Πόσοι αλήθεια θυμούνται ακόμα την πρώτη επίσκεψη στην Κύπρο του Ζοσέπ Μπορέλ υπό την ιδιότητα του ύπατου εκπρόσωπου της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, τον Ιούνιο 2020; Τότε που η κυβέρνηση, έχοντας ως σημαία τις κυρώσεις ενάντια στην Τουρκία, αγνόησε πλήρως το Κυπριακό και τις προσπάθειες λύσης, και εστίασε μόνο στις γεωτρήσεις της Τουρκίας στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυπριακή ΑΟΖ. Τότε, που ενώ ο κ. Ακιντζί ήταν ακόμα στην τουρκοκυπριακή ηγεσία, η κυβέρνηση φρόντισε να αγνοηθεί η τουρκοκυπριακή κοινότητα και επέλεξε να πάρει τον κ. Μπορέλ βόλτα με το ελικόπτερο να δει τη δράση της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Βλέπετε τότε, δεν υπήρχε χώρος για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), ούτε για προσπάθειες λύσης του Κυπριακού. Η προμετωπίδα της κυβερνητικής στρατηγικής ήταν οι κυρώσεις. Η κριτική τότε για παραγκωνισμό του Κυπριακού και ανεδαφικές προσπάθειες κυρώσεων έμεναν στο περιθώριο, ενώ οι επιπτώσεις της στρατηγικής αυτής δεν έφταναν ποτέ σε συζήτηση στη δημόσια σφαίρα.
Δύο χρόνια μετά, η κυβέρνηση Αναστασιάδη κάνει στροφή 180 μοιρών και μέσω του νυν ΥΠΕΞ κ. Κασουλίδη ανακοινώνει ότι αφήνει την προσπάθεια για κυρώσεις στην άκρη και προχωρεί με προσπάθειες για ΜΟΕ. Δύο χρόνια μετά και το Κυπριακό είναι σε τέλμα, η Τουρκία συνέχισε τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, η Κύπρος ήρθε σε ρήξη με τους εταίρους της στην Ε.Ε., και όπως ομολογούν κυβερνητικοί παράγοντες, έχασε την αξιοπιστία της διεθνώς. Κάπου εδώ αναρωτιέται κανείς: γιατί όλο αυτό; Για να φτάσουμε στη δυσμενέστερη αυτή θέση;
Ο κ. Κασουλίδης στη συνέντευξή του στην Καθημερινή της Κυριακής (13/02), αν και τόνισε ότι η εξωτερική πολιτική δεν αλλάζει αναλόγως προσώπου, έδωσε ενδείξεις για το μέγεθος της ζημιάς που έφερε η στρατηγική κυρώσεων. Μίλησε για «αναθεώρηση πολιτικής κυρώσεων», αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν εταίροι μας που δεν τις επιθυμούν, περιέγραψε την πλήρη αλλαγή πλεύσης στο Υπουργείο, ενώ αναφέρθηκε σε «αλλαγή κλίματος» σε διεθνές επίπεδο, σε μια προσπάθεια να παρουσιαστεί η αλλαγή προσώπου στο ΥΠΕΞ ως κάτι εξαιρετικά σημαντικό. Ενώ ο κ. Κασουλίδης όμως όντως δικαιούται να επικαλείται την αλλαγή, το ίδιο δεν ισχύει για την κυβέρνηση που πρέπει να απαντήσει για τις ευθύνες της απέναντι στις εξελίξεις.
Στις τοποθετήσεις του, ο εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ κ. Δημητρίου απέφυγε να απαντήσει τι ουσιαστικά σηματοδοτεί η αναθεώρηση στρατηγικής κυρώσεων, αποφεύγοντας να μιλήσει για τις χαμένες ευκαιρίες και επιπτώσεις αυτής της στρατηγικής. Πώς περιμένουμε όμως η κοινωνία να προχωρήσει όταν μια κυβέρνηση θεωρεί ότι μπορεί τη μία μέρα να μιλά διθυραμβικά για τις προοπτικές κυρώσεων, να καθιστά το θέμα σημαία της για τρία χρόνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται πολιτικά, και την άλλη να λέει ότι αναθεωρεί τη στρατηγική της, χωρίς διάθεση λογοδοσίας; Χωρίς να κληθεί να εξηγήσει, να αναπτυχθεί μια υγιής συζήτηση για το πού πήγαμε λάθος, ποιες εκτιμήσεις διαψεύστηκαν, και γιατί η αναθεώρηση είναι αναγκαία. Με το να κρύβουμε τα θέματα κάτω από το χαλί ή να προσπαθούμε να τα φορτώσουμε σε ένα άτομο, δεν μπορεί να πάει μια κοινωνία μπροστά. Εξάλλου, ακόμα και αν ακολουθήσουμε τον συλλογισμό της τόσο βαρύτατης ευθύνης του τέως ΥΠΕΞ κ. Χριστοδουλίδη, τότε τίθενται ακόμη πιο σοβαρά ερωτήματα για την κυβέρνηση και το κυβερνών κόμμα. Ακολουθούσε ο κ. Χριστοδουλίδης τόσο καιρό αυτόνομη ατζέντα και αυτοί σιωπούσαν; Αν υπήρχε θέμα με τη στρατηγική κυρώσεων και τα αποτελέσματά της, τότε αναμφίβολα η παύση του τέως ΥΠΕΞ θα έπρεπε να ερχόταν εδώ και καιρό. Αντ’ αυτού, όχι μόνο ο ίδιος αλλά και η πολιτική του (ως πολιτική της κυβέρνησης) είχαν την πλήρη δημόσια στήριξη του ΠτΔ και του ΔΗΣΥ, ενώ ο μόνος λόγος τερματισμού της θητείας του κ. Χριστοδουλίδη ήταν η διασφάλιση της εσωκομματικής συνοχής και οι προεκλογικές διαφωνίες με τον κ. Νεοφύτου – και όχι η πολιτική που ακολουθούσε.
Μια κυβέρνηση με στοιχειώδη υπευθυνότητα, όταν ομολογεί ότι αλλάζει στρατηγική σε τέτοιο βαθμό, δεν μπορεί ν’ αποφεύγει τη δημόσια συζήτηση για το τι οδήγησε σε αυτή την αλλαγή. Το ίδιο ισχύει και για το κυβερνών κόμμα που θέλει να συνεχίσει στην εξουσία και να μας πείσει ότι «δεν κρύφτηκε στα δύσκολα». Χωρίς απαίτηση για λογοδοσία είναι πολύ εύκολο να μιλούν κάποιοι για «ηθικά πλεονεκτήματα», ακόμα και αν μπροστά στην ολοκληρωτική κατάρρευση της θεμελιώδους στρατηγικής τους στα μείζονα θέματα της χώρας δεν ήταν καν στοιχειωδώς ειλικρινείς απέναντι στον κόσμο που εκπροσωπούν.
Η κα Ανδρομάχη Σοφοκλέους είναι πολιτική αναλύτρια.
