Σεισμοί και διπλωματία

Οι επιπτώσεις από τις σεισμικές δονήσεις στην Τουρκία και τη Συρία ξεπερνούν τα όρια της ανθρώπινης φαντασίας. Το δράμα γίνεται ολοένα και πιο καθαρό με τις σκηνές που προβάλλονται σε όλα τα ΜΜΕ σε παγκόσμιο επίπεδο και βέβαια στα ΜΚΔ. Ο ανθρώπινος πόνος δεν έχει σύνορα, όπως επίσης και η αλληλεγγύη. Ξεχωρίζω τα εξής σημαντικά από το πολιτικό περιβάλλον της καταστροφής:

Ο Τ. Ερντογάν έκανε έκκληση για «ενότητα και αλληλεγγύη». Η «Εθνική Συμμαχία» (τα έξι κόμματα της αντιπολίτευσης) ζήτησε από την κυβέρνηση «στενή συνεργασία». Η αναβολή των εκλογών της 14ης Μαΐου είναι ολοένα και πιο πιθανή, καθώς ουδείς μπορεί να προβλέψει τον χρόνο και τα μέσα για να επανέλθει μια στοιχειώδης μετασεισμική λειτουργία ανθρώπων και πραγμάτων. Πραγματική στήριξη σε διεθνές επίπεδο, μέσα και η συμμετοχή της Ε.Ε. στις προσπάθειες διάσωσης μέσω του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Επισημαίνω και τη συμμετοχή δυνάμεων από το Ισραήλ και από την Ελλάδα –τηλεφωνική επικοινωνία Σακελλαροπούλου και Μητσοτάκη με Ερντογάν συν αποστολή βοήθειας. Από το Δελτίο Τύπου που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διακινεί στη Λευκωσία η εδώ Αντιπροσωπεία της τα πιο κάτω: «Η ΕΕ κινητοποιεί πάνω από 1.180 διασώστες και 79 σκύλους αναζήτησης στην Τουρκία μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Κατόπιν της ενεργοποίησης του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ από την Τουρκία, 19 κράτη μέλη της ΕΕ (Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία), μαζί με την Αλβανία και το Μαυροβούνιο, απέστειλαν ομάδες σε συνεννόηση με το Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών της ΕΕ και τις τουρκικές αρχές. Συνολικά, 25 ομάδες Έρευνας και Διάσωσης κατευθύνονται προς τις περιοχές της Τουρκίας. Επιπλέον, έχουν αποσταλεί δυο ιατρικές ομάδες μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ για την παροχή επείγουσας υγειονομικής περίθαλψης. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν προσφέρει συνολικά 1.185 διασώστες και 79 σκύλους αναζήτησης». Συμπληρώνω πως στην προσπάθεια ώστε να καταστεί η Ε.Ε. μια ισχυρή δύναμη στα ζητήματα Πολιτικής Προστασίας συνέβαλε αποφασιστικά και ο τέως Επίτροπος Χρ. Στυλιανίδης. Οι καρποί της προσπάθειας αυτής τώρα φαίνονται ευκρινέστερα.

Οι φυσικές καταστροφές ενίοτε παίζουν τον ρόλο του καταλύτη σε πολιτικές αλλαγές, όταν η πολιτική δεν μπορεί ή δεν θέλει. Οι σεισμοί στην Τουρκία το 1999 έδωσαν την αναγκαία ύλη στην περίφημη «διπλωματία των σεισμών», (Γ. Παπανδρέου, Ι. Τζεμ). Αυτό συντελέστηκε λόγω της πολύπλευρης στήριξης της ελληνικής κυβέρνησης υπό τον Κώστα Σημίτη στην αντιμετώπιση των συνεπειών ενός ακόμα καταστροφικού σεισμού στην περιοχή Ιζμίτ.

Η κυπριακή διάσταση μιας ωφέλιμης διπλωματίας: η «διπλωματία των σεισμών» του 1999, επέφερε «ήρεμα νερά» στις ε/τ σχέσεις και είχε τη συμβολή της στην ολοκλήρωση της ενταξιακής πορείας της νήσου –κύρια προϋπόθεση, η διπλωματική κινητικότητα μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. Δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάτι ανάλογο τώρα –άλλη εποχή, άλλα δεδομένα. Ωστόσο, και η μείωση της έντασης μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη. Δεν λύνει προβλήματα, αλλά μειώνει την ένταση και τον κίνδυνο του απρόβλεπτου.

Η «διπλωματία των σεισμών» διαθέτει την κυπριακή εκδοχή της. Οι συμβολισμοί μερικές φορές είναι πολύ πιο σημαντικοί από τα προσχήματα ή τα προσκόμματα. Για παράδειγμα, μια συνάντηση του Ε/κ ηγέτη με τον Τ/κ ηγέτη για να του εκφράσει τη συμπαράσταση στην κοινότητά του για τους Τ/κ που χάθηκαν στους σεισμούς. Μιλώ για έναν Ε/κ ηγέτη με δυνατότητες να αξιοποιήσει την ευκαιρία που δίνουν, κάποιες φορές, οι τραγωδίες, όπως αυτό που δεν έγινε με την πανδημία του κορωνοϊού, η οποία χάθηκε μέσα σε αποθέωση της μικροπολιτικής. Οι ευκαιρίες έρχονται και χωρίς να το επιδιώκεις (όπως τώρα ο σεισμός), οι ευκαιρίες οικοδομούνται με σχέδιο και κινητοποίηση (όπως ένταξη στην Ε.Ε.), οι ευκαιρίες αξιοποιούνται εφόσον θέλεις και μπορείς (όπως αφέθηκαν στο ράφι στο Κραν Μοντάνα)! Ο δήμαρχος της Λευκωσίας Κ. Γιωρκάτζης και ο δήμαρχος της κατεχόμενης Λευκωσίας Μ. Χαρματζί μπορεί να κάνουν περισσότερα στο ζήτημα της έμπρακτης αλληλεγγύης, καθώς ήδη λειτουργεί κέντρο συγκέντρωσης βοήθειας το οποίο συντονίζει ο Μ. Χαρμαντζί. Επίσης, χρήσιμη ήταν και η σύσκεψη στο υπουργείο Εξωτερικών με τη συμμετοχή του Επιτρόπου του Πολίτη, του υπουργείου Υγείας, του Ερυθρού Σταυρού και του Παγκυπρίου Συντονιστικού Συμβουλίου Εθελοντισμού (ΠΣΣΕ) για «πρακτικούς τρόπους στήριξης των πληγέντων σε Τουρκία και Συρία».

Στην ίδια ενότητα «η διπλωματία των παιδιών». Η φωτογραφία που έκαναν παιδιά δημοτικού σχολείου στη Λεμεσό με ευχές στα παιδιά από την Αμμόχωστο που αναζητούνται στα ερείπια κτιρίων στο Καχραμάν Μαράς, μπορεί στην τέχνη της επικοινωνίας να συνιστά το καλύτερο Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) όλων των εποχών! Τα παιδιά έγραψαν τα εξής: «Συμπαράσταση στους Τ/Κ συμπατριώτες συμμαθητές μας. Ευχόμαστε να βρεθούν σύντομα». Πιο ανθρώπινο (και πιο κυπριακό) δεν γίνεται!