Σε λιγότερο από τρεις μήνες από την επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη στην Ουάσιγκτων και λίγες μόνο μέρες προτού αποχωρήσει από το Λευκό Οίκο, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, υπέγραψε Προεδρική Διακήρυξη με την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία εντάσσεται σε τρία πολύ σημαντικά στρατιωτικά προγράμματα των ΗΠΑ. Η πολύ θετική αυτή εξέλιξη για την Κυπριακή Δημοκρατία είναι το αποτέλεσμα της συνεχούς αναβάθμισης των σχέσεων μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κύπρου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, τόσο η Αμερικανίδα πρέσβειρα στη Λευκωσία, Τζούλη Φίσιερ, όσο και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, επεσήμαναν πολύ συχνά ότι οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν στο καλύτερο επίπεδο από ποτέ προηγουμένως. Η επισήμανση αυτή δεν γινόταν, ούτε από διπλωματική αβρότητα, ούτε και ήταν φιλοφρονητική.
Η αμερικανική εξωτερική πολιτική, όπως αρέσκονται να λένε συχνά οι αμερικανοί διπλωμάτες, είναι όπως ένα τεράστιο αεροπλανοφόρο: χρειάζεται χώρο και χρόνο για να κάνει στροφή. Αυτό συνέβη και με τη βελτίωση και αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ Λευκωσίας και Ουάσιγκτων. Η τεράστια βοήθεια που προσέφερε η Κύπρος στην απομάκρυνση ξένων υπηκόων από το Λίβανο, οι πολύ καλές σχέσεις με το Ισραήλ, αλλά και με τις πλείστες αραβικές χώρες, ο ελλιμενισμός αμερικανικών πολεμικών πλοίων για ανεφοδιασμό και ξεκούραση του προσωπικού σε ένα ασφαλές περιβάλλον, η απαγόρευση ελλιμενισμού ρωσικών πολεμικών πλοίων λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η υιοθέτηση των κυρώσεων εναντίον της Μόσχας, ο ρόλος που παίζει η Κύπρος στη Μέση Ανατολή, η συμβολή της στην αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα με το πρόγραμμα Αμάλθεια, είναι παράγοντες που δεν πέρασαν απαρατήρητοι από την Ουάσιγκτων και εκτιμήθηκαν δεόντως.
Το πρώτο μεγάλο βήμα στην περαιτέρω αναβάθμιση των σχέσεων ΗΠΑ-Κυπριακής Δημοκρατίας, έγινε με τη δημιουργία του Εκπαιδευτικού Κέντρου CYCLOPS στη Λάρνακα, με χρηματοδότηση από την Ουάσιγκτων. Το Εκπαιδευτικό αυτό Κέντρο αναπτύσσει διεθνείς συνεργασίες για την παροχή εκπαίδευσης σε διάφορους τομείς, μή στρατιωτικής ασφάλειας, όπως τελωνειακούς ελέγχους και ελέγχους εξαγωγών, λιμενικής και θάλάσσιας ασφάλειας, διαχείρισης Χημικών, Βιολογικών, Ραδιολογικών, Πυρηνικών και Εκρηκτικών υλικών, καθώς και κυβερνοασφάλειας, θέματα πολύ σημαντικά για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη διεθνή κοινότητα γενικότερα.
Ακολούθησε η συμφωνία για συνεργασία της Εθνικής Φρουράς με την Εθνοφυλακή της Νέας Υερσέης, καθώς και η δυνατότητα φοίτησης Κυπρίων αξιωματικών σε στρατιωτικές σχολές των ΗΠΑ.
Το αίτημα της Λευκωσίας για παροχή βοήθειας από ειδικούς του FBI για καταπολέμηση της διακίνησης μαύρου χρήματος είναι επίσης κάτι που εκτιμήθηκε δεόντως από την Ουάσιγκτων.
Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τη συνεχή, αλλά σταθερή αναβάθμιση της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, είχε ως συνεπακόλουθο την Προεδρική Διακήρυξη που υπέγραψε ο απερχόμενος Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, με την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία εντάσσεται σε τρία πολύ σημαντικά στρατιωτικά προγράμματα των ΗΠΑ. Όπως ανακοινώθηκε, τα προγράμματα αυτά είναι:
α) το Foreign Military Sales, με το οποίο η Λευκωσία θα έχει την ευχέρεια να αγοράζει αμερικανικό στρατιωτικό εξοπλισμό, υπηρεσίες και τεχνολογία σε στρατιωτικά θέματα,
β) το Excess Defense Articles, με το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία θα έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίζει δωρεάν στρατιωτικό υλικό σε χρησιμοποιήσιμη κατάσταση από το πλεόνασμα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων,
γ) το Title 10 Security Assistance, με το οποίο η Κύπρος θα μπορεί να ενταχθεί σε διάφορα προγράμματα και δραστηριότητες του Αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας, με απώτερο στόχο την υποστήριξη των στρατιωτικών δυνατοτήτων και της ασφάλειας συμμάχων, ή εταίρων κρατών.
Η υπογραφή της Προεδρικής Διακήρυξης είναι και το επιστέγασμα της επιτυχούς κατάληξης του στρατηγικού διαλόγου ανάμεσα στις δύο χώρες, γεγονός που έφερε και την επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στο Λευκό Οίκο με πολύ θετικά αποτελέσματα. Υπενθυμίζεται ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε δηλώσει τότε ότι «θα δούμε πολύ περισσότερα τους επόμενους μήνες», κάτι που βλέπουμε σήμερα.
Πέρα από τα πιο πάνω, πολύ σύντομα η Κυπριακή Δημοκρατία αναμένεται να ενταχθεί και σε ένα άλλο πρόγραμμα των ΗΠΑ, το Visa Waiver Program, οπότε οι Κύπριοι πολίτες δεν θα χρειάζονται βίζα για να επισκεφθούν τις Ηνωμένες Πολιτείες για τουρισμό, ιατρικούς, ή επιχειρηματικούς λόγους.
Με την υπογραφή της Προεδρικής Διακήρυξης η Κυπριακή Δημοκρατία θα μπορέσει να επωφεληθεί σε αρκετούς τομείς και τα αποτελέσματά της θα φανούν πολύ σύντομα.
Κάποιοι θα διερωτηθούν κατά πόσο όλα αυτά θα ισχύουν και επί προεδρίας Τράμπ, ο οποίος αναλαμβάνει καθήκοντα σήμερα και ομολογουμένως είναι απρόβλεπτος. Θα ήθελα να επισημάνω κάτι: Στις 4 Ιανουαρίου του 2001, δύο μόλις εβδομάδες προτού αποχωρήσει από το Λευκό Οίκο ο Ντόναλντ Τράμπ, ο υπουργός του για θέματα Εσωτερικής Ασφάλειας, Chad Wolf, επισκέφθηκε την Κύπρο για την έναρξη των εργασιών οικοδόμησης του CYCLOPS. Αυτό λέει πολλά για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και την παρομοίωση με την στροφή ενός αεροπλανοφόρου.
* Πολιτικός Επιστήμονας / Δημοσιογράφος
