«Να μην ξεχνάμε –σε ό,τι κάνουμε ως Κέντρο– να ακούμε πάντα τα παιδιά». Αυτή είναι η πολύτιμη συμβουλή της κυρίας Λήδας Κουρσουμπά, επίτιμου μέλους του Δ.Σ. του Κέντρου μας. Συμβουλή η οποία τριγυρνάει πάντα στο μυαλό μου πριν από κάθε μας απόφαση σε σχέση με τις δράσεις του ASSITEJ Κύπρου. Η κυρία Κουρσουμπά, εξάλλου, κατά τη διάρκεια της πολυετούς θητείας της στη θέση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού (ήταν η πρώτη που κατείχε τη θέση αυτή στην Κύπρο), κατάφερε να κάνει σημαντικές τομές στον τομέα των δικαιωμάτων του παιδιού, αγγίζοντας και θέματα που έχουν να κάνουν με την ισότιμη πρόσβαση στον χώρο του πολιτισμού. Έργο το οποίο συνεχίζει με τον ίδιο ζήλο και αποφασιστικότητα η νυν Επίτροπος, κυρία Δέσπω Μιχαηλίδου.
Ως Κέντρο Θεάτρου για Παιδιά και Νεαρά Άτομα – ASSITEJ Κύπρου ασχολούμαστε εκτεταμένα με το θέμα των δικαιωμάτων του παιδιού και ιδιαίτερα με τα άρθρα 13 και 31 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, τα οποία αναφέρονται στο δικαίωμα του παιδιού να απολαμβάνει τον ελεύθερό του χρόνο και να συμμετέχει ενεργά στην πολιτιστική ζωή του τόπου του. Στο πλαίσιο της ενασχόλησής μας με το θέμα αυτό εντάσσεται και σχετική δράση, που συνδιοργανώνουμε με το Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και το υφυπουργείο Πολιτισμού. Η δράση, την οποία υλοποιούμε σε συνεργασία με τη διακεκριμένη Σουηδέζα χορογράφο Lotta Gahrton, θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία δρώμενου με θέμα τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, το οποίο θα περιοδεύσει στα σχολεία της Κύπρου κατά τη διάρκεια της επόμενης σχολικής χρονιάς.
Την εβδομάδα που μας πέρασε, λοιπόν, υλοποιήθηκε η πρώτη φάση της δράσης, κατά την οποία πραγματοποιήθηκε και μια ιδιαίτερα χρήσιμη συνάντηση στο Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού. Στόχος της συνάντησης ήταν να δοθεί η δυνατότητα σε παιδιά κάθε ηλικίας, από ολόκληρη την Κύπρο, να εκφράσουν τις απόψεις τους για πλειάδα θεμάτων που έχουν να κάνουν με τα δικαιώματά τους. Οι απόψεις που διατύπωσαν τα παιδιά θα αξιοποιηθούν κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας που θα οδηγήσει στο δρώμενο.
Εκτός από τον γράφοντα, οι ενήλικες εκπροσωπήθηκαν στη συνάντηση από τον υφυπουργό Πολιτισμού, την Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, τον Πρέσβη της Σουηδίας στην Κύπρο, εκπρόσωπο του Τμήματος Νεότερου και Σύγχρονου Πολιτισμού, καθώς και τη χορογράφο που θα δημιουργήσει το δρώμενο.
Φεύγοντας από τη συνάντηση, η συμβουλή της κυρίας Κουρσουμπά τριγυρνούσε και πάλι στο μυαλό μου: «να ακούμε τα παιδιά»! Γιατί τα παιδιά –για άλλη μια φορά– δεν έμειναν στα τετριμμένα και στα προφανή. Ανέπτυξαν τις απόψεις τους με επιχειρήματα, μίλησαν με ειλικρίνεια, κατέστησαν σαφές ότι αίτημά τους είναι η φωνή τους να ακούγεται και να λαμβάνεται υπόψιν. Μας υπενθύμισαν, λοιπόν, ότι το ζητούμενο δεν είναι να διεξάγονται παράλληλοι και αχρείαστοι μονόλογοι, αλλά ένας ουσιαστικός διαγενεακός διάλογος που να οδηγεί σε απτά αποτελέσματα και σε παραγωγή παιδοκεντρικής πολιτικής.
Σε σχέση με τον πολιτισμό, τα παιδιά μίλησαν για την ανάγκη ύπαρξης ίσων ευκαιριών, για τη συνδιαμόρφωση της θεματολογίας του πολιτιστικού προϊόντος, καθώς και την προσβασιμότητα στο πολιτιστικό έργο, ειδικά στην επαρχία.
Έχω την εντύπωση ότι το μεγαλύτερο λάθος που κάνουμε ως ενήλικες είναι το γεγονός ότι αντιμετωπίζουμε τα παιδιά ως το «αύριο». Όχι, τα παιδιά δεν είναι μόνο το «αύριο», αλλά και το «σήμερα» αυτού του κόσμου. Όσον αφορά στα θέματα του πολιτισμού, μόνο αν ακούσουμε προσεκτικά τα όσα έχουν να μας πουν θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε μια πολιτιστική πολιτική που –με έναυσμα το «σήμερα»– να κοιτάζει ουσιωδώς προς το «αύριο». Γιατί τελικά το να ακούς (και ιδιαίτερα το να ακούς τα παιδιά!) είναι η μεγαλύτερη –ίσως και η δυσκολότερη- τέχνη…
Ο κ. Σταύρος Σταύρου είναι πρόεδρος Δ.Σ. Κέντρου Θεάτρου για Παιδιά και Νεαρά Άτομα – ASSITEJ Κύπρου.
