Kathimerini.gr
Ενα μήνα προθεσμία έδωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν, προκειμένου να αποδεχθεί συμφωνία εκεχειρίας στην Ουκρανία, σε δημόσιες δηλώσεις του χθες, Κυριακή. Απείλησε δε πως θα προβεί σε κυρώσεις με στόχο το ρωσικό πετρέλαιο, σε περίπτωση που η Μόσχα καθυστερήσει τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός.
Οι δηλώσεις Τραμπ θεωρήθηκαν από διεθνείς αναλυτές ως «αλλαγή πλεύσης» στην Ουκρανία, καθώς ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών αλλάζει για πρώτη φορά, κατά τη νέα του θητεία, τόνο, έναντι του επικεφαλής του Κρεμλίνου.
Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση στη Μόσχα, ωστόσο παραδοσιακά, ο Πούτιν δεν αντιμετωπίζει καλά τις απειλές και τα τελεσίγραφα.
Ηδη, μία από τις μεγαλύτερες ρωσικές εφημερίδες υπέρ του Κρεμλίνου, η Moskovsky Komsomolets, φιλοξενεί άρθρο που κατηγορεί τον πρόεδρο Τραμπ ότι δεν εκπληρώνει τις «υποχρεώσεις» του να σταματήσει την επίθεση της Ουκρανίας στις ρωσικές ενεργειακές υποδομές, όπως προβλέπει πρόσφατη συμφωνία για περιορισμένη παύση του πυρός.
Η εφημερίδα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «όλες οι συμφωνίες στο επίπεδο του προέδρου Τραμπ αξίζουν μερικές δεκάρες την ημέρα της αγοράς». Προστίθεται πως η Μόσχα είναι έτοιμη να κάνει συμφωνία με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, «τον ηγέτη του ελεύθερου κόσμου» και το αδιαμφισβήτητο αφεντικό του ΝΑΤΟ και «άρχοντα και κύριο του Κιέβου».
Πρόκειται για σπάνια κριτική με στόχο τον Ντόναλντ Τραμπ στα ρωσικά Μέσα. Το άρθρο καταλήγει τέλος σε μία προειδοποίηση: «Εάν οι διπλωμάτες δεν μπορούν να προχωρήσουν την ειρηνευτική διαδικασία, ο στρατός θα κάνει τα πάντα. Ο Πούτιν έκανε την κίνησή του, τώρα περιμένουμε τον Τραμπ».
Στροφή
Υπενθυμίζεται πως ο Τραμπ δήλωσε ότι έχει θυμώσει με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον τρόπο που αντιμετωπίζει τις συνομιλίες για εκεχειρία στην Ουκρανία, ενώ απείλησε να επιβάλει δασμούς στις εξαγωγές πετρελαίου της Μόσχας, εάν ο Ρώσος ηγέτης δεν συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός εντός ενός μηνός.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο NBC News ότι θα επιβάλλει δασμούς 25% ή 50% που θα επηρεάσουν τις χώρες οι οποίες αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο. Στην ίδια συνέντευξη, απείλησε επίσης να βομβαρδίσει το Ιράν και δεν απέκλεισε τη χρήση βίας στη Γροιλανδία.
«Εάν η Ρωσία και εγώ δεν είμαστε σε θέση να προβούμε σε συμφωνία για τον τερματισμό της αιματοχυσίας στην Ουκρανία, και εάν θεωρήσω πως φταίει η Ρωσία γι’ αυτό, κάτι που μπορεί να μην συμβαίνει, αλλά εάν θεωρήσω ότι φταίει η Ρωσία, θα επιβάλλω δευτερεύοντες δασμούς στο πετρέλαιο, στο ρωσικό πετρέλαιο», δήλωσε ο Τραμπ.
«Αυτό σημαίνει ότι αν αγοράζει κάποιος πετρέλαιο από τη Ρωσία, δεν θα μπορεί να κάνει επιχειρήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες», πρόσθεσε.
Η απότομη αλλαγή κατεύθυνσης ήρθε μετά την προσπάθεια του Πούτιν να «επιτεθεί» στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι την Παρασκευή, αμφισβητώντας τη νομιμότητα της εξουσίας του, σύμφωνα με τον Τραμπ. Ο Πούτιν, σε εμφάνισή του στη ρωσική τηλεόραση, ανέφερε ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να τεθεί υπό προσωρινή διακυβέρνηση υπό την ηγεσία του ΟΗΕ μέχρι τη διεξαγωγή νέων εκλογών και πριν από τις διαπραγματεύσεις ειρηνευτικής συμφωνίας.
Ο Τραμπ έχει αποκαλέσει στο παρελθόν τον Ουκρανό πρόεδρο δικτάτορα, αλλά την Κυριακή δήλωσε: «Θύμωσα» όταν ο Πούτιν «άρχισε να αμφισβητεί την αξιοπιστία του Ζελένσκι».
Πρόσθεσε πως «νέα ηγεσία σημαίνει ότι δεν θα έχεις συμφωνία για πολύ καιρό», καθώς και ότι θέλει να ασκήσει πίεση στο Κρεμλίνο, το οποίο έχει θέσει σειρά από ζητήματα σχετικά με την ειρηνευτική διευθέτηση και έχει συμφωνήσει μέχρι στιγμής μόνο σε περιορισμένη κατάπαυση του πυρός σε θάλασσα και ενεργειακές υποδομές.
Ο Τραμπ επανέλαβε ότι «αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, και αν νομίζω ότι φταίει η Ρωσία, θα επιβάλλω δευτερογενείς κυρώσεις στη Ρωσία», αλλά στη συνέχεια ανέφερε ότι «ο θυμός εξαλείφεται γρήγορα» εφόσον ο Πούτιν «πράξει το σωστό». Σημείωσε ακόμη ότι αναμένεται να μιλήσει με τον Ρώσο ομόλογό του αυτή την εβδομάδα.
Νέα ιδέα
Οι δευτερεύοντες δασμοί αποτελούν νέα ιδέα. Οι ΗΠΑ εισήγαγαν την περασμένη εβδομάδα δασμούς 25% στις χώρες που αγοράζουν αργό πετρέλαιο και υγρά καύσιμα από τη Βενεζουέλα, η μεγαλύτερη από τις οποίες είναι η Κίνα, αφού ο Τραμπ κατηγόρησε τη χώρα της Λατινικής Αμερικής ότι στέλνει εγκληματίες και μέλη συμμοριών στις ΗΠΑ με την κάλυψη μεταναστών.
Οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου υπόκεινται ήδη σε σειρά κυρώσεων από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ε.Ε. και άλλες χώρες της G7, με αποτέλεσμα Κίνα και Ινδία να έχουν αναδειχθεί στους δύο μεγαλύτερους αγοραστές, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Αυτό που δεν είναι ακόμη σαφές είναι αν τα προτεινόμενα μέτρα θα είναι αποτελεσματικά.
Ο Τραμπ πάντως αναφέρθηκε και στην πιθανότητα νέων οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης. «Υπάρχει πιθανότητα να τους επιβάλλω δευτερογενείς δασμούς», τόνισε, προσθέτοντας: «Σκέφτομαι να επιβάλλω δευτερεύοντες δασμούς στο Ιράν μέχρι να υπογραφεί συμφωνία».
Κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο NBC το Σάββατο, ο Τραμπ δήλωσε ακόμη: «Θα πάρουμε τη Γροιλανδία. Ναι, 100%» και υποστήριξε ότι αν και υπάρχει «μεγάλη πιθανότητα να τα καταφέρουμε χωρίς στρατιωτική βία … δεν βγάζω τίποτα από το τραπέζι».
Πίεση στο Κίεβο
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία μέσα σε 24 ώρες, σχόλια που πιο πρόσφατα υποστήριξε ότι δεν ήταν κυριολεκτικά. Αυτό έχει αποδειχθεί ακατόρθωτο και η τακτική του για να αναγκάσει τη Ρωσία και την Ουκρανία να συμφωνήσουν σε κατάπαυση του πυρός έχει επικεντρωθεί μέχρι στιγμής στην άσκηση πίεσης στο Κίεβο.
Ο Τραμπ και ο αντιπρόεδρός του, Τζέι Ντι Βανς, διαπληκτίστηκαν με τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο πριν από έναν μήνα, και ακολούθησε η διακοπή από την Ουάσιγκτον των πληροφοριών και της στρατιωτικής βοήθειας. Στη συνέχεια, το Κίεβο υπέγραψε την αρχή της 30ήμερης κατάπαυσης του πυρός, σε αντάλλαγμα για την αποκατάσταση των πληροφοριών και της βοήθειας.
Ο Πούτιν δήλωσε νωρίτερα αυτό τον μήνα ότι, αν και είναι υπέρ της κατάπαυσης του πυρός, υπάρχουν ζητήματα και ότι οποιαδήποτε διακοπή των μαχών θα πρέπει να «εξαλείψει τα βαθύτερα αίτια αυτής της κρίσης».
Ο Ρώσος πρόεδρος και οι σύμμαχοί του έχουν ζητήσει αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, επέμειναν ότι η παρουσία δυτικών στρατευμάτων ως ειρηνευτικών δυνάμεων θα ήταν απαράδεκτη και απαίτησαν την πλήρη προσάρτηση τεσσάρων περιοχών, τρεις από τις οποίες κατέχει μόνο εν μέρει.
Σπάνιες γαίες
Εν τω μεταξύ, η Μόσχα και η Ουάσιγκτον έχουν αρχίσει συνομιλίες για την από κοινού εκμετάλλευση των ρωσικών μετάλλων σπάνιων γαιών, όπως δήλωσε ο επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Ρωσίας, Κίριλ Ντμιτρίεφ.
«Τα μέταλλα σπάνιων γαιών είναι σημαντικός τομέας συνεργασίας και, φυσικά, έχουμε ξεκινήσει συζητήσεις για διάφορα μέταλλα σπάνιων γαιών και έργα στη Ρωσία», δήλωσε στη φιλοκρεμλινική εφημερίδα Izvestia.
Ο Ντμιτρίεφ συμμετείχε σε σημαντικές συνομιλίες Ρωσίας-ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία στις 18 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους.
Επίσης, τον Φεβρουάριο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έκανε το ασυνήθιστο βήμα να προσκαλέσει αμερικανικές εταιρείες να εμπλακούν στην εξόρυξη ρωσικών ορυκτών σπάνιων γαιών.
Πριν από αυτό, είχε κατηγορήσει τη Δύση, ιδίως τις ΗΠΑ, ότι προσπαθεί να διαμελίσει τη Ρωσία προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στους φυσικούς της πόρους.
Εν τω μεταξύ, ο Τραμπ απαιτεί πρόσβαση στα μέταλλα σπάνιων γαιών της Ουκρανίας ως βασική προϋπόθεση για τη συνέχιση της υποστήριξης προς το Κίεβο και ισχυρίστηκε μιλώντας σε δημοσιογράφους την Κυριακή ότι ο πρόεδρος της Ουκρανίας προσπαθεί να υπαναχωρήσει από τη συμφωνία για τα ορυκτά.
«Και αν το κάνει αυτό, θα έχει προβλήματα. Μεγάλα προβλήματα. Κάναμε συμφωνία για τις σπάνιες γαίες και τώρα λέει, λοιπόν, ξέρετε, θέλω να επαναδιαπραγματευτώ τη συμφωνία», δήλωσε ο Τραμπ. «Θέλει να είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Λοιπόν, ποτέ δεν επρόκειτο να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Το καταλαβαίνει αυτό. Αν θέλει να επαναδιαπραγματευτεί τη συμφωνία, έχει μεγάλα προβλήματα».
Οι παρεμβάσεις του Τραμπ έρχονται έπειτα από μία δύσκολη εβδομάδα για τον Λευκό Οίκο, κατά τη διάρκεια της οποίας ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης δέχθηκαν επικρίσεις επειδή συζήτησαν επιθέσεις κατά των ανταρτών Χούτι στην Υεμένη στην εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων Signal, κάτι που δεν επιτρέπεται από το Πεντάγωνο.
Η εξαιρετικά ευαίσθητη συζήτηση, η οποία περιελάμβανε σχέδια βομβαρδισμών, διέρρευσε επειδή δημοσιογράφος του περιοδικού Atlantic προστέθηκε κατά λάθος στη συνομιλία από τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Μάικ Γουόλτς.
Τι είναι οι δευτερεύοντες δασμοί
Οταν μία κυβέρνηση επιβάλλει εμπορικούς δασμούς φορολογεί τον εισαγωγέα αγαθών. Πρόκειται ουσιαστικά για τέλος εισόδου για προϊόντα, που συνήθως ορίζεται σε ποσοστό της αξίας τους.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τραμπ μιλάει για τη χρήση «δευτερευόντων δασμών». Εννοεί δασμούς που επιβάλλονται σε μία χώρα επειδή συναλλάσσεται με άλλη χώρα – στην προκειμένη περίπτωση τη Ρωσία.
Ο Τραμπ απειλεί να επιβάλει δασμούς 25% έως 50% σε προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ από χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο. Οι μεγαλύτεροι αγοραστές ρωσικού πετρελαίου είναι η Κίνα και η Ινδία.
Τι θα αλλάξει αν επιβληθούν
Τον Μάρτιο του 2022, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι απαγορεύουν την εισαγωγή σχεδόν όλων των ρωσικών ενεργειακών προϊόντων. Αλλες δυτικές χώρες έχουν προβεί σε παρόμοιες κυρώσεις.
Επιπλέον οι ΗΠΑ διαθέτουν ήδη ευρύτερο – και εξαιρετικά περίπλοκο – καθεστώς κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Η πρόθεση της Ουάσιγκτον με αυτό το νέο «όπλο», είναι, μεταξύ άλλων, να δυσκολέψει περαιτέρω τη Ρωσία από το να αγοράζει και να πουλά προϊόντα, μειώνοντας τα έσοδά της.
Πιο συγκεκριμένα, οι δευτερεύοντες δασμοί που προτείνει ο Τραμπ θα δυσκολεύσουν τη Ρωσία να πουλήσει το πετρέλαιό της, καθώς οι αγοραστές θα ανησυχούν για τις επιπτώσεις στις εμπορικές τους σχέσεις με τις ΗΠΑ.
