Για την ανάγκη αλλαγών στο σύνταγμα, μιλήσαμε ξανά στο παρελθόν. Όχι μόνο από αυτή τη στήλη αλλά και από αλλού. Και όχι μόνο εμείς. Να θυμίσω πως ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης πέραν από την προεκλογική περίοδο, όπου εξήγγειλε πως επιθυμεί συνταγματικές τροποποιήσεις, επανέλαβε αντίστοιχες δηλώσεις και στην πρόσφατη δημοσιογραφική διάσκεψη που έδωσε. Επικεντρώθηκε μάλιστα και στα ζητήματα της Νομικής Υπηρεσίας. Στον διαχωρισμό των εξουσιών του γενικού εισαγγελέα, σε αυτή του νομικού συμβούλου του κράτους και του δημόσιου κατήγορου, που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να μην αγγίξει και τον τερματισμό του ανέλεγκτου, της εξουσίας δηλαδή του γενικού εισαγγελέα να τερματίζει οποιαδήποτε υπόθεση, χωρίς να έχει την υποχρέωση να λογοδοτήσει.
Στη συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών της προηγούμενης Τετάρτης, και συζητώντας την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάσταση του Κράτους Δικαίου στην Κύπρο, καταγράφουμε μία και μισή θετική εξέλιξη. Η μία έρχεται από το υπουργείο Δικαιοσύνης, η εκπρόσωπός του δήλωσε πως έχουν δοθεί οδηγίες από τον πολιτικό προϊστάμενο, τον υπουργό, για να μελετηθεί το πώς θα επιτευχθεί ο διαχωρισμός των εξουσιών του γενικού εισαγγελέα. Η άλλη μισή θετική εξέλιξη έρχεται από τη Νομική Υπηρεσία όπου αναγνωρίζουν την ανάγκη ενημέρωσης για τις αποφάσεις του γενικού εισαγγελέα που προκύπτουν από το άρθρο 113, αλλά και της ανάγκης διαδικασίας αναθεώρησης της πρώτης απόφασης. Μπορεί να υπάρχουν πολλά ερωτήματα για τον τρόπο που εισηγούνται να γίνει, άλλωστε γι’ αυτό κρατάμε μισή θετική εξέλιξη, αλλά δεν είναι η ώρα να το συζητήσουμε. Ας περιμένουμε την ολοκληρωμένη παρουσίαση και θα τη σχολιάσουμε.
Όταν συζητάμε για το ανέλεγκτο του γενικού εισαγγελέα, η πλειοψηφία του κόσμου, των συμπολιτών μας, μπορεί να δυσκολεύεται να κατανοήσει τη χρησιμότητα και την αξία της κατάργησής του. Άλλωστε είναι ισχνή η μειοψηφία των πολιτών που θα βρεθούν στη δεινή θέση να ψάξουν για να τους εξηγήσουν γιατί τερματίστηκε μια ποινική διαδικασία τους στο δικαστήριο. Προσωπικά λέω πως και για έναν πολίτη αξίζει τον κόπο να το αλλάξουμε.
Προφανώς και είναι περισσότεροι. Η προσωποποίηση αυτής της επίπονης και ψυχοφθόρας διαδικασίας είναι αναντίρρητα η Ανδριάνα Νικολάου, η μάνα του Θανάση που εδώ και δεκαεννιά χρόνια παλεύει με όλους τους νόμιμους τρόπους να βρει το δίκιο της. Έχοντας απέναντί της, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια, αυτόν τον αναχρονισμό που έβαζε επιπλέον εμπόδια στο Γολγοθά της.
Προσωπικά είμαι αισιόδοξος πως το νερό μπήκε στ’ αυλάκι. Η δική μας πρόταση νόμου για το πρώτο, απαραίτητο βήμα, τη συνταγματική τροποποίηση για να δημιουργηθεί ο διαχωρισμός των εξουσιών είναι εκεί. Η κυβέρνηση, μετά τις εξαγγελίες, φαίνεται να κινείται στον δρόμο της σύνταξης του νομοσχεδίου για να εφαρμοστεί αυτό που υπαγορεύεται τόσο από τις σημερινές ανάγκες μια σύγχρονης ευρωπαϊκής δημοκρατίας ενός κράτους δικαίου αλλά και από τις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Greco. Άλλωστε είμαστε η μόνη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που οι αποφάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν έχουν κανένα επίπεδο ελέγχου. Οι πλείστες χώρες έχουν ηπειρωτικό δίκαιο, δεν είναι εύκολη η σύγκριση, αλλά μπορούμε να ακολουθήσουμε τον τρόπο που το έκαναν οι άλλες χώρες που ακολουθούν το κοινό δίκαιο. Χώρες, πρώην αποικίες που και σ’ αυτές ο ποινικός κώδικάς τους προϋπήρχε του συντάγματός τους, που έχουν αντίστοιχες ή και πανομοιότυπες αναφορές στο κυρίαρχο κείμενο για τα κράτη, αλλά κατάφεραν να βρουν τον τρόπο να ελέγχουν αυτές τις αποφάσεις.
Η κ. Ανδριάνα και ο κάθε πολίτης αυτής της χώρας, έχει δικαίωμα να ενημερώνεται γι’ αυτές τις αποφάσεις που τον επηρεάζουν. Και έχει κάθε δικαίωμα να μπορεί να ζητήσει και έλεγχο και ενδεχόμενη αναθεώρηση αυτής της απόφασης. Εμείς θα το παλέψουμε. Μέχρι τέλους.
Ο κ. Δημήτρης Δημητρίου είναι Βουλευτής Λευκωσίας ΔΗΣΥ, πρόεδρος Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών twitter: @dmdemetriou
