Στην πλατεία Ελευθερίας. Όχι τη γνωστή, που πήρε χρόνια να φτιαχτεί. Στη μεταφορική πλατεία Ελευθερίας. Εκεί θα περιμένουμε. Εμείς ερχόμαστε από Αριστερά και θα σας βρούμε στο κέντρο. Αν δεν σας βρούμε, πάει να πει πως αλλάξαμε κι αλλάξατε. Και θα θυμίζουμε εκείνους τους παλιόφιλους που υπόσχονταν να συναντηθούν και που το ραντεβού δεν δόθηκε. Αν δεν καταφέραμε να συναντηθούμε ως αντιπολιτευτική δύναμη στη «χρυσή» εποχή της διαφθοράς και των διαβατηρίων, ενδεχομένως θα περάσουν χρόνια για να τα πούμε. Αν –σε αυτό το σκοτάδι– δεν βρέθηκε κοινός υποψήφιος, ίσως περάσουν χρόνια να βρούμε κοινή γλώσσα επικοινωνίας. Στα δεξιά πηγαίνετε, στα ακροδεξιά λασποβαδίζετε και βυθίζεστε.
Να δεις πόσο μεγαλώσαμε. Που, ενώ κάποτε ξεκινήσαμε να παίζουμε κλέφτες κι αστυνόμους και μετά πετροπόλεμο, σήμερα φτάσαμε να παίζουμε με τις λέξεις. Είναι ένα είδος «ωρίμασης». Να έχεις φτιάξει κόμμα αρχών, να πολιτεύεσαι στην ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία, να αντιστέκεσαι σε πραξικοπήματα, προστατεύοντας την ελεύθερη πολιτική ζωή με το αίμα σου, να χτίζεις αντιστασιακό πολιτικό προφίλ, υπενθυμίζοντας την αναγκαιότητα συνεχούς αγώνα κατά των ακροδεξιών στοιχείων, να υπογραμμίζεις την ντροπή και τον λεκέ που έγραψε στην ιστορία του νησιού η δράση αυτών των ακραίων εθνικιστικών μετώπων, και σιγά σιγά να «ωριμάζεις», να γερνάς και να συναναστρέφεσαι μαζί τους, λες και δεν τρέχει τίποτα.
Δεν έπαιζαν παιδικό πετροπόλεμο. Το ξέρουμε και το ξέρετε καλά. Έκαναν πόλεμο και έφεραν πόλεμο. Έπαιζαν τόσο καλά τους κλέφτες και αστυνόμους που θα τους περνούσε κανείς για πραγματικούς. Ήταν η εποχή που μπέρδευες εύκολα τον κλέφτη με τον αστυνόμο. Μα το αίμα ήταν πραγματικό. Μπορείς να πεις πως μεγαλώσαμε τόσο πολύ που σχεδόν γεράσαμε ή πως σχεδόν είμαστε νεκροί. Κι αν δεν είμαστε εμείς νεκροί, είναι νεκρές οι ιδέες μας. Κι ας μαζέψαμε μαζί τους νεκρούς μας, κι ας πλύναμε στο ίδιο ποτάμι τα αίματα. Δεν ήταν παιχνίδι. Και, ξέρεις, δεν τρέχει τίποτα. Ένα τίποτα είναι να ξεχάσεις και να πας παρακάτω. Ακόμα, κι αν αυτοί δεν έπαιζαν παιδικό πετροπόλεμο.
Αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, θα πρέπει να παραδεχθούμε πως δεν παίζουν μόνο οι φιλόλογοι με τις λέξεις. Είναι δουλειά και των επικοινωνιολόγων. Με τις λέξεις παίζουν και οι πολιτικοί. Ο Χριστοδουλίδης το ονόμασε όλο αυτό ως «Υπέρβαση». «Υπέρβαση» έκαναν ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ για να τον στηρίξουν, υποστήριξε. Ο Μαρίνος Σιζόπουλος κλήθηκε από τον δημοσιογράφο Καρεκλά να σχολιάσει την –κατά Χριστοδουλίδη– υπέρβαση. Ο Σιζόπουλος το ονόμασε «επιλογή». Γιατί «υπέρβαση» ίσως σήμαινε υπέρβαση αρχών. Και θα έπρεπε να εξηγήσει ποιες αρχές υπερέβαινε με τη στήριξη του συναγερμικού Χριστοδουλίδη.
«Τώρα καλύτερα να λησμονήσουμε πάνω σε τούτα τα χαλίκια· δε φελά να μιλάμε» έλεγε ο Σεφέρης στο ποίημα «Σαλαμίνα της Κύπρος».
Όταν ο διπλωμάτης, Γιώργος Σεφέρης, πρωτοεπισκέφθηκε την Κύπρο τον Νοέμβρη του 1953, συναντήθηκε με τον Άγγλο «φιλέλληνα» ποιητή, Λόρενς Ντάρελ, και διαπίστωσε τα εξής: Από τη μια τον επαναστατικό αναβρασμό του νησιού λίγο πριν από την έναρξη του αγώνα του ’55 και από την άλλη την περίεργη αλλαγή στη στάση του Άγγλου φίλου του.
Ποιος ήταν ο Ντάρελ και ποια φιλία τον ένωνε με τον Σεφέρη; Ελλάδα και Αγγλία βρέθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο ίδιο πολιτικό στρατόπεδο, υποστηρίζοντας δημοκρατικές αρχές κατά των ακροδεξιών ναζιστικών και φασιστικών μορφωμάτων, μέσω των οποίων Χίτλερ και Μουσολίνι θέλησαν να εγκαθιδρύσουν απολυταρχικά καθεστώτα. Ποια η περίεργη αλλαγή του Ντάρελ; Ο Ντάρελ, ερχόμενος στο νησί, διορίστηκε διευθυντής του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών της Κύπρου, αναλαμβάνοντας έναν ρόλο σκοτεινό, προσφέροντας υπηρεσίες κατασκόπου και πληροφοριοδότη. Καρπός αυτής της δράσης ήταν τα «Πικρολέμονα», ένα προπαγανδιστικό –κατά του απελευθερωτικού αγώνα– μυθιστόρημα.
«Φίλοι του άλλου πολέμου» έγραφε με μελαγχολία και μεγάλη απογοήτευση ο Σεφέρης στο «Σαλαμίνα της Κύπρος», αναφερόμενος στον Ντάρελ και σε όλους όσοι ξέχασαν ή φαλκίδεψαν τις δημοκρατικές αρχές τους.
Οι σημερινές ηγεσίες της ΕΔΕΚ και του ΔΗΚΟ σταδιακά φαλκιδεύουν τον δημοκρατικό χαρακτήρα των κομμάτων τους με τις υπερβάσεις ή τις επιλογές στις οποίες προχωρούν. Τόσο στο εθνικό ζήτημα όσο και σε άλλα μεγάλα ζητήματα, όσο κι αν προσπαθούν να παίξουν με τις λέξεις, δεν κατορθώνουν να διασκεδάσουν την κοινή γνώμη και να εξηγήσουν τις πολιτικές τους κινήσεις. Λειτουργούν ως «φίλοι του άλλου πολέμου». Πριν από λίγες μέρες, το ΑΚΕΛ βίωσε μεγάλη απογοήτευση από το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ, αφού σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, τα δύο κόμματα υπερψήφισαν στη Βουλή την αποδέσμευση κονδυλίου δημιουργίας μουσείου αφιερωμένου στον Γρίβα Διγενή. Η ΕΔΕΚ, σε μια πολύ σύντομη ανακοίνωσή της, υποστηρίζει πως το κονδύλι αφορούσε τη μετατροπή οικίας σε Μουσείο Αγώνα της ΕΟΚΑ στη Χλώρακα, για ν’ απαντήσει το ΑΚΕΛ πως ήταν γνωστό στα δύο κόμματα πως το κονδύλι αφορά την ίδια κατοικία για τον ίδιο σκοπό.
«Φίλοι του άλλου πολέμου», ακόμα και αν δεν ισχύει πως συναινέσατε σε αυτή την ανίερη πράξη, το δυστυχές είναι πως τα τελευταία χρόνια οι ηγεσίες σας οδηγούνται σε μονοπάτια δεξιά και αναπτύσσουν τέτοιο λεκτικό που συγκλίνει με τη ρητορική και το περιεχόμενο με την ακροδεξιά. Σήμερα, κρατάτε χέρι με έναν υποψήφιο συναγερμικό. Έχετε κάθε δικαίωμα να κάνετε υπερβάσεις ή επιλογές, για να είστε κοντά στον θρόνο και ό,τι με αυτό προκύψει. Μα η δημοκρατική ιστορία των κομμάτων σας είναι εκεί και θα κληθείτε να λογοδοτήσετε, επιβεβαιώνοντας τις αρχές σας. Γιατί το αίμα των νεκρών της αντίστασης είναι εκεί.
Στα δεξιά πηγαίνετε, στα ακροδεξιά λασποβαδίζετε και βυθίζεστε.
Η κα Κούλα Στυλιανού είναι φιλόλογος.
