Κάθομαι κάποιες φορές και βλέπω παλιές ελληνικές ταινίες με αγαπημένους και αξέχαστους ηθοποιούς. Στις πιο πολλές από αυτές τις ταινίες θα υπάρχει ένας κακός που θα γκρινιάζει. Έτσι, χωρίς λόγο. Απλά για να κάνει αισθητή την παρουσία του και να απαιτεί να γίνεται δεκτή η δική του άποψη, χωρίς να τον ενδιαφέρει πραγματικά η άποψη των άλλων. Θεωρεί εξαρχής ότι έχει δίκιο με το έτσι θέλω. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει όταν ο πρόεδρος ή ο πρωθυπουργός μιας χώρας κάνει μια επιλογή για μια θέση ευθύνης. Τότε, όσοι δεν νιώθουν ικανοποιημένοι με την επιλογή, ξεσηκώνονται εκστασιασμένοι για να αποδημήσουν την απόφαση. Η πλειοψηφία των πολιτών όμως σκέφτεται με ψυχραιμία και είναι πρόθυμοι να δώσουν την ευκαιρία που μπορεί στην τελική να αποδειχτεί ζωτικής σημασίας για τη χώρα και τους ίδιους τους πολίτες. Η εποικοδομητική κριτική είναι καίριας σημασίας για τη δημοκρατία και βοηθάει τους θεσμούς να γίνουν καλύτεροι, αλλά πρέπει να γίνεται για τους σωστούς λόγους ώστε να έχει αξία. Ένα μείζον θέμα είναι ότι την πολλή γκρίνια την βαριέται από ένα σημείο και μετά ο κόσμος και σταματάει σταδιακά να ασχολείται. Αν λοιπόν κάποια στιγμή παρουσιαστεί μια πραγματικά κακή επιλογή, τότε αυτοί που γκρινιάζουν διαρκώς δεν λαμβάνονται υπόψη από το σύνολο. Η γκρίνια στην επιλογή πολιτειακών αξιωματούχων είναι μια πρακτική που δυστυχώς είναι διαδεδομένη σε πολλές κοινωνίες και αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων των ανταγωνιστικών διαδικασιών επιλογής, της ανεπαρκούς διαφάνειας, της δυσκολίας στην εξεύρεση αντικειμενικών κριτηρίων, και της γενικότερης απογοήτευσης από τη διαχείριση των δημόσιων υπηρεσιών. Για να είμαστε δίκαιοι όμως, η γκρίνια μπορεί να οδηγήσει επίσης σε εποικοδομητικές αλλαγές, όπως στην επιβολή αυστηρότερων κριτηρίων επιλογής, στη διαφάνεια των διαδικασιών, και στην ενίσχυση της εποπτείας και της συμμετοχής των πολιτών. Αυτά τα βήματα μπορούν να βελτιώσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην κυβέρνηση και να προάγουν μια πιο υγιή και δημοκρατική κοινωνία. Ίσως έτσι –κάποια στιγμή– σταματήσει και η αλόγιστη γκρίνια που επικρατεί στις μέρες μας.
Ο κ. Γιάννης Γεωργούλας είναι σύμβουλος Στρατηγικής και Επιχειρήσεων.
