. Φτιάξαμε μια πολιτεία που μοιάζει με αυτή που θέλουμε αλλά είναι ανεπαρκής την ώρα του κινδύνου. Τι πιο συμβολικό από το γεγονός ότι το 2023 το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο –για όποιους λόγους– δεν διαθέτει στοιχειώδη συστήματα ασφαλείας; Λειτουργούσε βάσει νοοτροπίας ότι δεν χρειάζεται να είναι 100% ασφαλές, ότι με προχειρότητα και τύχη όλα θα πάνε καλά. Συνηθίζουμε, αποδεχόμαστε αυτή την κατάσταση, έως τη στιγμή που το κακό αποδεικνύεται αναπόφευκτο. Τώρα βλέπουμε ότι δεν θα έπρεπε να κινείται τίποτα στο δίκτυο έως ότου καλυφθούν τα κενά ασφαλείας.
Πείθουμε εαυτούς πως κάνουμε τα δέοντα. Φτιάχνουμε μια εικόνα χωρίς να πράττουμε ό,τι χρειάζεται για να γεφυρώσουμε ένα κενό, να απαλείψουμε τον κίνδυνο, να βοηθήσουμε αλλήλους. Διαμορφώνουμε συστήματα που πιστεύουμε ότι μας παρέχουν «ελευθερία» κινήσεων, ότι μας απαλλάσσουν από τις συνέπειες των πράξεων ή της αμέλειάς μας. Σήμερα βλέπουμε με τον πιο τραγικό τρόπο πως όποιοι κι αν είμαστε, όποια κι αν είναι η δουλειά μας, πρέπει να αναρωτιόμαστε συνεχώς εάν όσα κάνουμε αρκούν ώστε το τρένο της ατομικής και συλλογικής ζωής μας να βρίσκεται στη σωστή πορεία.
