Του Νίκου Κωνσταντάρα
Η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία ήταν παράδοξη και, όπως δείχνει η εξέλιξή της, ανεπαρκώς προετοιμασμένη στο επιχειρησιακό επίπεδο. Φαίνεται ότι δεν περίμενε ούτε τον βαθμό αντίστασης που προβάλλουν οι Ουκρανοί ούτε τη δυναμική αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ομως, ο Ρώσος πρόεδρος διαθέτει δύο ισχυρά όπλα, τα οποία ίσως καθορίσουν τις εξελίξεις. Αφενός, τα στρατεύματά του ισοπεδώνουν τα πάντα, αδιαφορώντας και για τις ζωές των αμάχων και γι’ αυτές των Ρώσων στρατιωτών. Αφετέρου, η πολιτική στέρησης φυσικού αερίου από την Ε.Ε. για πολλούς μήνες πριν από τον πόλεμο την άφησε με λίγα αποθέματα και με υψηλές τιμές. Το ερώτημα είναι πώς η κάθε χώρα και η Ενωση σαν σύνολο θα διαχειριστούν τα προβλήματα που ο Πούτιν προκάλεσε με τέτοια μαεστρία.
Στην Ελλάδα, όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, βλέπουμε ότι ο πόλεμος καταδικάζεται από ανθρώπους κυρίως του κεντρώου χώρου, ενώ τα άκρα στα δεξιά και αριστερά δικαιολογούν τον Πούτιν. Πέρα απ’ όποια άμεση ή έμμεση «επιρροή» της Ρωσίας στα άκρα, πέρα από «παραδοσιακές φιλίες», πέρα από το καθιερωμένο μίσος προς τη φιλελεύθερη δημοκρατία και τη Δύση γενικώς, τα άκρα έχουν ακόμη σοβαρότερο λόγο να μην καταδικάσουν τη ρωσική εισβολή: χωρίς την πόλωση δεν υπάρχουν. Εάν σύσσωμη η κοινωνία και ο πολιτικός κόσμος στήριζαν το θύμα, πώς θα μπορούσαν τα πολιτικά άκρα να διαφέρουν; Η διχόνοια είναι το οξυγόνο της πολιτικής μας, και η συμφωνία γύρω απ’ οποιοδήποτε θέμα ανησυχεί όσους δεν έχουν τίποτα να προβάλουν πέρα από καχυποψία, συνωμοσιολογία, καταγγελίες και κούφιες υποσχέσεις. Οταν αυτή η τακτική εφαρμόζεται από κόμματα που ενίοτε καλούνται να κυβερνήσουν, πώς να την εγκαταλείψουν μικρότερες δυνάμεις;
Η στήριξη για τον Πούτιν, λοιπόν, είναι υπαρξιακή ανάγκη για κάποια κόμματα και «χώρους». Οσο όμως δυσκολεύονται να πείσουν για το δίκιο της Ρωσίας, τόσο τους ευνοεί η στρατηγική εκβιασμού που ο Πούτιν εφαρμόζει στην ενέργεια και, μέσω αυτής, στην οικονομία, στην κοινωνία και στην πολιτική των ευρωπαϊκών χωρών. Οι γαλλικές εκλογές δείχνουν με τον σαφέστερο τρόπο αυτή την «εξίσωση Πούτιν»: ενώ η στενή σχέση της Μαρίν Λεπέν με τον Ρώσο πρόεδρο ήταν βάρος τις εβδομάδες πριν από τον πρώτο γύρο, το αποτέλεσμα και τα προγνωστικά για τον δεύτερο δείχνουν ότι η ακρίβεια (που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υψηλή τιμή της ενέργειας) χρεώνεται στον Εμανουέλ Μακρόν και ευνοεί τη Λεπέν. Οσο περνάει ο καιρός, θα φανεί εάν η μαζική καταδίκη της εισβολής θα χάνει έδαφος στην οργή και στην ανασφάλεια που προκαλούν οι υψηλές τιμές. Θα φανεί αν ο Πούτιν χάνει η κερδίζει.
Η «εξίσωση Πούτιν» θα παίζει καθοριστικό ρόλο στην πολιτική δυτικών χωρών. Εως ότου αλλάξει τακτική η Ρωσία ή –καλύτερα– εξασφαλίσουμε την απεξάρτησή μας από τη ρωσική ενέργεια.
