Θετική εξέλιξη για τους Κύπριους αγρότες μας αποτελεί η πρόσφατη δημοσίευση του Κανονισμού 2024/1468 της 14ης Μαΐου 2024, σύμφωνα με τον οποίο βελτιώνονται σημαντικές πρόνοιες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συμβολή της Κύπρου υπήρξε καθοριστική τόσο στη διαμόρφωση του νέου Κανονισμού όσο και στην προσπάθεια έγκρισής του από τα θεσμικά όργανα στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο νέος Κανονισμός απλοποιεί σημαντικά τον τρόπο εφαρμογής της ΚΑΠ, διευκολύνοντας σημαντικά τόσο τις αρμόδιες εθνικές αρχές όσο και τους γεωργούς και ειδικότερα τους μικροκαλλιεργητές. Παρέχει ταυτόχρονα τη δυνατότητα στους γεωργούς μας να αυξήσουν περαιτέρω την παραγωγή τους και κατ’ επέκταση το γεωργικό τους εισόδημα. Συγκεκριμένα, ο νέος Κανονισμός προβλέπει, μεταξύ άλλων, τις πιο κάτω επωφελείς για την Κύπρο πρόνοιες:
- Εξαίρεση των μικροκαλλιεργητών με εκτάσεις μικρότερες των 100 δεκαρίων από τους ελέγχους και την επιβολή κυρώσεων σχετικά με τα πρότυπα Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (GAECs). Από την εξαίρεση αυτή ευνοείται πέραν του 80% των γεωργών μας, ενώ επιπρόσθετα επιτυγχάνεται σημαντική μείωση του διοικητικού φόρτου για τις αρμόδιες αρχές.
- Ελάφρυνση των υποχρεώσεων των γεωργών μας σε σχέση με την αιρεσιμότητα, με τρόπο ώστε να αυξάνεται η παραγωγή της εκμετάλλευσης και κατ’ επέκταση το αγροτικό εισόδημα χωρίς να μειώνεται η αυξημένη περιβαλλοντική φιλοδοξία της ΚΑΠ. Με απλά λόγια, αφαιρείται η υποχρέωση για διατήρηση μη παραγωγικών εκτάσεων (GAEC8) και παραχωρείται η δυνατότητα διαφοροποίησης καλλιεργειών σε επίπεδο αίτησης πέραν της δυνατότητας για εναλλαγή της κύριας καλλιέργειας σε επίπεδο τεμαχίου (GAEC7).
- Εφαρμογή νέου οικολογικού σχεδίου (eco-scheme) για παραχώρηση αναδρομικής οικονομικής ενίσχυσης για το έτος 2024, σε όσους έχουν διατηρήσει μη παραγωγικές εκτάσεις σύμφωνα με το αρχικό περιεχόμενο του προτύπου GAEC8.
- Δυνατότητα για προσωρινές παρεκκλίσεις από απαιτήσεις των GAECs σε ακραίες περιπτώσεις δυσμενών καιρικών συνθηκών, περιλαμβανομένων και των προθεσμιών που καθορίζονται στα πρότυπα GAECs.
- Δυνατότητα υποβολής δύο τροποποιήσεων του στρατηγικού σχεδίου ΚΑΠ ετησίως (αντί μίας), παρέχοντας τη δυνατότητα για άμεση ανταπόκριση και χειρισμό ζητημάτων που προκύπτουν και χρήζουν άμεσης παρέμβασης.
Η Κύπρος διεκδίκησε έντονα τη συμπερίληψη των ευνοϊκών προνοιών απλοποίησης και υπέβαλε εποικοδομητικές προτάσεις για το σύνολο του νέου Κανονισμού, δίνοντας ωστόσο ιδιαίτερη έμφαση στην επίτευξη του στόχου για εξαίρεση των μικροκαλλιεργητών από τους ελέγχους και τις κυρώσεις, καθώς και του στόχου για αναδρομική ισχύ του νέου eco-scheme.
Σε αυτή την προσπάθεια, συνέβαλε ο αναβαθμισμένος ρόλος της Κύπρου ως προεδρεύουσας χώρας για το έτος 2024, της συνεργασίας EUMED-9, των εννέα δηλαδή κρατών-μελών (Κ.Μ.) της Ευρωπαϊκής Ένωσης που βρίσκονται στη Μεσόγειο Θάλασσα. Από την πρώτη στιγμή αξιοποιήσαμε αυτή την ευκαιρία οργανώνοντας τακτικές συναντήσεις των εννέα υπουργών ώστε να υπάρχει συντονισμός των κοινών θέσεων των 9 Κ.Μ. και αύξηση της διαπραγματευτικής ισχύος ενώπιον του συμβουλίου. Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας ήταν η έκδοση ενός κοινού ανακοινωθέντος στο οποίο περιγράφονται τα κοινά αιτήματα των 9 Κ.Μ.
Η έκδοση του κοινού ανακοινωθέντος αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα ενότητας και συνεργασίας μεταξύ των χωρών-μελών της MED9, ενισχύοντας τη φωνή των χωρών αυτών για την εξεύρεση τρόπων αντιμετώπισης των κοινών προκλήσεων στον γεωργικό τομέα, υποδεικνύοντας παράλληλα και την προθυμία τους για στήριξη και αλληλεγγύη. Με βάση το κοινό ανακοινωθέν, οι εννέα υπουργοί, μεταξύ άλλων, (α) αναγνωρίζουν την ανάγκη για επιπλέον δράσεις ώστε να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση και να βελτιωθεί η ανθεκτικότητα του γεωργικού τομέα, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τις προκλήσεις της μεσογειακής γεωργίας, (β) ζητούν να τεθεί ως προτεραιότητα η προστασία των ευαίσθητων προϊόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των προϊόντων γεωγραφικής ένδειξης σε μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με Τρίτες Χώρες και τονίζουν την ανάγκη για περαιτέρω ενίσχυση και προώθηση των μέτρων αντιμετώπισης κρίσεων με τη χρήση των αδαπάνητων πιστώσεων της ΚΑΠ προς όφελος των γεωργών και την αντιμετώπιση των κρίσεων. Επιπλέον, έχει προγραμματιστεί και επίσημη σύνοδος των υπουργών Γεωργίας της MED9 για τις 2-3 Σεπτεμβρίου 2024 στην Κύπρο, στο πλαίσιο των συναντήσεων που διοργανώνει η Κύπρος ως η προεδρεύουσα χώρα της συνεργασίας των 9 κρατών-μελών της MED9.
Στην παρούσα φάση, ετοιμάζεται με διαδικασίες κατεπείγοντος, η δεύτερη τροποποίηση του στρατηγικού σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027, έτσι ώστε οι νέες ευνοϊκές πρόνοιες για τους Κύπριους αγρότες να εγκριθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να τύχουν άμεσης εφαρμογής. Ως Κύπρος, θα συνεχίσουμε να επιδιώκουμε τη συνεχή βελτίωση και περαιτέρω απλοποίηση της εφαρμογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής υποβάλλοντας ολοκληρωμένες και τεκμηριωμένες εισηγήσεις προς όφελος των αγροτών μας.
Η κα Μαρία Παναγιώτου είναι υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
