Ένα χρονίζον θέμα, τα χρέη ποδοσφαιρικών σωματείων, επανήλθε στη δημοσιότητα με την ...ανάποδη και με την ευθεία οδό: Την χρόνια ασυνέπεια σωματείων στις φορολογικές και άλλες υποχρεώσεις τους επιβράβευσαν Κράτος και Βουλή με αύξηση φόρου σε στοιχήματα. Πέντε βδομάδες αργότερα, το Κράτος διεκδικεί στο δικαστήριο οφειλές της ασυνέπειας και ο καθ’ύλην υπουργός αναφέρει το κοινώς γνωστό, πως, την επομένη, ήταν ορισμένη η δίκη ενός από τους μεγαλο-οφειλέτες.
Ένας Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που νιώθει την ανάγκη να δηλώνει δημόσια «δεν έμαθα ποτέ να κρύβομαι» και «είμαι πάντα ειλικρινής», χαρακτήρισε «λανθασμένη την αναφορά του υπουργού δημόσια σε συγκεκριμένη ομάδα». Σημειώνεται πως, σύμφωνα με τα ΜΜΕ, η ερώτηση δεν ήταν για τη δήλωση του υπουργού, μα για την ανακοίνωση του ΑΠΟΕΛ. Ενώ το θέμα ήταν δημόσια επίθεση, με ύβρεις και απειλές εναντίον υπουργού που ενεργούσε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, ο Πρόεδρος φαίνεται να μην είπε έστω μια λέξη για αυτό. Αντίθετα, με την αποδοκιμασία της αναφοράς του υπουργού ενεργούσε προβάλλοντας την σαν δικαιολογία λόγων κολάσιμων με βάση τους νόμους.
Με τα πιο πάνω συμβάντα, επανέρχεται ξανά και ξανά το αιώνιο ερώτημα: Ποια είναι τα σταθερά στοιχεία της επικοινωνιακής πρακτικής στον τόπο; Για ποιο λόγο τοποθετήσεις και έκφραση άποψης γίνονται με σημεία αναφοράς «ότι νάναι», σε παραγνώριση αρχών και αξιών; Γιατί, κρίσεις και εκτιμήσεις διατυπώνονται χωρίς σαφή σχέση με συγκεκριμένες αρχές, καθοδηγητικές της συμπεριφοράς στην κοινωνία. Μας διαφεύγει ότι ασυμφωνία ανάμεσα σε σημεία αναφοράς σε αρχές και αξίες οδηγεί σε ασυναρτησία. Αλήθεια, ποια ήταν τα σημεία αναφοράς και οι αρχές που επικαλέστηκε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης;
Η αφετηρία και το περιεχόμενο της δήλωσης ουδεμία σχέση είχε με την ουσία ούτε της ερώτησης μήτε του προβλήματος που είχε ενώπιον του, δηλαδή την αντίδραση με ύβρεις και απειλές ενός φορέα που βρισκόταν εν αδίκω. Εξ αρχής, η μετάθεση του θέματος οδήγησε σε επίκληση ‘αρχών’ ανεδαφικών και λανθασμένων, παραπλανητικών. Φυσικά, η παραγνώριση της ουσίας παραβίασε την αρχή της συνέπειας, της υποχρέωσης για απάντηση στο πραγματικό πρόβλημα, πρόβλημα έκνομων ενεργειών.
«Είναι λανθασμένη η αναφορά του υπουργού [...] το θέμα αφορά αρκετές από τις ομάδες», είπε ο Πρόεδρος. Όμως, με βάση ποια αρχή και ποιες αξίες έκρινε πως η αναφορά σε υπόδικο οργανισμό ήταν λανθασμένη; Επειδή, μας εξήγησε, “τα χρέη αφορούν και άλλες ομάδες”. Ακόμα ένα προβληματικό ζήτημα, νέα εκτροπή από το θέμα αναφοράς. Δεν αφορούσε απλώς τα χρέη, μα την προσπάθεια του Κράτους να αντιμετωπίσει την αποφυγή οφειλών από τω σωματεία, με πρώτη ενέργεια την έναρξη εξέτασης υπόθεσης στο δικαστήριο την επόμενη μέρα. Ποια αρχή υπηρετούσε η δικαιολογία που πρόβαλε ο Πρόεδρος; Θα έπρεπε να παρασιωπηθεί πασίγνωστο γεγονός, προσαγωγή σε δίκη, παραβιάζοντας την αρχή της διαφάνειας και της λογοδοσίας του Κράτους;
Στην επόμενη αναφορά του, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης προβαίνει σε σύγκριση και παραλληλισμό που αντιμάχεται τη λογική και το Δίκαιο: «Και ένας πολίτης που καλείται να πάει στο δικαστήριο δεν γίνονται δημόσιες αναφορές». Αλήθεια, με βάση ποια αρχή σε Κράτος Δικαίου μπορούμε να παραλληλίζουμε μια συλλογικότητα με τον απλό πολίτη; Έχουμε ενώπιον μας τη θεμελιώδη αρχή της ίσης μεταχείρισης σε συνάρτηση με την αρχή του σεβασμού της ιδιωτικότητας. Μα η αρχή της ίσης μεταχείρισης ισχύει για όμοιες περιπτώσεις, ίση μεταχείριση ατόμων, μα δεν είναι δυνατό να αναφέρεται οποιαδήποτε ομοιότητα ανάμεσα σε «ένα πολίτη» και ένα οργανισμό. Στους νόμους της Δημοκρατίας, κάθε δημοκρατίας, η αρχή της ιδιωτικότητας δεν ισχύει για οργανισμούς, για συλλογικότητες. Προσωπικά δεδομένα έχει ο πολίτης, όχι μια εταιρεία. Ακόμα και στην περίπτωση ατόμων, είναι δυνατό να αποδεχθούμε πως δεν οφείλουμε απόλυτο σεβασμό της αρχής της ιδιωτικότητας για απλό πολίτη ο οποίος έχει χρέη εκατομμυρίων που χρονίζουν. Πόσω μάλλον για εταιρεία και εταιρείες που έχουν ιστορικό με παραβίαση όρων και σχεδίων πληρωμής που είχαν συμφωνηθεί επανειλημμένα;
Πρόσθετα με τα πιο πάνω, έχουμε ενώπιον μας ακόμα μια αρχή, της υποχρέωσης του Κράτους για προαγωγή της νομιμότητας και την αρχή της διαφάνειας, όπου το Κράτος οφείλει να δώσει εξηγήσεις για κάθε τι που ενδιαφέρει την κοινωνία. Η κοινωνία απαιτεί να γνωρίζει με ποιον τρόπο η πολιτεία αντιμετωπίζει κάθε συλλογικότητα η οποία κάνει χρήση επιρροής και ισχύος και με την ανοχή των αρμοδίων αποφεύγει υποχρεώσεις της.
Επομένως, η αναφορά σε μια διαδικασία που αποτελεί υποχρέωση τους Κράτους όχι μόνο λανθασμένη, μα επιβεβλημένη ήταν.
Φυσικά, η ασυνέπεια και η αστοχία σε σημεία αναφοράς, αρχές και αξίες από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον οδήγησε σε ατραπούς ασυναρτησίας. Με αφετηρία το «ήταν λανθασμένη ...το θέμα αφορά αρκετές ομάδες», μετέβη στη συνέχεια στο (η δήλωση) «ήταν καλύτερα να μη γίνει». Παραμένει η απορία: Με βάση ποια αρχή «καλύτερα να μη γίνει»; Μα αφού ήταν λανθασμένη!
Και ενώ βρισκόμαστε ακόμα σε ...αναστοχασμό, προσπαθούμε να κατανοήσουμε, αναφορές και αξιολογικές κρίσεις, μας οδηγεί σε νέο γρίφο: «Αυτό μπορούσε να αποφευχθεί», δηλαδή η δημόσια αναφορά. Μα αν μπορούσε να αποφευχθεί, σημαίνει πως μπορούσε επίσης να γίνει η δήλωση, αφού ήρθη το απόλυτο, το αρχικό «ήταν λανθασμένη η αναφορά».
Προσπαθώντας να κατανοήσουμε τη μετάθεση του ζητήματος και μετατροπή υβριστικών και απειλητικών αναφορών εναντίον ενός υπουργού σε αποδοκιμασία του υπουργού (ο οποίος εκούσια αυτοακυρώθηκε...) η οποία, στο τέλος, μπορούσε και «να μην γίνει», μας διαφεύγει το νόημα και η σκοπιμότητα φράσεων και δηλώσεων όπως «είμαι πάντα ειλικρινής» «δεν έμαθα να κρύβομαι» «ούτε αλλάζω ομάδα», και άλλα ακατανόητα. Νέα ερωτήματα: Ποιες αρχές υπηρετούν αυτές οι δηλώσεις ...καθοσιώσεως;
Τι θέλει να καταλάβουμε; Γιατί τυραννεί τις λέξεις ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με ακατανόητα ή α-νόητα, δηλαδή χωρίς νόημα λόγια, που καταλήγουν ασυνάρτητα;
Ο Χριστόφορος Χριστοφόρου είναι Πολιτικός αναλυτής, εμπειρογνώμονας Συμβουλίου της Ευρώπης σε ΜΜΕ και εκλογές*
