Σε μερικές μέρες συμπληρώνονται τρία χρόνια από την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας στην Κύπρο, της μεγαλύτερης μεταρρύθμισης που έγινε ποτέ στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Όλοι θυμούνται την αγωνία, την αμφιβολία, και σε ορισμένες περιπτώσεις την καχυποψία με την οποία πολλοί αντίκριζαν το ΓεΣΥ.
Η στήριξη του κόσμου και ο ενθουσιασμός με τον οποίο οι πολίτες αγκάλιασαν το σύστημα, λειτούργησαν καταλυτικά για τη μετεξέλιξή του. Η ανταπόκριση που βλέπαμε από τους πολίτες μάς έκανε να πεισμώσουμε ακόμα περισσότερο, για να φέρουμε το εγχείρημα εις πέρας για το καλό χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι πραγματικά ασφυκτιούσαν για πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες και φάρμακα χωρίς την αγωνία για το δυσβάστακτο οικονομικό κόστος.
Η εφαρμογή του ΓεΣΥ την 1η Ιουνίου 2019 συνέπεσε χρονικά με την εκδήλωση της πανδημίας του κορωνοϊού και είναι παραδεκτή η τεράστια συμβολή του στην αποτελεσματική διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Ένα χρόνο αργότερα, εν μέσω της πανδημίας, προχωρήσαμε επίσης στην εφαρμογή της 2ης φάσης του ΓεΣΥ με την ένταξη των ενδονοσοκομειακών υπηρεσιών από την 1η Ιουνίου 2020.
Μπορούμε να πούμε ότι το ΓεΣΥ πήρε το βάπτισμα του πυρός κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες και έδειξε ότι διαθέτει τις αντοχές που μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε για την μελλοντική του πορεία.
Τρία χρόνια μετά είναι σαφές ότι το ΓεΣΥ έχει διαλύσει τα νέφη της αμφιβολίας που το σκίαζαν στα πρώτα του βήματα, όταν οι συμβεβλημένοι ιατροί, τα φαρμακεία, τα διαγνωστικά κέντρα και τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια ήταν λίγα.
Πλέον το ΓεΣΥ είναι κτήμα της κοινωνίας και κομμάτι της καθημερινότητας του κάθε πολίτη, στον οποίο προσφέρει ίση και ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και φάρμακα χωρίς αποκλεισμούς. Αυτή ήταν και παραμένει η βασική φιλοσοφία του Συστήματος, ο λόγος για τον οποίο έγινε και υπάρχει. Ο πολίτης δικαιούται να επιλέξει ιατρό και νοσηλευτήριο, χωρίς τους διαχωρισμούς του παρελθόντος, ενώ μπορεί να εξασφαλίσει τα φάρμακά του από το φαρμακείο της γειτονιάς, απλά και χωρίς ταλαιπωρία.
Μέρα με τη μέρα το ΓεΣΥ βελτιώνεται, αναβαθμίζεται και προχωρά για να καλύψει τις νέες ανάγκες που δημιουργούνται συνεχώς. Τρία χρόνια είναι πολύ λίγος χρόνος για την αποτίμηση ενός έργου αυτών των διαστάσεων. Ας μην ξεχνούμε ότι σε πολλές άλλες χώρες, με δοκιμασμένα συστήματα υγείας, η διαδικασία εξέλιξης και αναβάθμισης είναι συνεχής και ατέρμονη.
Δεν θέλω να ωραιοποιήσω την κατάσταση. Και αδυναμίες υπάρχουν και ελλείμματα εντοπίζονται και καταχρήσεις εξακολουθούν να γίνονται. Την ίδια όμως ώρα, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι το ΓεΣΥ διαθέτει τους τεχνικούς μηχανισμούς και τα νομοθετημένα εργαλεία για την άρση των στρεβλώσεων και τον περιορισμό των προβλημάτων. Είμαι όμως πεπεισμένος ότι η όποια προσπάθεια για βελτιώσεις στο ΓεΣΥ, μπορεί να γίνει μέσα από το ίδιο το σύστημα, χωρίς να επιχειρηθεί η οποιαδήποτε αλλαγή στον πυρήνα του, που θα αλλάξει και τη φιλοσοφία του. Γνωρίζω ότι ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας καταβάλλει πολλές προσπάθειες, οι οποίες θα πρέπει να εντατικοποιηθούν. Πρόκειται για ένα πρωτόγνωρο σε μέγεθος έργο, που προσκρούει σε κατεστημένα και αντιλήψεις άλλων εποχών. Ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση των αυτονομημένων δημόσιων νοσηλευτηρίων είναι επίσης μια μεγάλη πρόκληση, η οποία συνέπεσε χρονικά με την πανδημία. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η προτεραιοποίηση της διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης, αποστέρησε από τον ΟΚΥπΥ οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους. Είμαι βέβαιος ότι τόσον ο ΟΑΥ, όσον και ο ΟΚΥπΥ, όπως και οι σύνδεσμοι ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, των εργαστηρίων, ο ιατρικός κόσμος, η κοινότητα των φαρμακοποιών, υπόλοιποι εταίροι, εργάζονται προς την σωστή κατεύθυνση με μοναδικό στόχο τη συνεχή αναβάθμιση του ΓεΣΥ προς όφελος των πολιτών.
Από την πρώτη μέρα το ΓεΣΥ έχει τους πολέμιούς του, οι οποίοι δυστυχώς συνεχίζουν την υπονόμευσή του. Οφείλω να καταθέσω για μια ακόμη φορά την προσωπική μου μαρτυρία, ότι η πορεία των πραγμάτων θα ήταν πολύ διαφορετική εάν δεν υπήρχε η σθεναρή πολιτική βούληση του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη για την υλοποίηση του ΓεΣΥ. Για μια ακόμη φορά θέλω επίσης να εξάρω τη συνδρομή της πλειοψηφίας των κοινοβουλευτικών κομμάτων και πολιτικών δυνάμεων, καθώς και των κοινωνικών εταίρων. Ιδιαίτερη μνεία οφείλω στο Σύνδεσμο των οργανωμένων ασθενών, οι οποίοι λειτούργησαν ως τροχοπέδη στις όποιες μεθοδεύσεις για υπονόμευση της μεγάλης αυτής κοινωνικής κατάκτησης. Τους ευχαριστώ όλους και τους συγχαίρω. Το ΓεΣΥ είναι ένα μεγάλο έργο που αφήνουμε στα παιδιά μας, γι΄ αυτό και οφείλουμε να το στηρίξουμε.
Ο κ. Κωνσταντίνος Ιωάννου είναι τέως υπουργός Υγείας.
