Όπως έχουν διαμορφωθεί τα δεδομένα στο Κυπριακό, οι προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Φεβρουαρίου αποκτούν αυξημένη σημασία. Αφενός η σκλήρυνση της τουρκικής στάσης και αφετέρου οι γεωπολιτικές δυναμικές που αναβαθμίζουν –δυστυχώς– τον ρόλο της, επιβάλλουν ανάληψη πρωτοβουλιών στο Κυπριακό από τον επόμενο Πρόεδρο, για αποτροπή της διχοτόμησης. Αν υπάρχει μια πραγματικά τελευταία ευκαιρία για λύση που θα απελευθερώνει και θα επανενώνει τον τόπο και τον λαό μας, το πολιτικό σύστημα αλλά πρωτίστως οι πολίτες οφείλουμε να απαντήσουμε σε ένα συγκεκριμένο ερώτημα: πώς μπορούμε να σπάσουμε τα σκληρά αδιέξοδα και να διεκδικήσουμε ακόμα μια ευκαιρία για λύση;
Στη δική μας αντίληψη η εποχή των ψευδαισθήσεων, των μεγαλόστομων διακηρύξεων –στα όρια της πατριδοκαπηλίας– έχει παρέλθει προ πολλού. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, οι κατοχικές δυνάμεις ετοιμάζονται να εποικίσουν, να εκμεταλλευτούν εμπορικά και να ξαναβεβηλώσουν την περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων, την Αμμόχωστο. Τελικά βρήκαν τρυπάνια, ακυρώνοντας ουσιαστικά το γεωτρητικό πρόγραμμα και τον σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι δε κυρώσεις από τους Ευρωπαίους εταίρους που θα πονούσαν την Τουρκία, μεταφράστηκαν σε δύο-τρεις υπαλλήλους σε μια ανύπαρκτη μαύρη λίστα. Αν συγκρίνουμε την προκλητικά προνομιακή μεταχείριση της κατοχικής Τουρκίας από την Ε.Ε. με τις κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την εισβολή στην Ουκρανία τότε θα δούμε το μέγεθος του προβλήματός μας.
Επομένως χρειάζεται διεκδίκηση, αλλά χρειάζεται και ρεαλισμός. Μα πρωτίστως απαιτείται σταθερότητα στόχων. Ο μόνος συμφωνημένος στόχος, το μόνο συμφωνημένο, από όλους ανεξαιρέτως τους προέδρους και ηγέτες της ελληνοκυπριακής κοινότητας, πλαίσιο είναι εκείνο της δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας, με πολιτική ισότητα ως ερμηνεύεται από τον ΟΗΕ. Όποτε λοξοδρομήσαμε (βλ. φλερτ με λύση δύο κρατών) πληρώσαμε τίμημα.
Είναι, λοιπόν, αδήριτη η ανάγκη να μιλήσουμε ξεκάθαρα. Οι βασικοί υποψήφιοι οφείλουν να μιλήσουν ξεκάθαρα. Γιατί το δίλημμα είναι απλό: ομοσπονδία ή διχοτόμηση. Εδώ συνίσταται το έλλειμμα ξεκάθαρης πολιτικής τοποθέτησης ενός εκ των τριών βασικών υποψηφίων. Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης δεσμεύεται σε συνέχιση της προσπάθειας, αξιοποιώντας το κεκτημένο των συνομιλιών. Ανάλογα δηλώνει ο Αβέρωφ Νεοφύτου με τη σημαντική παρατήρηση ότι η θέση του για ένταξη στο ΝΑΤΟ αφίσταται διαχρονικών θέσεων του Εθνικού Συμβουλίου αλλά και του ίδιου του κεκτημένου των συνομιλιών. Πρόσφατα, υπό την πίεση δημοσιογράφου, ως βάση για συζήτηση αποδέχτηκε το πλαίσιο Γκουτέρες και ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Διότι γραπτώς πουθενά δεν ανέλαβε στο Πρόγραμμά του ανάλογη δέσμευση.
Αβίαστα, λοιπόν, προκύπτει το ερώτημα κατά πόσο το εννοεί ή ακόμα πιο σημαντικό, αν οι πολίτες τον οδηγήσουν στο Προεδρικό Μέγαρο, κατά πόσο οι δυνάμεις που στηρίζουν τον κ. Χριστοδουλίδη θα βρεθούν δίπλα του σε μια προσπάθεια επανεκκίνησης του διαλόγου ή αν θα τον εγκαταλείψουν καθιστώντας τον ένα Πρόεδρο με μηδενική πολιτική στήριξη. Εκτός αν όλα –μηδενός εξαιρουμένου– τα υποστηρίζοντα κόμματα αρνηθούν εαυτόν.
Αλήθεια, μπορεί η ΕΔΕΚ να εγκαταλείψει τη συνεδριακή θέση ότι η δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία αποτελεί τη χειρότερη μορφή νομιμοποίησης της διχοτόμησης; Μπορεί η Αλληλεγγύη να εγκαταλείψει τη θέση για ενιαίο κράτος και «ευρωπαϊκή λύση»; Μπορεί το ΔΗΚΟ να διαγράψει την απόρριψη του πλαισίου Γκουτέρες, το οποίο θεωρεί ανάθεμα; Πώς μπορούν –όλοι μαζί– να στηρίζουν τον κ. Χριστοδουλίδη που δηλώνει ότι το πλαίσιο Γκουτέρες είναι βάση για συζήτηση και εξεύρεση λύσης;
Να μιλήσουμε, λοιπόν, ξεκάθαρα. Είτε ο κ. Χριστοδουλίδης δεν εννοεί αυτά που λέει γι’ αξιοποίηση του πλαισίου Γκουτέρες, είτε τα κόμματα που τον στηρίζουν θα επιβάλουν την πολιτική τους θέση σ’ έναν πρόεδρο που θα είναι ευάλωτος, χωρίς ουσιαστική στήριξη στο Εθνικό Συμβούλιο και χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να μπορεί να κυβερνήσει. Δεν μπορεί να ισχύουν και τα δύο. Εκτός αν ενδόμυχα κάποιοι φλερτάρουν με τη «δεύτερη καλύτερη λύση», τη διατήρηση του διχοτομικού στάτους κβο, πράγμα επικίνδυνο. Ας τοποθετηθεί, λοιπόν, ξεκάθαρα ο κ. Χριστοδουλίδης, διότι το εθνικό μας πρόβλημα, στο οριακό σημείο που βρίσκεται, δεν αντέχει νέους πειραματισμούς την ώρα που κινδυνεύουμε να δρασκελίσουμε, ελέω Τουρκίας, το κατώφλι της οριστικής διχοτόμησης.
Ο κ. Άριστος Δαμιανού είναι μέλος του Πολιτικού Γραφείου ΑΚΕΛ και βουλευτής.
