Του Νίκου Κωνσταντάρα
Οι ατέρμονες έριδες στα κοινωνικά δίκτυα διυλίζουν και αναδεικνύουν με τον πιο σαφή τρόπο αυτό που χρόνια τώρα παρατηρούμε στην κοινωνία, στην πολιτική, στα μέσα ενημέρωσης: όσοι δεν θέλουν να προχωρήσει κάτι βρίσκουν κάποια αρχή, κάποιο νομότυπο και συχνά πομπώδες επιχείρημα για να συμφωνήσουν μεν με κάποια πρόταση ή πράξη αλλά να εκφράσουν τόσες επιφυλάξεις δε, που το μόνο αποτέλεσμα είναι η υπονόμευση κάθε κίνησης, η παράλυση. Επίσης, όσοι δεν θέλουν να βοηθήσουν κάποιους, ή να καταδικάσουν άλλους, οχυρώνονται πίσω από αμέτρητα «Ναι, αλλά» για να κρύψουν την ατολμία, τη μικροπρέπεια ή τη μισαλλοδοξία τους κάτω από τον δήθεν ευγενικό μανδύα της «βαθύτερης γνώσης», της «ψαγμένης άποψης», της «μεγάλης εικόνας». Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, μια πράξη τόσο βάναυση και τόσο αδικαιολόγητη, εκθέτει σε όλο της το μεγαλείο την ανόητη φιλαρέσκεια και την ηθική φτώχεια αυτών που επιμένουν να εξισώνουν θύτες με θύματα, να αδιαφορούν για το καλό και το κακό, που πάντα βρίσκουν τρόπο να δικαιολογήσουν τη δική τους απραξία ή ανοχή στο έγκλημα.
Οι «ΕπιΤηςΑρχίτες» και οι «ΝαιΑλλάδες» επιζούν στην κοινωνία επειδή έχουν βρει τη συνταγή για να δικαιολογούν πάντα τη θέση τους, ερμηνεύοντας τις αποτυχίες τους ως απόδειξη της συνωμοσίας, αδικίας ή ανικανότητας που υποτίθεται ότι αυτοί ξεσκεπάζουν με το διεισδυτικό τους βλέμμα. Πατούν πάνω στο πάντα κινούμενο έδαφος παλιών διχασμών και καταστροφικών επιλογών του παρελθόντος, ερεθίζοντας πληγές για να ντύσουν την επιπολαιότητά τους με τον πόνο από τραγικές στιγμές του έθνους. Οπως ο αντιεμβολιαστής βλέπει τον θάνατο από COVID-19 ως απόδειξη του εγκλήματος που διαπράττεται εναντίον του, έτσι οι σημερινοί μπαϊρακτάρηδες του Πούτιν στην Ελλάδα κατηγορούν αυτούς που τον κατηγορούν και όχι τον ίδιο. Κάποιοι επειδή στον ναρκισσισμό της ασημαντότητάς τους θεωρούν εαυτούς φύλακες της μνήμης θυμάτων του παρελθόντος, άλλοι επειδή θεωρούν εαυτούς εξυπνότερους των άλλων, άλλοι επειδή δεν τους αρέσει η «νέα τάξη πραγμάτων» (που για εμάς τους υπολοίπους αποτελείται μόνο από επιπόλαιους αυτοσχεδιασμούς των μεγάλων δυνάμεων).
Οποιοι είναι οι «ΕπιΤηςΑρχίτες» και οι «ΝαιΑλλάδες», και όποιος ο «ιδεολογικός χώρος» τους, οι αντιλήψεις τους καθορίζονται από την ανάγκη να αποσπάσουν την προσοχή και όχι από μια νηφάλια ανάγνωση των γεγονότων. Ασφαλώς, είναι δύσκολο να αποτιμηθούν τα γεγονότα μέσα στον κουρνιαχτό του πολέμου. Ομως, άλλο είναι να αναζητούμε την αλήθεια και να συμπονούμε αυτούς που δέχονται επίθεση, και άλλο να επιβάλλουμε τη δική μας ανάγνωση στα πάντα, στον βαθμό που να ανεχόμαστε, έως και να δικαιολογούμε, το έγκλημα. Τέτοια ανάγνωση βασίζεται στον αυτοέπαινο, στον εντυπωσιασμό της στενής ομάδας μας, στην ανάγκη να κατατροπώσουμε με κάθε μέσο τους αντιπάλους στη σημερινή, εσωτερική πολιτική σκηνή. Αυτή η νοοτροπία μπορεί να μας ικανοποιεί, όμως, μας κρατά στο τέλμα.
