Του Λάρκου Λάρκου
Η κάλπη της 9ης Ιουνίου έφερε σεισμικές ανατροπές. Όλα υπακούουν στο απίθανο που πέτυχε ο Φειδίας Παναγιώτου –με εκλογή του στη θέση του ευρωβουλευτή και με ποσοστά κοντά στο ΑΚΕΛ. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους και όποιος αγνοεί τα δεδομένα απλώς δεν θέλει να τα δει. Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση έχουμε τα γνωστά, μεγάλη αποχή, ύστερα τα κόμματα να δηλώνουν «πήραμε το μήνυμα», ύστερα τα ίδια και τα ίδια. Μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης είπε πως «αυτή τη φορά θα ψηφίσω κανονικά ανάποδα». Άλλοι ψάχνουν στα ΜΚΔ, άλλοι ψάχνουν φαινόμενα και διάττοντες αστέρες. Αλλά, όλα είναι πέρα από σαφή: κόμματα που δεν αρέσουν, που δεν αλλάζουν, που δεν προσαρμόζονται στους καιρούς, παράγουν τα εκλογικά αποτελέσματα που είδαμε. Πριν από λίγο καιρό είχαμε προεδρικές, ακούσαμε τις υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις στη Γενική Εισαγγελία, μάχη κατά του συγκεντρωτισμού και της αυθαιρεσίας, υποσχέσεις για αλλαγές.
Τι είχαμε έκτοτε; Ελάχιστα και αποσπασματικά που δεν προκαλούν το δημόσιο ενδιαφέρον. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέρ Ρέιντερς («Φιλελεύθερος», 7/5/23) είπε: «Για να καταπολεμηθεί η διαφθορά (στη νήσο) επιβάλλεται να έχετε ανεξάρτητους, καταρτισμένους και αποτελεσματικούς δικαστές. Και βέβαια ιδιαίτερο βάρος πέφτει στο Γραφείο του γενικού εισαγγελέα. Επιβάλλεται να έχετε έναν ανεξάρτητο γενικό εισαγγελέα». Ποιος σχηματισμός αξιοποίησε αυτή την εξαιρετική σοβαρή θεσμική πάσα; Ο κανένας!
Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε τόσο θα εμφανίζεται ένας Φειδίας. Ο συγκεκριμένος είχε ειδικές γνώσεις, ικανότητες να προσελκύσει τη νέα γενιά γύρω από έναν τρόπο έκφρασης που πλέον ήρθε, μένει και θα παραμένει κυρίαρχος. Η έκπληξη συνδέεται και με τα φαινόμενα που παρακολουθούμε σε σχέση με τα μικρά (λεγόμενα και «ενδιάμεσα» κόμματα). Από μεγάλα, έγιναν μικρά, τώρα μικρότερα, αλλά η πορεία θα συνεχίζεται –θα φταίει ο λαός που είναι λάθος, τα ΜΚΔ, ο Χατζηπετρής. Ωστόσο, τα πράγματα έχουν σαφήνεια: ηγεσίες των σχημάτων αυτών δεν έχουν πρόβλημα, πρακτικά μικρότερο σχήμα, καλύτερα ελεγχόμενο. Γι’ αυτό και παρέλασαν στα κανάλια οι μονίμως συμφωνούντες για να πουν πόσο κακός είναι ο λαός που δεν τους προτίμησε. Αφού ο λαός είναι ανώριμος, το 2 ή 3% θα το επενδύσουν στη μελλοντολογία φτάνει να παραμένουν «μαγαζάτορες». Δεν μας αρέσει ένα εκλογικό αποτέλεσμα; Η συνήθης απάντηση: «Ο λαός τούτος σιόρ, τι περιμένεις από έναν λαόν που τζιοιμάται». Ο Α. Χριστοδουλίδης (γ.δ. ΑΠΕ, μέλος ε.γ. ΠΑΣΟΚ, Ράδιο Σούπερ) σε μια ανάλογη εκλογική «περίπτωση» είπε το μοναδικό «μα ο λαός μας δεν είναι αυτοκίνητο να τον δώσουμε μέσα και να πάρουμε άλλον!». Εξήγησε, μετά, την ευθύνη μιας ηγεσίας να αναλύει και να επεξηγεί τάσεις, ρεύματα κ.λπ. Στην νήσο και στα εκλογικά μας: Η αντίληψη ότι ο ηγέτης κατέχει την απόλυτη αλήθεια, και αφού την κατέχει, ο λαός οφείλει να υπακούει, ηττήθηκε μαζικά, μαζί με αρκετά άλλα, στις 9 Ιουνίου. Ο λαός μας δεν είναι αυτά τα υποτιμητικά για το επίπεδό του που διαβάζουμε αβέρτα αυτές τις τρεις μέρες. Ο λαός μας έχει, όπως όλοι οι λαοί, τα δικά του χαρακτηριστικά, συν και πλην. Ένας ιδεολογικά προσανατολισμένος χώρος, αναλύει τα χαρακτηριστικά του, δεν τα περιπαίζει.
Ταυτόχρονα, αξιοποιεί όλα τα διαθέσιμα εργαλεία επικοινωνίας (ΜΜΕ, ΜΚΔ, δικά του και άλλα) για να περάσει ένα μήνυμα –αν βέβαια αυτό ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες της χώρας (λ.χ. Κυπριακό) ή των κοινωνικών δυνάμεων που τη συγκροτούν (λ.χ. μείωση ανισοτήτων). Κανένας ηγέτης δεν θα παραιτηθεί εξαιτίας του εκλογικού σκορ, παραιτήσεις έχουμε σε κόμματα ιδεών, όχι σε κόμματα μηχανισμών. Τα πρώτα έχουν πλουραλισμό, καταστατικές αρχές, προγραμματικό λόγο, τα δεύτερα έχουν εκλογικό μηχανισμό, προσκόλληση στην εξουσία, με τη μία ή την άλλη μορφή, καθώς αυτό συντηρεί το αρχηγικό μικρομάγαζο. Θα βρεθεί η φόρμουλα για να συνεχίσουμε ακάθεκτοι, φταίει το πολιτικό σύστημα, παλαιότερα η πόλωση, τώρα ο «μιτσής». Παλαιότερα οι εσωκομματικές τάσεις είχαν περισσότερη ιδεολογική ουσία και η οποία εκφράστηκε σε επίπεδο κορυφής με συγκεκριμένα πρόσωπα. Ωστόσο, στην εσωκομματική διαπάλη, κατά κανόνα, έχαναν οι δυνάμεις που εξέφραζαν νεωτερικές δυνατότητες: Α. Μαρκίδης, ΔΗΣΥ, Α. Χρήστου, ΑΚΕΛ, Τ. Χατζηδημητρίου, ΕΔΕΚ. Η επικράτηση, κατά βάση, της μονολιθικότητας που επέβαλλε η ομάδα του αρχηγού, ολοφάνερα αφαίρεσε πλουραλισμό, ακύρωσε τάσεις και συρρίκνωσε το εκτόπισμα. Η επικράτηση, ή ακριβέστερα, η επιβολή διαδόχων από τους «πατριάρχες» των χώρων, ήταν μια γενεσιουργός αιτία για τη στασιμότητα (ή και οπισθοδρόμηση) τα επόμενα χρόνια –κόμματα χωρίς τάσεις, αντιθέσεις, ζυμώσεις. Η ιδεολογική στασιμότητα εξελίσσεται επί σειρά ετών –απλώς ο Φειδίας «εγάλεψεν» ένα προ πολλού έτοιμο προϊόν, αξιοποιώντας το πεδίο των ΜΚΔ και αιφνιδιάζοντας το πολιτικό/μιντιακό μας τοπίο.
Ζητήματα γύρω από τα κυπριακά ΜΜΕ εξηγούν μερικώς την εκλογική έκρηξη. Μικρός τόπος, υπερβολικά πολλά ΜΜΕ, η ποσότητα αποδυναμώνει την ποιότητα. Η δημοσιογραφία που βασίζεται στα στερεότυπα έχει κουράσει –οι εξαιρέσεις φωτίζουν τις δυνατότητές της, όπως Σ. Παρούτης– de facto.
Πολλοί πολίτες, όπως αποδείχθηκε, είχαν έτοιμη την απάντηση: αντί τα ίδια και τα ίδια, αντί κάτι που έχει κουράσει, ιδού η χαλαρότητα TikΤok, Υοutube, σε χώρο στον οποίο αρκετός κόσμος δηλώνει πως «νιώθει χαλαρά» σε σχέση με τις κοινοτυπίες και την προχειρότητα των παραδοσιακών μέσων. Νέος κόσμος, εικονικός, πραγματικός. Όποιος θέλει να στείλει τον πρώτο σε δίκη, δικαιούται, όποιος θέλει να πετύχει στόχους στον πραγματικό κόσμο, μπορεί να δει τα θέματα διαφορετικά.
