Του Απόστολου Κουρουπάκη
Την περασμένη εβδομάδα βρέθηκα για ακόμη μία φορά στα Κατεχόμενα, στην άλλη πλευρά, αναζητώντας συγκεκριμένη τοποθεσία, ένα παλαιό μουσουλμανικό κοιμητήριο. Ήξερα περίπου την τοποθεσία, αλλά όσες φορές και αν πήγα προηγουμένως, δεν είχα καταφέρει να το εντοπίσω. Τύχη αγαθή βρέθηκε ένας Ε/κ, ο οποίος με έφερε σε επαφή με έναν Τ/κ, που ίσως να μπορούσε να με βοηθήσει. Δώσαμε ραντεβού, βρεθήκαμε και ευτυχώς μιλούσε κάποια ελληνικά ή ε/κ, όπως θέλετε πείτε του και μπορούσαμε κάπως να συνεννοηθούμε. Του εξήγησα τι έψαχνα και έδειξε πως κατάλαβε. Μου είπε να τον ακολουθήσω και θα με πήγαινε στο σημείο που ήθελα. Έτσι κι έγινε... σύντομα πάρκαρε, αλλά δυστυχώς με είχε πάει στο νέο μουσουλμανικό κοιμητήριο του χωριού, το οποίο οι κάτοικοί του, το ονόμαζαν παλιό.
Εξήγησα του Τ/κ φίλου ότι εγώ ψάχνω το ακόμα παλιότερο, εκείνο που οι πληροφορίες μου λένε πως είναι έτσι και έτσι... Έδειχνε να καταλαβαίνει τι έλεγα, αλλά παραδέχθηκε πως δεν ήξερε τέτοιον τόπο στο χωριό του και μού πρότεινε να ρωτήσουμε στο καφενείο... Όπερ και εγένετο και αμέσως οι παλαιότεροι των παλαιότερων κατοίκων του χωριού επιβεβαίωσαν τις πληροφορίες μου, όντως υπάρχει το παλιό τούρκικο νεκροταφείο στην περιοχή που είχα περιγράψει. Ακολούθα με και το βρήκαμε, μου είπε, και συνέχισε, να δούμε όμως αν θα μπορέσουμε να το δούμε, γιατί έχει στρατό. Αν είναι δικοί μας, πρόσθεσε, ίσως, αλλά αν όχι, αποκλείεται. Με το δικοί μας εννοούσε να είναι το στρατόπεδο τ/κ και όχι τουρκικό. Στον δρόμο βρήκαμε και έναν Τ/κ, ο οποίος είχε χωράφι, έκπαλαι τ/κ, δεν ήταν ποτέ ε/κ περιουσία, πολύ κοντά στο στρατόπεδο, ουσιαστικά μισό χωράφι μέσα στα όριά του και το άλλο μισό εκτός. Δεν μπορώ να το αξιοποιήσω ούτε αυτό το μισό, δεν ξέρω καν πώς είναι το άλλο, δεν το θυμάμαι. Από πάντα το μισό εκμεταλλεύομαι, αν και Τ/κ, αλλά το πάντα του ήταν το μετά το 1974. Τελικά, μην τα πολυλογώ, πήγαμε όσο πιο δυνατόν κοντά, και το κοιμητήριο ήταν εντός του στρατοπέδου του τουρκικού στρατού, άρα αδύνατον να το δω.
Από αυτή τη μικρή εμπειρία μου στην αναζήτηση ενός προπολεμικού τ/κ τοπόσημου είδα σε πρωτόλεια ακόμη μορφή, πώς ένας νέος άνθρωπος αντιλαμβάνεται το «πάντα», τον σφιχτό εναγκαλισμό ενός καθεστώτος, τη λέξη «δικό» μας... Χρειάζεται φυσικά πολύς κόπος φυσικά από μέρους μου για να επεξεργαστώ αυτές τις πληροφορίες. Δεν μπορώ εύκολα να συμβιβάσω ακόμα και να βάλω ίσως σε ζυγαριά, το damnatio memoriae στο οποίο έχει καταδικάσει τα αμιγώς ελληνοκυπριακά χωριά και κωμοπόλεις της κατεχόμενης βόρειας Κύπρου, η Τουρκία και οι εδώ φανατικοί.
Αν θέλουμε να δούμε πώς μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος να επουλωθούν χαίνουσες πληγές, και αν μπορεί επιτέλους να επανενωθεί ο τόπος, προς όφελος της Κύπρου της ίδιας, θα ήταν νομίζω σοφό να αναζητηθούν εκείνες οι πολιτικές μέθοδοι που θα αναδιατάξουν τα οράματά μας. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, μακάρι να υπήρχαν, αλλά όσο τα πράγματα μένουν όπως είναι, τόσο πιο δύσκολο είναι να διαχειριστείς τη νέα τάξη πραγμάτων. Η διχοτόμηση και η δημιουργία ενός σκληρού συνόρου πιστεύω πως είναι προ των πυλών. Το Βαρώσι άνοιξε, έγινε ένας τέλειος τουρκικός τουριστικός προορισμός, το παραλιακό μέτωπο Καραβά – Λαπήθου χτίζεται μανιωδώς, η παραλία των Λιβερών και της Όρκας τσιμεντώνεται σπιθαμή προς σπιθαμή. Η πλευρά του Πενταδακτύλου που βλέπει προς την Καραμανιά είναι φαιό νταμάρι, που ολοένα και ισοπεδώνεται και ξεφυτρώνουν επαύλεις και πολυτελή συγκροτήματα κατοικιών.
Με λίγα λόγια, το χθες του τόπου χάνεται, και ίσως να πει κάποιος ότι αυτό είναι φυσική κατάσταση, ουδέν μένει. Όμως, εμείς δεν κάνουμε σχέδια ούτε για το μέλλον, η πολιτική μας και οι πολιτικοί μας έχουν μείνει σε ιδεολογήματα περασμένων δεκαετιών. Και όσα είδαν οι υποψήφιοι πρόεδροι στα Κατεχόμενα κατά τις προεκλογικές τους περιοδείες, μάλλον δεν τους συγκίνησαν αρκετά, μάλλον οι μερικές εκατοντάδες ψήφοι από τα μαρωνίτικα χωριά και από την Καρπασία ήταν ο απώτερος στόχος τους. Οι υποσχέσεις δεκαετιών στους ενοίκους των πολυκατοικιών στους συνοικισμούς ξεχνιούνται εύκολα, άλλωστε και εκείνοι αρχίζουν να εκλείπουν, σύντομα θα τελειώνουμε και από τον προσφυγικό μπελά.
Το «πάντα», το «δικοί μας», ακόμα και αυτός ο τόπος, όλα μοιάζουν σχετικά, και δυστυχώς δικαιώνονται αυτοί που λένε πως ο χρόνος είναι αυτός που θα καθορίσει τα πράγματα. Και σύντομα, δυστυχώς, επαναλαμβάνω, διηγώντας τα θα κλαίμε και ουδείς πλέον θα μπορεί να θυμάται, αλλά μόνο θα ευσεβοποθεί. Οι τόποι στα Κατεχόμενα, και στις ελεύθερες περιοχές ακόμα μιλάνε και λένε τις ιστορίες τους και μολογούν τα πάθια τους.
