Του Λάρκου Λάρκου
Ο δημόσιος διάλογος ανάμεσα στον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη και το μέλος της ομάδας στήριξης του διαπραγματευτή, Τ. Τσιελεπή προσφέρει σε όλους τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τα πασιφανή («ο Φιλελεύθερος», 30/11/2021): «Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ ενημέρωσε (τον πρόεδρο) ότι η Τουρκία τού παρουσίασε κάποιες ιδέες εμπιστευτικά. Η Τουρκία υπέδειξε την πρόθεσή της να καταργηθεί η Συνθήκη Εγγυήσεων του 1960 και το μονομερές δικαίωμα επέμβασης». Ο Ν. Αναστασιάδης αντί να αξιοποιήσει την ευκαιρία και να πάει στο επόμενο βήμα, απάντησε πως «η Τουρκία θέλει να έχει στρατιωτική βάση για να σταθμεύουν τα στρατεύματά της στην Κύπρο για πάντα». Η αναφορά σε «βάση» δείχνει το μέγεθος της διαστρέβλωσης που επιχειρούσε. Βάφτιζε βάση την ΤΟΥΡΔΥΚ (650), παρέλειπε την ΕΛΔΥΚ (950) και κυρίως παρέλειπε την παραπομπή του εκκρεμούντος θέματος (για τη χρονική διάρκεια) στο επίπεδο των τριών πρωθυπουργών, «αναθεώρηση ή κατάργηση», είτε στα 15 χρόνια, είτε με την ολοκλήρωση της 2ους 4ετούς, εκ περιτροπής προεδρίας, 8 χρόνια. Κυρίως, ως μέγας διαστρεβλωτής, παρέλειπε να πει ότι με βάση τις πρόνοιες Ζυρίχης-Λονδίνου του 1960 τα δύο αγήματα υπήρχαν εις το διηνεκές.
Ο Ν. Αναστασιάδης «ζήτησε την πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων από την πρώτη μέρα» Αυτό ήταν το «μυστικό» για να οδηγήσει τα πάντα στην κατάρρευση. Μιλώντας για το «ανέφικτο», κατέστρεψε το ρεαλιστικό, αυτό που του προσέφερε η διαπραγματευτική επάρκεια του Α. Γκουτέρες. Ο ΝΑ είπε πως «ανάλογοι ισχυρισμοί (με αυτούς του Τ. Τσιελεπή) διαψεύδονται μεταξύ άλλων και «από δεκάδες συνεντεύξεις του διαπραγματευτή κ. Ανδρέα Μαυρογιάννη». Ο Τ. Τσιελεπής στην απάντησή του στον Ν. Αναστασιάδη απέφυγε κάθε αναφορά σε αυτό το σημείο. Προφανώς, ο ΤΤ «σχολιάζει» με το δικό του σεμνό τρόπο στην περίφημη φράση Μαυρογιάννη ότι «σίγουρα εγώ ήμουν αυτός που πάλεψε περισσότερο από όλους για μηδέν στρατεύματα και μηδέν εγγυήσεις και το ξέρει ο κόσμος όλος». 27/6/22. Ίσως, ο ΤΤ να ξέρει καλύτερα το σημείο αυτό «από τον κόσμο όλο».
Με αφορμή τo debate τριών υποψηφίων για την Προεδρία της Δημοκρατίας, (ΡΙΚ, 21/7/2022), ο «Πολίτης» επανέφερε στην επικαιρότητα το «non-paper Κοτζιά». Ενώ η διαπραγμάτευση στο Μον Πελεράν μπήκε στα βαθιά (εδαφικό, χάρτης, κριτήρια), ο Αναστασιάδης είχε άλλα στο μυαλό του: σηκώθηκε και έφυγε για δήθεν «διαβουλεύσεις»! Ο τότε Έλλην ΥΠΕΞ, Ν. Κοτζιάς, στις 21/11/2016 εμφάνισε το non paper που έλεγε: «Συμμετοχή της Ελλάδας σε πολυμερή διάσκεψη υπό την αίρεση ότι θα υπάρξει προηγούμενη συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας για τα θέματα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας». Μια εκτός τόπου και χρόνου άποψη καθώς όλα τα ουσιώδη κεφάλαια συζητούνται ταυτόχρονα και σταυροειδώς ως ενιαίο σύνολο. Ποια όμως ήταν η θέση του ΟΗΕ επ’ αυτού; Ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε τοποθετείται: «Μία συμφωνία θα υλοποιείτο μόνο ως πακέτο, όπου όλοι θα κατόρθωναν να πάρουν ό,τι ήταν περισσότερο σημαντικό γι’ αυτούς, ενώ θα βοηθούσαν τους άλλους να πάρουν ότι ενδιέφερε περισσότερο τους άλλους». (ΚΥΠΕ, 22/7/22).
Ο Ν. Αναστασιάδης αξιοποίησε την αβαθή γνώση τού Ν. Κοτζιά στο ζήτημα για να μπλοκάρει την πρόοδο. Αν ο Αναστασιάδης ήθελε, κανένα non paper δεν θα υπήρχε. Υπεύθυνη για τη διαπραγμάτευση ήταν η ε/κ ηγεσία και, αν ήθελε, τότε «κάθε Κοτζιάς στον πάγκο του». Ο ΝΚ δεν μπορούσε να κατανοήσει πως για να λύσεις ένα πρόβλημα με το βάθος που έχει το Κυπριακό, χρειάζονται στάδια, εποπτεία. Η πολυπραγμοσύνη ΝΚ έδωσε χώρο στις μανούβρες Αναστασιάδη για οριστική διάλυση του σκηνικού. Σήμερα, η επικέντρωση στη στάση ΝΚ εξυπηρετεί τις εκλογικές ανάγκες εκείνων που θέλουν να μεταφέρουν την ευθύνη των επιλογών τους σε άλλους. Η ευθύνη για το στρατηγικό αδιέξοδο έχει εξαιρετικά μεγάλη χρονική διάρκεια για να αποδοθεί σε άλλους, 2016-2020. Στην κορυφή της ευθύνης βρίσκεται η υπογραφή Αναστασιάδη και όσων ήταν δίπλα του, συμφωνούσαν και σιωπούσαν.
Ο υποψήφιος για την προεδρία Ν. Χριστοδουλίδης υποστήριξε στο debate (ΡΙΚ, 21/7) τον διορισμό πολιτικής προσωπικότητας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ως απεσταλμένου της Ε.Ε. στο Κυπριακό. Επιστροφή στο 1996. Ο Γ. Κρανιδιώτης «με στόχο την ενδυνάμωση του πολιτικού ρόλου της Ε.Ε. στην Ευρώπη και στη Μεσόγειο» προτείνει στο Ευρωκοινοβούλιο το 1996:
• «Διορισμό Συντονιστή της Ε.Ε. για το Κυπριακό.
• Μέτρα και προγράμματα που να καλλιεργούν τη συνεργασία Ε/κ και Τ/κ.
• Ευρωπαϊκή διάσκεψη για το Κυπριακό.
• Ευρωπαϊκό σχέδιο για την επίλυση του Κυπριακού».
Ο ΓΚ εντάσσει τις προτάσεις του στο μεγάλο κάδρο, σε κοινά ευρωπαϊκά συμφέροντα, Ευρώπη, Μεσόγειος, Κύπρος. Σήμερα, για να «πάρεις» απεσταλμένο, πρέπει να παίξεις το μεγάλο παιχνίδι των κοινών συμφερόντων. Πώς;
• Αν ενδιαφέρεσαι για την εξέλιξη της ευρωτουρκικής σχέσης - το άλλο 50% του Κυπριακού. Ειδικότερα: Τελωνειακή Ένωση, βίζα, μεταναστευτικό. Παρά τα σοβαρά προβλήματα στην ε/τ σχέση, είναι ακόμα «θέμα» και έχει σημαντικό ακροατήριο στην Άγκυρα.
• Αν έχεις πρόταση για το ξεπάγωμα των 14 ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας, αυτά που μπλόκαρε η Λευκωσία, έχασε μεν η Τουρκία αλλά η Κύπρος έχασε διπλά.
• Αν έχεις κάποιο σχέδιο για να «προπονείται» η τ/κ κοινότητα πάνω σε ευρωπαϊκές πολιτικές, όπως προβλέπει η Συνθήκη Προσχώρησης-Πρωτόκολλο 10, του 2003.
• Αν, κυρίως, δείχνεις με έργα πως σε ενδιαφέρει η επίλυση.
• Αν είσαι σε θέση, να βρεις διαύλους επαφής με τον Τ. Ερντογάν - κατά κανόνα ο Ι. Καλίν κάνει αυτή τη δουλειά.
Στο περίφημο debate κυριάρχησαν το «θέλω αυτό ή φταίει ο δίπλα». Ωστόσο, το αδιέξοδο στο Κυπριακό είναι τόσο βαθύ που ούτε οι ασπιρίνες, ούτε τα χιλιοειπωμένα επιχειρήματα, μάς παίρνουν κάπου. Αν δεν παίξουμε στη μεγάλη εικόνα των κοινών συμφερόντων, δεν θα έρθει ξανά κάποιος νέος Γιούνκερ, ή κάποια νέα Μογκερίνι, μόνο επειδή λέμε «θέλω»...
