Αφορμή του άρθρου είναι οι πρόσφατες αυξήσεις στο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας (HE) και οι καταγγελίες καταναλωτών ΗΕ για αλόγιστες και παράλογες χρεώσεις ηλεκτρικού ρεύματος. Δυστυχώς το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας έχει σχεδόν διπλασιαστεί και δικαιολογημένα πολλοί καταναλωτές θεωρούν ότι οι λογαριασμοί είναι λανθασμένοι. Υπήρξε φυσικά και το πρόβλημα με το νέο σύστημα διαχείρισης μετρητών και μετρητικών δεδομένων της ΑΗΚ που συνέπεσε με τις αυξήσεις στο κόστος ΗΕ. Να σημειώσουμε ωστόσο ότι ίσως να είμαστε από τις πολύ λίγες χώρες όπου η μέτρηση ΗΕ γίνεται κάθε δύο μήνες. Σε άλλες χώρες, όπως π.χ. στην Ελλάδα, η μέτρηση γίνεται μία φορά τον χρόνο και στην Αγγλία δύο φορές τον χρόνο. Οποιεσδήποτε λανθασμένες χρεώσεις διαπιστώνονται όταν πραγματοποιείται η μέτρηση, οπότε γίνεται και η τελική εκκαθάριση και οι διορθώσεις στους λογαριασμούς. Επομένως οι καταναλωτές ας μην ανησυχούν επί τούτου.
Ως προς την ορθότητα της καταγραφής της ΗΕ από τους ίδιους τους μετρητές, είναι και αυτή μια σημαντική παράμετρος που οι καταναλωτές πρέπει να έχουν υπόψη. Είναι σημαντικό οι καταναλωτές να γνωρίζουν τουλάχιστον ότι υπάρχουν απλές μέθοδοι που μπορούν να εφαρμόσουν προς διακρίβωση της ορθότητας της καταγραφής της ηλεκτρικής ενέργειας από τους μετρητές. Φυσικά, υπάρχει και η επιλογή ανάθεσης αυτής της εργασίας σε επαγγελματία ηλεκτρολόγο εργολήπτη ή μηχανικό. Πολλά νοικοκυριά και επιχειρήσεις έχουν έτσι και αλλιώς τον ηλεκτρολόγο τους. Ο κλάδος της ηλεκτρολογίας στον ιδιωτικό τομέα λειτουργεί πολύ οργανωμένα και δεν είναι δύσκολο για κάποιον να έρθει σε επαφή με κάποιον επαγγελματία.
Καλά κάνουν οι καταναλωτές να αμφισβητούν και να διερωτώνται για τους λογαριασμούς τους. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει εξήγηση για την οποιαδήποτε χρέωση. Υπάρχουν φυσικά και οι καταναλωτές που δεν κοιτάζουν καν το λογαριασμό τους και έχουν απευθείας τραπεζική εντολή για την πληρωμή. Για αυτούς τουλάχιστον που παρατηρούν, διερωτώνται και ενδεχομένως να αμφισβητούν τον λογαριασμό τους, υπάρχουν απλές διαδικασίες που μπορούν να εφαρμοστούν για να ελεγχθεί τουλάχιστον η ορθότητα της καταγραφής και να καθησυχαστούν ότι αυτή δεν είναι λανθασμένη. Όπως και με τα φωτοβολταϊκά (ΦΒ) συστήματα, τα οποία βλέπουμε να αυξάνονται μέρα με τη μέρα, οι καταναλωτές/παραγωγοί πρέπει να ελέγχουν την εύρυθμη λειτουργία τους. Μια διακοπή στη λειτουργία του συστήματος για παράδειγμα ή ένα χαλασμένο ΦΒ πλαίσιο μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την παραγωγή και κατ’ επέκταση τον λογαριασμό. Όπως εξίσου σημαντικό είναι οι παραγωγοί να γνωρίζουν πόση παραγωγή μπορούν να περιμένουν από το ΦΒ τους σύστημα. Αυτά όμως χρήζουν ανάλυσης σε άλλο άρθρο ίσως.
Όσο αφορά τους μετρητές ΗΕ, και για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ή η υποψία λανθασμένης καταγραφής, υπάρχουν τρόποι αυτό να επιβεβαιωθεί.
Αν επικεντρωθούμε στους απλούς οικιακούς μετρητές κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, αυτοί καταγράφουν την κατανάλωση σε κιλοβατώρες. Μία κιλοβατώρα είναι η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται για παράδειγμα από μία συσκευή με ονομαστική ισχύ 1 κιλοβάτ για μία ώρα λειτουργία. Επομένως, αν γνωρίζουμε την ισχύ που καταναλώνει μια συγκεκριμένη συσκευή, τότε μπορούμε να ελέγξουμε τις κιλοβατώρες που θα καταγράψει ο μετρητής. Επειδή όμως δεν έχουν όλες οι συσκευές σταθερή κατανάλωση, θα πρέπει να επιλέξουμε μια συσκευή η οποία αποτελείται από ωμικά στοιχεία, όπως ορίζεται με τεχνικούς όρους. Τέτοιου είδους συσκευές παρουσιάζουν σταθερή κατανάλωση και είναι κατάλληλες για τον σκοπό αυτό. Μια τέτοια συσκευή είναι ο ηλεκτρικός θερμοσίφωνας ο οποίος έχει μια σταθερή κατανάλωση 3 κιλοβάτ. Αν παραμείνει ανοικτός για μία ώρα, θα καταναλώσει 3 κιλοβατώρες (3 κιλοβάτ x 1 ώρα), για δύο ώρες λειτουργίας θα καταναλώσει 6 κιλοβατώρες (3 κιλοβάτ x 2 ώρες) κλπ. Να σημειωθεί όμως ότι, αν η θερμοκρασία του νερού ανέλθει στην επιθυμητή θερμοκρασία η οποία καθορίζεται από τον θερμοστάτη, τότε ο ηλεκτρικός θερμοσίφωνας θα σβήσει. Η διαδικασία που μπορούμε να ακολουθήσουμε μπορεί να είναι η ακόλουθη:
1. Διακόπτουμε τη λειτουργία όλων των συσκευών αφαιρώντας τις από τις πρίζες, ή μέσω των επιτοίχιων διακοπτών ή από τον κεντρικό πίνακα διανομής. Ένας άλλος τρόπος είναι να θέσουμε τον κεντρικό διακόπτη της εγκατάστασης στη θέση OFF. Με όλες τις συσκευές εκτός λειτουργίας, ο μετρητής δεν πρέπει να καταγράφει καθόλου κατανάλωση. Είναι σημαντικό να βεβαιωθεί κάποιος ότι ο μετρητής σταμάτησε να καταγράφει. Επίσης, αν θα θέσουμε τον κεντρικό διακόπτη στη θέση OFF, θα πρέπει να βεβαιωθούμε πριν ότι δεν υπάρχουν συσκευές που λειτουργούν, όπως πλυντήρια, στεγνωτήρια, φούρνοι, κλιματιστικά, τηλεοράσεις κλπ, αφού η απότομη διακοπή παροχής ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε αυτές.
2. Αφού βεβαιωθούμε ότι δεν υπάρχει κατανάλωση στο υποστατικό και με όλες τις συσκευές εκτός λειτουργίας, μπορούμε να θέσουμε σε λειτουργία τον ηλεκτρικό θερμοσίφωνα.
3. Όσο αφορά την χρονική στιγμή που μπορεί να γίνει ο έλεγχος με τον ηλεκτρικό θερμοσίφωνα, είναι προτιμότερο να γίνει όταν δεν υπάρχει απόθεμα σε ζεστό νερό χρήσης απλά για να διασφαλίσουμε τη λειτουργία του ηλεκτρικού στοιχείου του ηλεκτρικού θερμοσίφωνα. Αν το νερό βρίσκεται ήδη σε ψηλή θερμοκρασία λόγω του ηλιακού θερμοσίφωνα, τότε το πιο πιθανό είναι ότι ο θερμοστάτης του ηλεκτρικού θερμοσίφωνα δεν θα επιτρέψει τη λειτουργία του. Είναι σημαντικό επίσης να είμαστε βέβαιοι ότι ο ηλεκτρικός θερμοσίφωνας λειτουργεί και δεν είναι χαλασμένος.
Πριν θέσουμε σε λειτουργία τον ηλεκτρικό θερμοσίφωνα είναι σημαντικό να σημειωθεί κάπου η ένδειξη του μετρητή. Ακολούθως, αν για παράδειγμα αφήσουμε ανοικτό τον ηλεκτρικό θερμοσίφωνα για ένα εικοσάλεπτο, ο μετρητής θα πρέπει να καταγράψει 1 κιλοβατώρα και για ένα δεκάλεπτο λειτουργίας μισή (0,5) κιλοβατώρα. Ένα εικοσάλεπτο είναι αρκετό και, εντός αυτού του διαστήματος, αν το νερό είναι κρύο τότε η πιθανότητα ο θερμοστάτης να διακόψει τη λειτουργία είναι πολύ μικρή.
Αν διαφανεί ή υπάρχει υποψία ότι η καταγραφή είναι λανθασμένη, πριν γίνει αναφορά για βλάβη, είναι σκόπιμο να επιβεβαιωθεί η υποψία με επαγγελματία του κλάδου με ειδικά όργανα. Ο καταναλωτής έχει φυσικά την επιλογή να το αναφέρει στον διαχειριστή δικτύου όπου με επιτόπιο έλεγχο μπορεί να γίνει έλεγχος σωστής λειτουργίας του μετρητή. Αν δεν μείνει ικανοποιημένος ο καταναλωτής από το αποτέλεσμα του επιτόπιου ελέγχου, τότε μπορεί να ζητήσει έλεγχο ακριβείας ο οποίος γίνεται σε εργαστήριο. Αν όμως μετά τον εργαστηριακό έλεγχο διαφανεί ότι ο μετρητής λειτουργεί σωστά θα υπάρξει χρέωση.
Εν κατακλείδι, είναι σημαντικό να διερωτόμαστε για την κατανάλωση ΗΕ στο υποστατικό μας και να αναζητούμε τρόπους μείωσης της κατανάλωσης. Αυτό που επίσης μπορούμε να κάνουμε είναι να βεβαιωνόμαστε ότι οι κιλοβατώρες που χρεωνόμαστε είναι δικαιολογημένες. Από εκεί και πέρα είναι θέμα πλέον εξοικονόμησης ενέργειας, αντικατάστασης παλιών ενεργοβόρων συσκευών και κτηριακής ενεργειακής αναβάθμισης. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα είναι ίσως ο πιο δραστικός τρόπος μείωσης του χρηματικού ποσού των λογαριασμών όμως δεν εξοικονομείται ενέργεια. Αυτό να σημειωθεί και να είναι κατανοητό.
*Ο κύριος Χριστοφίδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Μηχανικών Υπολογιστών και Πληροφορικής, Πανεπιστήμιο Frederick.
