Οι προσπάθειες για την επίλυση του κυπριακού βρίσκονται εκτός διεθνούς ατζέντας για πέντε ολόκληρα χρόνια. Από πολλούς στον ΟΗΕ και την ΕΕ το κυπριακό θεωρείται «παγωμένο θέμα». Γιατί πέρασε τόσος χρόνος και τώρα βρισκόμαστε στο πλήρες αδιέξοδο;
Η εύκολη απάντηση σε αυτό το ερώτημα έγκειται στην αδιαλλαξία της Τουρκίας η οποία αποτελεί μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Ταυτόχρονα όμως, τα εμπόδια που προβάλλει η Τουρκία δεν αποτελούν κάτι το καινούργιο. Αυτή είναι και η συνήθης δικαιολογία που παρουσιάζει το Τρίπτυχο στη διακυβέρνηση Αναστασιάδη. Τι βήματα έχουμε όμως κάμει εμείς για να ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση;
Η πικρή αλήθεια βρίσκεται στους χειρισμούς του προέδρου Αναστασιάδη στο Κραν Μοντανά. Αντί να στηρίξει έγκαιρα και με συνέπεια τα Έξι σημεία του Πλαισίου Γκουτέρες, εγκατέλειψε την προσπάθεια το 2017 και για τρία χρόνια πελαγοδρομούσε ανάμεσα στα «δύο κράτη». Μετά σκέφτηκε τη «χαλαρή ομοσπονδία» και πρόσφατα μίλησε ακόμα και για επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960.
Η έλλειψη θέλησης να αξιοποιήσουμε μια σημαντική συγκυρία έφερε την πιο μεγάλη οπισθοδρόμηση στην ιστορία του Κυπριακού μετά την εισβολή του 1974. Γι’ αυτό ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, στην έκθεση για την Αποστολή των Καλών του Υπηρεσιών στο Κυπριακό στις 30 Σεπτεμβρίου 2017, έγραψε ότι «πιστεύω ακράδαντα ότι στο Κραν Μοντανά χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία». Γι’ αυτό τώρα προειδοποιεί πώς αν δεν αλλάξει κάτι δραστικά, η Κύπρος θα βρεθεί σε ακόμα πιο μεγάλα αδιέξοδα.
Υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι ο πρόεδρος Αναστασιάδης είχε άλλες προτεραιότητες τότε. Το ερώτημα τίθεται ως εξής: μόνος του ήταν στο Κραν Μοντανά; Ποιοι ήταν δίπλα του; Πού ήταν o αρχηγός του κυβερνητικού κόμματος, πού ήταν οι υπουργοί της κυβέρνησής του το 2017 και πού οι συνεργάτες του; Γιατί σιωπούσαν;
Ύστερα μάθαμε όλοι τι γινόταν τα χρόνια εκείνα με τα «χρυσά διαβατήρια». Οι φάκελοι των πολιτογραφήσεων περνούσαν και εγκρίνονταν από το Υπουργικό Συμβούλιο. Δεν έβλεπαν τα μέλη του Υπουργικού τι γινόταν μπροστά τους σε κάθε συνεδρίαση του; Η Κύπρος, όμως, έγινε διεθνώς ρεζίλι. Άργησαν οι αποκαλύψεις αλλά σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινεί τη διαδικασία επί παραβάσει εναντίον της Κύπρου ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Η κυβέρνηση έδωσε άλλα 390, μετά τον τερματισμό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος. Συνέχιζε τη δουλειά σαν να μην συμβαίνει τίποτε.
Το θέμα όμως, δεν αφορά τους χειρισμούς της κυβέρνησης, αλλά αφορά όλους μας. Η Κύπρος διασύρεται και η αξιοπιστία της διεθνώς δέχθηκε βαρύτατο πλήγμα. Ευθύνεται μόνο ο πρόεδρος; Τι έκανε το Υπουργικό Συμβούλιο και στις δύο θητείες Αναστασιάδη; Δεν έβλεπε; Δεν έλεγχε; Τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου υπέγραψαν «κώδικα δεοντολογίας», ενώ την ίδια στιγμή με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους, έθεταν στο περιθώριο την πάγια αρχή για αποφυγή της σύγκρουσης συμφέροντος. Η Ερευνητική Επιτροπή, που διόρισε ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας για το θέμα, μάς πληροφόρησε ότι «ο συνολικός αριθμός των κατ’ εξαίρεση πολιτογραφηθέντων αλλοδαπών επενδυτών, συμπεριλαμβανομένων και των συγγενών τους, μέχρι 17/8/2020 ανέρχεται στους 6.744». Το 51,81% αφορά «παράνομες πολιτογραφήσεις» όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Μύρων Νικολάτος. Δεν μπορούμε να παραβλέπουμε ότι υπάρχει σοβαρό πολιτικό ζήτημα για τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου που μαζί με τον πρόεδρο ενέκριναν χιλιάδες παράνομες πολιτογραφήσεις. Ποια διαδικασία ακολουθούσαν; Πώς έλεγχαν τις αιτήσεις όταν η έρευνα της Επιτροπής δείχνει, τουλάχιστον, προχειρότητα, αμέλεια και ανευθυνότητα;
Οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο είναι γνωστές σε όλους μας. Το Τρίπτυχο παραπλάνησε τους Κυπρίους ότι θα αποκτήσουμε τεράστια ισχύ με το φυσικό αέριο, τις τριμερείς και τον EastMed. Δεν ήταν όμως αλήθειας. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης, ο υπουργός εξωτερικών Ν. Χριστοδουλίδης και ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Α. Νεοφύτου, παραπλανούσαν τον κόσμο και ουδείς αισθάνεται την ανάγκη να πει, έστω ένα, Mea Culpa.
Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής το βλέπουμε σήμερα όλοι: οι ενεργειακοί σχεδιασμοί στην περιοχή αλλάζουν κατεύθυνση και οι αλλαγές δεν περιλαμβάνουν την Κύπρο. Όλοι μάς προσπερνούν και όλα γίνονται ερήμην μας γιατί κανένας δεν μάς πιστεύει.
Έφτασε η ώρα να σκεφτούμε και να δράσουμε διαφορετικά.
Προτείνω ένα Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ειρήνης για την Κύπρο που θα φέρει όλους μαζί με τον ΟΗΕ και την ΕΕ σε παράλληλα βήματα, με όρους και προϋποθέσεις, για κάθε πρόοδο.
Η σύμπλευσή μας με τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, μπορεί να σπάσει τον φαύλο κύκλο στον οποίο σήμερα βρισκόμαστε.
Ο τρόπος για να το πετύχουμε βρίσκεται στο να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία μας και να κερδίσουμε την αλληλεγγύη της ΕΕ για να μεταστρέψουμε τη στάση της Τουρκίας.
Έτσι μόνο θα δημιουργήσουμε ξανά πολιτικό κεφάλαιο για να ανακόψουμε την πορεία προς τη διχοτόμηση και να επαναφέρουμε την Κύπρο στις ράγες της επίλυσης.
Αχιλλέας Δημητριάδης
