Του Λάρκου Λάρκου
Η διπλωματία ενός μικρού κράτους δεν έχει απεριόριστες επιλογές. Συνοπτικά, τέσσερεις. Οι πρώτες τρεις συνιστούν δημοφιλείς πρακτικές στη Λευκωσία: 1) Να κάνει «εκστρατεία ενημέρωσης» στο διεθνές πεδίο. 2) Να ζητάει άσκηση πιέσεων ή και «κυρώσεις» από Ε.Ε., χωρίς να διευκρινίζει τι θα ακολουθήσει μετά. 3) Να ζητάει χρόνο για «παρακάτω» για να αποφύγει να πάρει αποφάσεις και με το πολύ γνωστό «όχι ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα» σπρώχνει τα πάντα στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα, και, 4) να αξιοποιήσει τη μόνη στρατηγική που νίκησε. Η ε/κ ηγεσία επί 20ετία εφάρμοσε τις τρεις πρώτες, εν συνόλω ή κατά περίπτωση, και, ενώ είναι γνωστό το αποτέλεσμα, η επανάληψή τους είναι η «μήτηρ» μιας ακόμα αποτυχημένης πολιτικής. Η «διπλωματία των διασυνδέσεων» είναι η μόνη που δίνει πλεονεκτήματα στην Κύπρο. Η μόνη επιτυχία βασίστηκε στο στρατηγικής σημασίας σχέδιο πάνω σε τρία πόδια: ένταξη της Κύπρου στην ΕΟΚ. Έναρξη ενταξιακών συνομιλιών με την Τουρκία. Διμερείς συνομιλίες Ελλάδας-Τουρκίας με φόντο τη Χάγη (Ελσίνκι, 1999). Οι ε/κ ηγεσίες αποφεύγουν να αναλύσουν αυτό το κομβικής σημασίας σημείο και λένε διάφορα δευτερεύουσας σημασίας. Είκοσι χρόνια μετά την ένταξη στην Ε.Ε., η ε/κ ηγεσία αρνείται να ερμηνεύσει τα πασιφανή. Αλλά, ο ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ Λ. Φουρλάς ερωτά τον Προέδρο του Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ που «έχει προβεί σε δηλώσεις υποστήριξης της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην Ένωση των 27. Ενώ εκβίαζε το ΝΑΤΟ, πήρε δώρα τόσο από τη Συμμαχία, όσο και από την Ευρώπη». (17/7/23)
Ο ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ Γ. Γεωργίου δηλώνει στον «Φιλελεύθερο» στις 13/12/23, ότι «η Ε.Ε. ετοιμάζεται να δώσει νέα δώρα στην Τουρκία, θέτοντας πολύ αναιμικές προϋποθέσεις σε ό,τι αφορά την ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού».
Ο Ευρωπαίος «ΥΠΕΞ» Ζ. Μπορέλ «αναφερόμενος στις εισηγήσεις που περιλαμβάνει για τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε. τόνισε πως «αυτό δεν είναι δώρο για την Τουρκία», αλλά ότι «εξυπηρετεί το πιο σημαντικό μας συμφέρον, που είναι η ειρήνη και η σταθερότητα στην Α. Μεσόγειο» (Πηγή: 29/11/23, Cyprus Times).
Οι αναφορές του τύπου «δώρα στην Τουρκία» κ.λπ. είναι φθηνές εφευρέσεις που ακυρώνουν τα διαπραγματευτικά χαρτιά της Λευκωσίας. Θέτουν τη Λευκωσία εκτός του κοινοτικού τρόπου λειτουργίας όπως τον αναφέρει ο Ζ. Μπορέλ και αφαιρούν δυνητικές διπλωματικές συμμαχίες. Η επανάληψη μιας αποτυχημένης συνταγής οδηγεί:
1ο: Στην αδυναμία διαπραγμάτευσης με την Ε.Ε., καθώς δεν υφίσταται κάποια πολιτική βάση με επίκεντρο την επίλυση.
2ο: Στην κατασπατάληση του πολύτιμου κεφαλαίου της νήσου –της διπλωματίας των διασυνδέσεων που επιφέρει οφέλη σε πλείονες του ενός παίκτες και,
3ο: Ουσιαστικά οδηγεί στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα –αποσύνδεση του Κυπριακού από την ευρωτουρκική σχέση και, όπως τα στοιχεία δείχνουν, προώθηση της Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε. - Τουρκίας ερήμην της Κύπρου. Ήδη υπάρχει πρόσφατο παράδειγμα για το πώς παρακάμπτονται αντιρρήσεις που δεν υπακούν στην κοινοτική λογική, όπως Όρμπαν σε σχέση με Ουκρανία.
4ο: Εύκολα πετάμε ευθύνες εδώ και εκεί. Αλλά παραγνωρίζουμε ότι και οι άλλοι έχουν συμφέροντα και, παραγνωρίζοντάς τα, δεν μπορούμε να διασυνδέσουμε τα συμφέροντά τους με το κορυφαίο κυπριακό συμφέρον.
5ο: Η πολιτική του μηδενικού αθροίσματος οδηγεί τα κράτη στο περιθώριο, οι προσεγγίσεις του αμοιβαίου οφέλους λύνουν προβλήματα και εξομαλύνουν σχέσεις. Όταν κάθε μέρος κερδίζει κάτι σημαντικό, τότε ανοίγει ο δρόμος για αντιμετώπιση και άλλων θεμάτων. Όταν το κλίμα αλλάζει, οι αποφάσεις εξελίσσονται σε ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον.
