«Εκεί που σμίγουν οι καιροί»…
Αυτός ο υπαινικτικός στίχος του Μιχάλη Πιερή, που απηχεί τη βαθιά πεποίθησή του ότι τα λογοτεχνικά κείμενα διέπονται από μία δυναμική που τους επιτρέπει να μορφοποιούν έναν τόπο οικείο και απρόσμενο, φιλόξενο και διαρκώς μεταβαλλόμενο, όπου συναιρούνται οι εποχές και συναντιούνται οι άνθρωποι σε έναν διαρκώς ανοιχτό διάλογο, λειτούργησε ως τίτλος του Διεθνούς Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα, στις 24 και 25 Νοεμβρίου 2022, τιμώντας τη μνήμη του μεγάλου αυτού πνευματικού ανθρώπου και δημιουργού της Κύπρου στην πρώτη επέτειο της αδόκητης απώλειάς του.
Διαπρεπής Νεοελληνιστής, διεθνούς κύρους και επιστημονικής εμβέλειας…˙ επιφανής ερευνητής και ακαταπόνητος μελετητής, με θεμελιακό έργο αναφοράς στο πεδίο της φιλολογικής έρευνας και ερμηνείας της μεσαιωνικής και αναγεννησιακής γραμματείας, καθώς και της νεοελληνικής λογοτεχνίας…˙ πανεπιστημιακός δάσκαλος, που δίδαξε και ενέπνευσε εκατοντάδες νέες και νέους φιλολόγους, ανάγοντας την εκπαιδευτική διαδικασία σε ένα βίωμα γνώσης και δημιουργικής έκφρασης…˙ ανήσυχος δημιουργός και εμπνευσμένος σκηνοθέτης, με τεκμηριωμένη γνώση και αγάπη για τη δραματική τέχνη και τη θεατρική πράξη…˙ στοχαστικός ποιητής, συγγραφέας και μεταφραστής, με ιδιαιτέρως σημαντική λογοτεχνική κατάθεση˙ πολυταξιδευτής και πολίτης του κόσμου, άρρηκτα, όμως, δεμένος με τη γενέθλια γη˙ όλα αυτά και πολλά περισσότερα ήταν ο Μιχάλης Πιερής, που «έφυγε» απρόσμενα και πρόωρα από κοντά μας, πριν από έναν χρόνο, στις 3 Νοεμβρίου 2021, αν όχι πλήρης ημερών, σίγουρα, όμως, πλήρης έργων.
Άφησε πίσω του, ως πολύτιμη παρακαταθήκη της αεικίνητης φύσης, της πολυσχιδούς δημιουργικής σκέψης και του ανήσυχου πνεύματός του, ένα σημαντικό σε ευρύτητα και σημασία, ακαδημαϊκό, διδακτικό και λογοτεχνικό έργο, αλλά και ένα δυσαναπλήρωτο κενό.
Έχοντας διδάξει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Μιχάλης Πιερής, επέστρεψε το 1992, έτος έναρξης λειτουργίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, στο νησί, όπου πρωτοστάτησε στην ίδρυση, τη στελέχωση, την ανάπτυξη και την καταξίωση της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου, καθορίζοντας με την ενεργό παρουσία του, επί 27 συναπτά έτη, τη φυσιογνωμία του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών και συμβάλλοντας, καταλυτικά, στην εδραίωση των Νεοελληνικών Σπουδών στην Κύπρο.
Θεωρώντας τον Πολιτισμό και τη δημιουργική έκφραση ως βασικό σημείο αναφοράς του Πανεπιστημίου και ως αναπόσπαστο μέρος της Παιδείας που αυτό προσφέρει, υπήρξε πρωτεργάτης στη δημιουργία και καθιέρωση του Πολιτιστικού Κέντρου, του Πολιτιστικού Φεστιβάλ και του Θεατρικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου Κύπρου, που με επίκεντρο το περίφημο Αρχοντικό της Αξιοθέας, στην εντός των τειχών Λευκωσία, έχουν σημαντική παρέμβαση και παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα της Κύπρου, μέσω, μεταξύ άλλων, της εμπνευσμένης διασκευής και δραματουργικής προσέγγισης έργων του περιφερειακού ιδιωματικού ελληνισμού της μεσαιωνικής και αναγεννησιακής περιόδου, αλλά και έργων της νεότερης ελληνικής ποίησης. Το πλέον σημαντικό, όμως, έχουν αναδειχθεί, μέσα από ένα εξωστρεφές πρόγραμμα συνεργασιών και εκδηλώσεων σε ένα διεθνές κέντρο υψηλής πολιτιστικής δημιουργίας, αλλά και πυρήνας διεθνών διαπανεπιστημιακών σχέσεων.
Διατηρώντας ισχυρούς δεσμούς και στενή επικοινωνία με έγκριτους Νεοελληνιστές από τα Ελλαδικά Πανεπιστήμια, καθώς και από Έδρες και Τμήματα Ελληνικών Σπουδών που λειτουργούν σε Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα του εξωτερικού, οργάνωσε διεθνή συνέδρια, προσκάλεσε επισκέπτες Καθηγητές, είχε την πρωτοβουλία ίδρυσης και λειτουργίας του Σχολείου Ελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Κύπρου για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και στοιχείων του ελληνικού πολιτισμού σε μη φυσικούς ομιλητές της ελληνικής, καθιστώντας τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου σε σημαντικό κέντρο Νεοελληνικών Σπουδών, διανοίγοντας το εύρος και τους ορίζοντες των φοιτητών του και ενισχύοντας τον επιστημονικό διάλογο και τη δημιουργική επικοινωνία του Κυπριακού με τον Μητροπολιτικό, αλλά και τον Μείζονα Ελληνισμό και όχι μόνο.
Η συνδιοργάνωση του υπό αναφορά διεθνούς διήμερου συνεδρίου «Εκεί που σμίγουν οι καιροί», αφιερωμένου στη μνήμη του, και η θετική ανταπόκριση και συμμετοχή τόσων αξιόλογων και έγκριτων εισηγητών, συνοδοιπόρων, συνεργατών και μαθητών του Μιχάλη Πιερή, πνευματικών φίλων του από την Κύπρο την Ελλάδα και τον Κόσμο βεβαιώνει και του λόγου το ασφαλές, πλαισιώθηκε δε καλλιτεχνικά από την εμβληματική παράσταση του Θ.Ε.ΠΑ.Κ.: «Νερά της Κύπρου, της Συρίας, και της Αιγύπτου. Σπουδή στον “θεατρικό” Καβάφη», σε σκηνοθεσία, επιλογή και επιμέλεια κειμένων του Μιχάλη Πιερή, που πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Οφείλουμε, από καρδιάς, επαίνους και θερμές ευχαριστίες σε όλους τους συντελεστές και εισηγητές που συνέβαλλαν στην επιτυχία του σημαντικού αυτού Συνεδρίου.
Κλείνω με τον λόγο και τις σκέψεις του ίδιου του Μιχάλη Πιερή για την Κύπρο, όπως τις καταθέτει στο αυτοβιογραφικό του κείμενο, που πρόσφατα δημοσιεύτηκε στην πλήρη μορφή του, στον αφιερωματικό τόμο για το Ποιητή που κυκλοφόρησε με τίτλο «Με τον ρυθμό της μνήμης (τριάντα συν δύο κείμενα):
«Προέρχομαι από μια μικρή, γλυκειά μα και πικρή συνάμα πατρίδα γιατί τη σημαδεύουν συνεχώς πολέμοι, χαλασμοί, ξενητεμοί. Σχεδόν πάντοτε κατακτημένη ή μοιρασμένη, σχεδόν ποτέ δεν γνώρισε συνθήκες πραγματικής ελευθερίας. Αναπνέει στρυμωγμένη μέσα στις βαριές μυλόπετρες της ιστορίας. Κάπου στην Ανατολή, κάπου στη Δύση, το τελευταίο νησί της Μεσογείου προς Aνατολάς, βλέπει μπροστά της τον πιο τυραννισμένο τόπο, την Παλαιστίνη, έχει από πάνω της την Τουρκία, από κάτω της την Αίγυπτο, πίσω της και μακριά την Ελλάδα, πιο πέρα την Ευρώπη. Δεν είναι τίποτα, «μια πέτρα απλικεμένη μες στη θάλασσα» (όπως λέει ο μεσαιωνικός της χρονογράφος), και είναι τα πάντα.»
*Ο κύριος Κυριάκος Κενεβέζος είναι Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα
