Με αφορμή το δημοσίευμα της «Καθημερινής» της Κυριακής αναφορικά με την παράνομη ανέγερση οικοδομών στον Ακάμα, την προηγούμενη εβδομάδα, επαναφέρουμε το αίτημά μας για τη θέσπιση του θεσμού του Ελεγκτή Δόμησης, αλλά και την εφαρμογή της ηλεκτρονικής ταυτότητας των κτιρίων. Δύο μέτρα με τα οποία πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να ελεγχθεί η παράνομη ανέγερση οικοδομών στη χώρα μας.
Τα συγκεκριμένα μέτρα έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλες χώρες του εξωτερικού. Για παράδειγμα στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια για κάθε νέα οικοδομή απαιτείται σε δύο φάσεις της κατασκευής να επιθεωρείται από δύο διαφορετικούς ελεγκτές Δόμησης. Η πρώτη επιθεώρηση γίνεται στην αρχή της ανέγερσης, όπου ουσιαστικά ο ελεγκτής επιθεωρεί και πιστοποιεί τη σωστή χάραξη της οικοδομής, ούτως ώστε να μην υπάρχει οποιαδήποτε πολεοδομική παράβαση, ενώ η δεύτερη επιθεώρηση γίνεται κατά την ολοκλήρωση της οικοδομής, ούτως ώστε πάλι να πιστοποιήσει την ορθή εκτέλεσή της. Για να μπορέσει να γίνει αυτό εφικτό, το ελληνικό κράτος ανέθεσε στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας – Τ.Ε.Ε. τη δημιουργία και τήρηση του Μητρώου Ελεγκτών Δόμησης το οποίο αποτελείται από ιδιώτες αρχιτέκτονες και πολιτικούς μηχανικούς της χώρας. Για την ένταξη στο συγκεκριμένο μητρώο έχουν καθοριστεί συγκεκριμένα αυστηρά κριτήρια, όπως για παράδειγμα η μεγάλη εμπειρία και η υποχρεωτική εκπαίδευση, και παράλληλα επιβάλλονται αυστηρές ποινές σε περίπτωση οποιασδήποτε παράβασης από τα μέλη του μητρώου αυτού.
Οσον αφορά το δεύτερο μέτρο, την ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου, έχει και αυτό εφαρμοστεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, πάλι με μεγάλη επιτυχία. Ουσιαστικά, για να δικαιούται κάποιος να συμμετέχει σε οποιοδήποτε σχέδιο επιδότησης στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, θα πρέπει να διαθέτει η οικοδομή του ηλεκτρονική ταυτότητα. Η ηλεκτρονική ταυτότητα περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία μια οικοδομής, όπως είναι τα αρχιτεκτονικά, στατικά και ηλεκτρολογικά σχέδια και οι αντίστοιχες μελέτες. Επίσης, μπορείς με βάση αυτή να λάβεις πληροφορίες κατά πόσο το κτίριο έχει σχεδιαστεί και κατασκευαστεί με κάποιο αντισεισμικό κανονισμό αλλά και την ενεργειακή κλάση του κτιρίου. Επιπρόσθετα, για την έκδοσή της απαιτείται από τον ιδιοκτήτη και η «τακτοποίηση» οποιονδήποτε προσθηκών έχει κάνει για τις οποίες είτε θα πρέπει να προχωρήσει σε νομιμοποίησή τους –αν αυτό είναι εφικτό– ή σε κατεδάφισή τους.
Σημειώνεται ότι στα καθήκοντα των ελεγκτών Δόμησης θα μπορούσε να ήταν και ο έλεγχος των αιτήσεων για πολεοδομικές ή και άδειες οικοδομής για οικοδομές μικρής κλίμακας οι οποίες βρίσκονται σε οικόπεδα, ούτως ώστε να επιταχυνθεί και η διαδικασία έκδοσης των αδειών και να σταματήσει ή τουλάχιστον να περιοριστεί το φαινόμενο την έναρξης ανέγερσης μιας οικοδομής πριν την έκδοση των σχετικών αδειών. Με την εφαρμογή των δύο αυτών μέτρων, στην οποία ουσιαστικά συμμετέχουν οι ιδιώτες αρχιτέκτονες και μηχανικοί της χώρας, δίδεται η δυνατότητα στους λειτουργούς των κρατικών υπηρεσιών που σχετίζονται με την ανάπτυξη να αποφορτιστούν από διάφορα καθήκοντα εντός γραφείου, ούτως ώστε να μπορέσουν να βγουν έξω και να ελέγξουν την παράνομη δόμηση. Για τον έλεγχο αυτό θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα στοιχεία από την πλατφόρμα στην οποία θα είναι καταχωρημένη η ηλεκτρονική ταυτότητα κάθε κτιρίου, ούτως ώστε να μπορούν να εντοπίζουν εύκολα αν μια οικοδομή σε ένα τεμάχιο/ οικόπεδο διαθέτει τις απαραίτητες άδειες και κατά πόσον έχει ανεγερθεί με βάση αυτές τις άδειες και δεν έχει γίνει οποιαδήποτε αυθαίρετη προσθήκη σε αυτήν.
Η εντύπωση που είχα μέχρι τώρα είναι πως στην Κύπρο βρισκόμαστε σε καλύτερη θέση από ό,τι στην Ελλάδα όσον αφορά τα αυθαίρετα κτίσματα. Στην Κύπρο γενικά το φαινόμενο που παρατηρείται είναι οι αυθαίρετες προσθήκες μετά την έκδοση πιστοποιητικού τελικής έγκρισης και κατ’ επέκταση τίτλου ιδιοκτησίας μια οικοδομής, ενώ ας μην ξεχνάμε ότι και ένα τεράστιο ποσοστό από τις οικοδομές μας δεν διαθέτει πιστοποιητικό τελικής έγκρισης. Ολα αυτά είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας επιβολής της νομοθεσίας από την Πολιτεία. Οι πρόνοιες του περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμου (Κεφάλαιο 96) δίνουν τη δυνατότητα στην Πολιτεία να παρέμβει σε αρκετές περιπτώσεις. Φυσικά, θα πρέπει να βρεθεί και ο τρόπος της άμεσης εφαρμογής του, αφού οι χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες που απαιτούνται πολλές φορές, αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα.
Το πρόβλημα με την παράνομη δόμηση στη χώρα μας φαίνεται ότι αυξάνεται ολοένα και περισσότερο. Το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της «Καθημερινής» για την ύπαρξη παράνομων κτιρίων στον Ακάμα αποδεικνύει την αδυναμία της Πολιτείας να επιβάλει τον νόμο στο συγκεκριμένο θέμα. Απαιτείται να δράσουμε αμέσως όλοι για να προστατεύσουμε όχι μόνο τον εθνικό πλούτο που ονομάζεται Ακάμας αλλά και για να ελέγξουμε την παράνομη δόμηση γενικότερα. Οι αυθαίρετες κατασκευές, οι οποίες πολλές φορές είναι κατασκευασμένες από ευτελή υλικά, μπορούν να προκαλέσουν πολλά προβλήματα αφού σε ένα ενδεχόμενο σεισμό, μια πλημμύρα, ένα ανεμοστρόβιλο και μια πυρκαγιά είναι οι πρώτες που θα πληγούν, ενώ ας μην ξεχνάμε ότι η ύπαρξή τους σε θέση που δεν θα έπρεπε να ήταν μπορεί να προκαλέσει μια πλημμύρα και μια πυρκαγιά. Επιπρόσθετα, οι διάφορες αυθαιρεσίες έχουν ως αποτέλεσμα τον επηρεασμό των ανέσεων άλλων συνανθρώπων μας, κάτι το οποίο θα πρέπει να ξεκινήσουμε κάποτε να το σεβόμαστε.
*Ο Ανδρέας Θεοδότου είναι πολιτικός μηχανικός, Α΄ αντιπρόεδρος ΕΤΕΚ και τέως πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Κύπρου - ΣΠΟΛΜΗΚ
