Η πολιτική συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) επιδιώκει τον περιορισμό των κοινωνικών ανισοτήτων και την οικονομική ανάπτυξη των περιοχών της ευρωπαϊκής ηπείρου, η οποία τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει αρκετά δημογραφικά ζητήματα, τα οποία αναγκάζουν αρκετούς νέους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τον τόπο καταγωγής τους.
Οι δημογραφικές προκλήσεις εστιάζουν κυρίως στη γήρανση του πληθυσμού και στη μετακίνηση «εγκεφάλων» από τις αγροτικές, ορεινές, απομακρυσμένες και ακριτικές περιοχές, προς τα αστικά κέντρα ή το εξωτερικό. Η πολιτική συνοχής της Ε.Ε. δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο στη διασφάλιση οικονομικής στήριξης προς τις παραμεθόριες περιοχές, αλλά να έχει ως επίκεντρο την παραχώρηση στεγαστικών και επαγγελματικών κινήτρων, σε συνεργασία με τις τοπικές Αρχές για παραμονή των νέων ανθρώπων στις ρίζες τους.
Το 2024 η Πολιτική Συνοχής της Ε.Ε. συμπληρώνει 35 χρόνια λειτουργίας και μακροπρόθεσμης επενδυτικής πολιτικής. Το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής μετά το 2027 θα καθοριστεί από τη συζήτηση που ξεκίνησε με τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς αλλά και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕΕτΠ), η οποία αποτελεί τη φωνή των ευρωπαίων πολιτών στην Ε.Ε.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες καταβλήθηκαν τεράστιες προσπάθειες για περιορισμό των ανισοτήτων παρόλες τις επιπτώσεις της οικονομικής, χρηματοπιστωτικής κρίσης και της πανδημίας του κορωνοϊού. Οι προκλήσεις, όμως, που αφορούν την απασχόληση μεταξύ φύλων, ηλικιών και περιοχών εξακολουθούν να υφίστανται, κάτι που προβληματίζει ιδιαίτερα τις τοπικές Αρχές και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Η Κύπρος από το 2004 που έγινε μέλος της Ε.Ε. επωφελείται από την Πολιτική Συνοχής, αξιοποιώντας πόρους για έργα υποδομών, επενδυτικά σχέδια στήριξης της επιχειρηματικότητας, της έρευνας, της καινοτομίας και της κοινωνίας γενικότερα. Από το 2004 η Κύπρος απορρόφησε κονδύλια ύψους 2,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία μαζί με την εθνική συμμετοχή θα χρηματοδοτούν επενδύσεις ύψους 3,7 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2027.
Ενώπιον της Κύπρου αλλά και των τοπικών Αρχών βρίσκονται διαθέσιμα κονδύλια με προϋπολογισμό €968 εκατομμύρια ευρώ για την προγραμματική περίοδο 2021-2027. Από αυτά τα κονδύλια θα πρέπει να επωφελούνται οι πολίτες και η κοινωνία των πολιτών γενικότερα, οι οποίοι δεν γνωρίζουν αρκετά για τις ευρωπαϊκές χορηγίες και τα έργα ανάπτυξης που εκτελούνται με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Από τη συζήτηση που προηγήθηκε για το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής μετά το 2027, τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, διαφαίνεται ότι η Πολιτική Συνοχής θα πρέπει να συνεχιστεί μέσα από μια μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική. Η επιστροφή ή η διατήρηση των νέων ανθρώπων στον τόπο καταγωγής τους συμβάλλει στην αναγέννηση των ακριτικών, απομονωμένων, ορεινών περιοχών και αυτό έγινε ξεκάθαρο από τα μέλη της ΕΕτΠ στην αρμόδια Επίτροπο Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων Elisa Ferreira.
Για να επιβιώσει η Πολιτική Συνοχής και να πεισθούν οι χώρες που απαιτούν τη μείωση των πόρων που κατανέμονται στην Πολιτική Συνοχής θα πρέπει να περιοριστεί το χάσμα μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών. Για την επίτευξη όμως της συνοχής και αντιμετώπισης του κοινωνικού χάσματος μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών θα πρέπει τα κράτη-μέλη να κατανέμουν ισόποσα τα κονδύλια. Η Κύπρος καλείται να εντάξει τόσο τις ακριτικές όσο και τις ορεινές περιοχές στους πρώτους δικαιούχους χρηματοδότησης μέσω της Πολιτικής Συνοχής, λόγω των ειδικών προκλήσεων που σχετίζονται με πολιτικά εμπόδια.
Η Πολιτική Συνοχής θα πρέπει λοιπόν να είναι ευέλικτη, αποτελεσματική, να συνεχίσει να ενισχύεται οικονομικά, για να παρέχει ασφάλεια στους πολίτες και ιδιαίτερα στο 1/3 περίπου του ευρωπαϊκού πληθυσμού που ζει σε παραμεθόριες περιοχές. Η Κύπρος, λόγω του πολιτικού προβλήματος και της ύπαρξης ακριτικών περιοχών θα πρέπει να συνεχίσει να αντλεί κονδύλια προς όφελος των μειονεκτικών περιοχών της μέσα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας των κρατών-μελών αλλά και των υποψηφίων προς ένταξη στην Ε.Ε. χωρών.
Ο Κ. Άντρος Γ. Καραγιάννης είναι δήμαρχος Δερύνειας.
