Οι επιθέσεις ή οι άσεμνες χειρονομίες ενάντια σε δημοφιλή έργα τέχνης σε παγκόσμιου φήμης μουσεία αποτελούν πλέον συχνό φαινόμενο, όπως η εκτόξευση τούρτας στον περίφημο πίνακα της Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι στο Μουσείο του Λούβρου, πριν από λίγο καιρό. Τι να ήθελε άραγε να πετύχει ο δράστης με αυτή του την κακόγουστη πράξη, η οποία θα μπορούσε να ερμηνευτεί ποικιλότροπα; Το χαμόγελο της Μόνα Λίζα, όπως είναι και ο τίτλος της ομώνυμης ταινίας, ίσως να ενόχλησε, γιατί φαίνεται να παρακολουθεί την εξέλιξη της κοινωνίας μετά την πανδημία του κορωνοϊού ή ακόμα μας προκαλεί να επανέλθουμε στην κανονικότητα, αναγνωρίζοντας ότι ο άνθρωπος έχει γίνει πλέον περισσότερο ατομικιστής.
Μπορεί επίσης να θέλει να μας προειδοποιήσει για τις δύσκολες εποχές που θα ακολουθήσουν, σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, ιδιαίτερα στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος και της σταδιακής αύξησης της θερμοκρασίας. Ίσως το ειρωνικό και προκλητικό χαμόγελό της για κάποιους να προϊδεάζει τον περιορισμό των φυσικών πόρων και την ανάγκη απαλλαγής από τη χρήση άνθρακα και ορυκτών καυσίμων.
Άλλοι, θα ερμήνευαν το χαμόγελό της ως ανδρικό, αν κάποιος της πρόσθετε μουστάκι και αναλογιστεί ότι αρκετοί επισκέπτες πιστεύουν ότι η Μόνα Λίζα μοιάζει με άντρα. Σε αυτή την περίπτωση, ο δράστης πιθανόν να ήθελε να διαμαρτυρηθεί για την ανδροκρατία και την κοινωνική ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, τόσο στον χώρο εργασίας όσο και στον χώρο της πολιτικής εξουσίας. Αν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ζούσε σήμερα, πιθανόν να ανησυχούσε τόσο ο ίδιος όσο και η πρωταγωνίστριά του Μόνα Λίζα για την καταστροφή του περιβάλλοντος, για μια κοινωνία η οποία δεν νοιάζεται για τον συνάνθρωπο της αλλά μόνο για τον οικονομικό πλούτο, το εύκολο χρήμα και τη δημιουργία ανθρώπων/μηχανών παραγωγής και κατανάλωσης.
Το χαμόγελο της Μόνα Λίζα μπορεί να υποδηλώνει επίσης τις ανησυχίες των γονιών για την εξάρτηση των νέων ανθρώπων και κυρίως των παιδιών από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, που έχουν ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της κοινωνικοποίησης και της ανάπτυξης αντιδραστικής συμπεριφοράς. Οι επισκέπτες που στέκονται μπροστά από το πορτραίτο της Μόνα Λίζα, για να το θαυμάσουν και να το απαθανατίσουν προδίδουν και προβάλλουν εξάλλου τις σύγχρονες ηλεκτρονικές συσκευές τους, με τις οποίες καταγράφουν κάθε στιγμή στην οθόνη.
Τα παιδιά έμαθαν να κοιτάζουν καθημερινά τις οθόνες, να ακούν και να βλέπουν τι τους προβάλλουν και τι τους λένε, ενώ με τα δάκτυλά τους μπορούν να γράψουν μηνύματα στο κινητό τηλέφωνο σε κλάσματα δευτερολέπτου. Την ίδια στιγμή μπορούν να πληκτρολογούν, να μιλούν, να τρώνε και να διαβάζουν, με τις φατσούλες στο τέλος του μηνύματος να υποδηλώνουν την ευαρέσκεια ή τη λύπη τους, κάτι που πιθανόν να ενδιέφερε και τη Μόνα Λίζα!
Η Μόνα Λίζα του ντα Βίντσι επιβίωσε και αυτή την επίθεση, παραμένοντας άθικτη χάρη στην προσθήκη προστατευτικού γυαλιού, όμως το χαμόγελό της παραμένει μυστήριο και αινιγματικό. Στο Μουσείο του Λούβρου παραμένει έγκλειστη στον δικό της διαφορετικό κόσμο, όπως έγραψε και η γερμανική εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung, αγναντεύοντας τα εκατομμύρια κινητά τηλέφωνα και τους χαρούμενους επισκέπτες που παρελαύνουν από μπροστά της.
Τι είναι όμως αυτό που υποδηλώνει το χαμόγελο των επισκεπτών, πραγματική ευχαρίστηση ή, όπως και το χαμόγελο της Μόνα Λίζα, κρύβει αρκετά μυστικά που δεν θέλουμε να αποδεχτούμε ή ακόμα κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας και δεν τα βγάζουμε προς τα έξωꓼ Η Μόνα Λίζα έχει πλέον αποκτήσει το δικό της προστατευτικό κάλυμμα, έχει κλειστεί στο κουτί της και παρακολουθεί ήρεμα την κοινωνία που αλλάζει. Αν μπορούσε να μας μιλήσει, θα άνοιγε το μικρό της στόμα και θα μας φυσούσε καθαρό αέρα, θα μας αφύπνιζε για να ασχοληθούμε πιο πολύ με τον πολιτισμό, το περιβάλλον, τον συνάνθρωπό μας και τις ανθρώπινες ανάγκες της σημερινής κοινωνίας.
Ο κ. Άντρος Γ. Καραγιάννης είναι δήμαρχος Δερύνειας.
