Υπάρχουν δύο σταθερές αρχές που όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις οφείλουν να υπηρετούν όποτε και για όποιους λόγους επανέρχονται οι συζητήσεις για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Πρώτο, αυτά πρέπει να συνδράμουν και όχι να υποκαθιστούν την προοπτική της λύσης. Δεύτερο, απόρροια του πρώτου, επειδή –ακριβώς– πρόκειται για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης –πρωτίστως– ανάμεσα στις δύο κοινότητες, δεν πρέπει να εμπεριέχουν στοιχεία που αγγίζουν τον σκληρό πυρήνα των διαφωνιών της Κυπριακής Δημοκρατίας με την ίδια την Τουρκία. Πόσω μάλλον όταν ζητήματα όπως ο εναέριος χώρος ως στοιχείο κρατικής κυριαρχίας είναι λυμένο στο διεθνές δίκαιο. Δεν μπορούμε να τοποθετηθούμε για το περιεχόμενο των όσων η κυβέρνηση και ο υπουργός Εξωτερικών πρότειναν. Διότι πέραν από δημόσιες τοποθετήσεις και δηλώσεις των κυβερνώντων, το ΑΚΕΛ δεν έχει επίσημη ενημέρωση. Γι’ αυτό και ο Στέφανος Στεφάνου ανέλαβε πρωτοβουλία από μέρους του ΑΚΕΛ για σύγκληση Εθνικού Συμβουλίου, εισήγηση που έγινε αποδεκτή από τον κ. Αναστασιάδη. Δυστυχώς, πάλι οι πολιτικές δυνάμεις θα ενημερωθούν κατόπιν εορτής. Σε κάθε περίπτωση, αφού τύχουμε ολοκληρωμένης ενημέρωσης, τότε θα εκτιμήσουμε τα δεδομένα και θα τοποθετηθούμε.
Ωστόσο, επειδή η ιστορία των ΜΟΕ κλείνει αισίως τριάντα χρόνια, για όσους γνωρίζουν το Κυπριακό, οφείλουμε να πούμε κάποια πράγματα. Το 1993, ο τότε Πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης μπήκε σε μια ατέρμονη συζήτηση για ΜΟΕ, εκτιμώντας λανθασμένα ότι θα απέρριπτε τη συζήτηση ΜΟΕ η τουρκική πλευρά και ο Ραούφ Ντενκτάς. Πλην όμως αυτό δεν έγινε και καταλήξαμε το 1994 να καταβάλλουμε κόστος έναντι της διεθνούς κοινότητας και του ΟΗΕ. Το τίμημα ήταν η εγκατάλειψη των Ιδεών Γκάλι και η περιθωριοποίηση ενός από τα ισχυρότερα ψηφίσματα που λάβαμε ποτέ για το Κυπριακό, του 789/1992. Το οποίο κατά τρόπο ρητό περιλάμβανε ως ΜΟΕ τη συμπερίληψη των Βαρωσίων στις περιοχές υπό τον έλεγχο της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών. Έκτοτε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι και μοιραία το νερό χύθηκε στον μύλο της διχοτόμησης. Με αποκορύφωμα την παράνομη υλοποίηση –επί προεδρίας Αναστασιάδη– των απειλών της τουρκικής πλευράς για εποικισμό μέρους της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων και άρα τον περαιτέρω παράνομο σφετερισμό περιουσιών ελληνοκυπρίων.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο με ΜΟΕ του τύπου που φαίνεται να συζητεί η κυβέρνηση και περιλαμβάνουν το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου υπηρετούνται οι στόχοι που περιγράφονται πιο πάνω. Προεξάρχουσας της ανάγκης για διάρρηξη του αδιεξόδου και της συνδρομής στην επίλυση του Κυπριακού. Μάλλον το αντίθετο. Αντί της συνέχισης της διαδικασίας θα εμπλακούμε σε μια νέα αλυσιτελή διαδικασία που θα μας αποπροσανατολίζει από το μείζον που είναι η προσπάθεια για λύση.
Στη δική μας αντίληψη, οι χειρισμοί που πρέπει να γίνουν και αφορούν ασφαλώς και την κατά προτεραιότητα αντιμετώπιση των κινδύνων αναφορικά με την περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων δεν μπορούν ν’ αποσυνδεθούν από την άμεση προσπάθεια για επανέναρξη διαλόγου. Όσο συνεχίζεται η παθητική ενατένιση των εξελίξεων και η άγονη έλευση του χρόνου, άλλο τόσο εξυπηρετείται η Τουρκία, η οποία στοχοπροσηλωμένα εμβαθύνει τη διχοτόμηση. Μόνο η λύση μπορεί να δημιουργήσει δυνατότητες αποκατάστασης δικαιωμάτων και ελευθεριών, σε συνθήκες ειρήνης και ασφάλειας. Και αυτό περιλαμβάνει το περιουσιακό και ασφαλώς, στο πλαίσιο ενός διαλόγου, την κατά προτεραιότητα διεκδίκηση της απόδοσης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της.
Αν αντί της συζήτησης της ουσίας του Κυπριακού, με στόχο την ειρηνική απελευθέρωση και επανένωση, εμπλακούμε σε μια παρελκυστική διαδικασία, θα επαναλάβουμε ως ελληνοκυπριακή κοινότητα λάθη του παρελθόντος. Και τώρα –πλέον– δεν έχουμε την πολυτέλεια. Διότι ήδη επαναλάβαμε την ιστορία και σαν τραγωδία και σαν φάρσα.
Ο κ. Άριστος Δαμιανού είναι μέλος Πολιτικού Γραφείου Κ.Ε. ΑΚΕΛ, βουλευτής.
