Μία από τις προτάσεις που ξεχωρίζουν στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του ανεξάρτητου υποψήφιου Προέδρου για την Κυπριακή Δημοκρατία Νίκου Χριστοδουλίδη είναι αυτή που αναφέρεται στην υιοθέτηση ενός νέου τύπου σχολείου, του Τεχνικού Γυμνασίου. Συνειρμικά, η πρόταση έχει προβληθεί ως ένας ακόμη τύπος γυμνασίου, πέρα από τους υφιστάμενους που συναντούμε σήμερα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, του Μουσικού και του Αθλητικού Γυμνασίου. Αυτό είναι λογικό. Η συγκεκριμένη πρόταση όμως δεν αποτελεί απλώς μία ακόμα επιλογή για τους τελειόφοιτους μαθητές των Δημοτικών μας Σχολείων αλλά, στην πραγματικότητα, έρχεται να δώσει διέξοδο σε μια σειρά από ζητήματα, στα οποία θα επιδιώξω, στο πλαίσιο αυτής της σύντομης αναφοράς, να αναφερθώ.
Αφετηριακά, η ύπαρξη ενός γυμνασίου στην Κύπρο με έμφαση στα τεχνικά επαγγέλματα δεν είναι καινοφανής. Οι παλαιότεροι ίσως θυμούνται ότι από τη μεταβατική περίοδο (1959) και για μια περίπου εικοσαετία (1977) λειτούργησε στην Κύπρο ο θεσμός των οκταταξίων δημοτικών σχολείων – ήταν μια εναλλακτική για όσα παιδιά δεν επιθυμούσαν να φοιτήσουν στο Γυμνάσιο αλλά επιδίωκαν να αποκτήσουν περαιτέρω κατάρτιση σε επαγγελματικές κατευθύνσεις τις οποίες η κυπριακή κοινωνία έθετε ως προτεραιότητα εκείνη την εποχή: στην ανάπτυξη γνώσεων γύρω από την καλλιέργεια της γης για τα αγόρια και σε ζητήματα οικιακής οικονομίας και οικοτεχνίας για τα κορίτσια.
Η πρόταση για τη δημιουργία Τεχνικού Γυμνασίου, όπως αυτή έχει ανακοινωθεί από τον ανεξάρτητο υποψήφιο Νίκο Χριστοδουλίδη, έρχεται σήμερα να καλύψει το μεγάλο κενό ανάμεσα στη γυμνασιακή εκπαίδευση και τις τεχνικές σχολές. Τα παιδιά δεν θα έπρεπε να καταλήγουν στις τεχνικές σχολές, «επειδή δεν τα καταφέρνουν στα υπόλοιπα μαθήματα», αλλά πρέπει να τις επιλέγουν συνειδητά δίνοντας συνέχεια σε γνώσεις και δεξιότητες που έχουν ήδη αναπτύξει στο Τεχνικό Γυμνάσιο για επαγγέλματα τα οποία έχουν γνωρίσει και για τα οποία επιδεικνύουν ιδιαίτερη κλίση και ενδιαφέρον. Αυτό σημαίνει ότι το Αναλυτικό Πρόγραμμα αυτών των Γυμνασίων που θα λειτουργήσουν ως Τεχνικά Γυμνάσια θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί έτσι ώστε να καλύπτει αυτή τη δυνατότητα: για παράδειγμα στο μάθημα των Φυσιογνωστικών/Βιολογίας θα μπορούσε να δίνεται περισσότερη έμφαση σε θεματικές που σχετίζονται με την αειφόρο ανάπτυξη και τη βιοποικιλότητα της Κύπρου, τις μεθόδους καλλιέργειας και αντιμετώπισης ασθενειών των φυτών (προετοιμασία για τον κλάδο της γεωπονίας) ή τη μελέτη της δομής και λειτουργίας του ανθρωπίνου σώματος (προετοιμασία για τον κλάδο της αισθητικής), ενώ στο μάθημα του Σχεδιασμού και Τεχνολογίας αλλά και της Πληροφορικής θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται ενότητες που διασυνδέονται πιο άμεσα με κατευθύνσεις που προσφέρουν σήμερα οι Τεχνικές Σχολές Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΤΕΣΕΚ) όπως τεχνικός ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρολόγος εγκαταστάσεων, τεχνικός δομικών έργων, μηχανικός οχημάτων κ.ά.
Οι ωφέλειες που θα έχει η υιοθέτηση της πρότασης για τη δημιουργία Τεχνικού Γυμνασίου μπορούν να γίνουν εύκολα αντιληπτές, τόσο από τους εκπαιδευτικούς που τώρα υπηρετούν σε Γυμνάσια και βλέπουν μαθητές να μην έχουν κανένα ενδιαφέρον / κίνητρο για το σχολείο εφόσον η κλίση τους δεν είναι τα «ακαδημαϊκά» μαθήματα όσο και από τους γονείς που δέχονται τη μία απογοήτευση μετά την άλλη, βλέποντας τα παιδιά τους να «αποτυγχάνουν» στο υφιστάμενο σύστημα. Προσωπικά, εκτιμώ ότι μια πετυχημένη εφαρμογή του θεσμού μπορεί να οδηγήσει σε σαφή μείωση του αριθμού των μαθητών που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο αλλά και μια παράλληλη μείωση στα φαινόμενα παραβατικής συμπεριφοράς, αφού τα παιδιά θα βρίσκονται σε ένα μαθησιακό περιβάλλον που βρίσκεται πιο κοντά στις δικές τους ανάγκες και ικανότητες. Παράλληλα, μέσα από ένα σωστά δομημένο πρόγραμμα σπουδών, στο οποίο ουσιαστική συμμετοχή αναμένεται και πρέπει να έχουν οι παραγωγικές δυνάμεις της χώρας μας θα πετύχουμε στην πράξη την ουσιαστική διασύνδεση του εκπαιδευτικού μας συστήματος με την αγορά εργασίας, κάτι που αναντίλεκτα θα οδηγήσει στην κάλυψη των σημαντικών κενών που σήμερα παρατηρούμε σε μεγάλο αριθμό τεχνικών επαγγελμάτων και ειδικοτήτων. Μια πρόταση, λοιπόν, με ιδιαίτερα ελπιδοφόρες προοπτικές για τη νέα γενιά και την κοινωνία μας.
Ο δρ Ανδρέας Κασουλίδης είναι διευθυντής Σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης / Ιστορικός της Εκπαίδευσης.
