Κοιτάζοντας τη Λεμεσό από ψηλά, διακρίνονται ελάχιστα σημεία πρασίνου με τα πιο διακριτά να είναι το κοιμητήριο του Αγίου Νικολάου και ο Δημόσιος Κήπος. Ένας πνεύμονας πρασίνου που δέχεται το τελευταίο διάστημα σοβαρές απειλές, πράγμα παράδοξο σε μια πόλη τσιμεντωμένη σε τόσο μεγάλη έκταση, μ’ ελάχιστο πράσινο και μικρό εμβαδό δημόσιων χώρων. Ο Δημόσιος Κήπος δημιουργήθηκε αρχικά το 1908 επί δημαρχίας Χριστόδουλου Σώζου και ήταν μία «καινοτομία στην ιστορία της τοπιοτέχνησης στην Κύπρο». Ο χώρος σχεδιάστηκε ως μια ολότητα, στις αρχές του 20ού αλλά κατά καιρούς αφαιρέθηκαν μεγάλα τμήματα του εμβαδού του είτε για να αφιερωθούν σε άλλες χρήσεις με ελεγχόμενη είσοδο, είτε γιατί εγκαταλείφθηκαν και έγιναν έρμαια στη φθορά του χρόνου.
Αυτά είναι:
1. Ο ζωολογικός κήπος, με ζώα φυλακισμένα, που η συνείδηση κάποιων εξακολουθεί να τους επιτρέπει να τα θεωρούν μέσο εκμάθησης ή διασκέδασης.
2. Το κηποθέατρο, που έχει εξαιρεθεί λειτουργικά και οργανικά από τον δημόσιο χώρο για να εξυπηρετεί ιδιωτικές πρωτοβουλίες.
3. Ο χώρος του τουριστικού περιπτέρου στην πρόσοψη του Δημόσιου Κήπου προς τη θάλασσα που παραμένει εγκαταλειμμένο και περιφραγμένο εδώ και χρόνια. Εδώ βρίσκεται το κτήριο-μνημείο του μοντερνισμού του αρχιτέκτονα αείμνηστου Φοίβου Πολυδωρίδη που κινδυνεύει άμεσα από την εγκατάλειψη.
4. Στο πρώην φυτώριο σήμερα βρίσκεται το «Τμήμα Πρασίνου» του Δήμου Λεμεσού και αποτελεί και τον χώρο στάθμευσης δημοτικών αυτοκινήτων, σκυβαλοφόρων και φορτηγών.
5. Η «Οικία Επάρχου» που στεγάζει το Παττίχειο Ιστορικό Αρχείο και Μουσείο που αποτελούσε εξαρχής ένα ξεχωριστό τεμάχιο εντός του κήπου.
Αυτή η υπεξαίρεση εμβαδού και η υποβάθμιση του δημόσιου χώρου έγινε επειδή δεν υπήρχε προσήλωση στο αρχικό όραμα, αθετήθηκε το αρχικό μάστερ πλαν και πραγματοποιήθηκαν επιπόλαια αποκοπές που έβλαψαν την ενότητα και τον ιστορικό του χαρακτήρα. Αντί λοιπόν να προχωρήσουμε στην εκπόνηση ενός νέου μάστερ πλαν που να επιλύσει τα προβλήματα, ο Δήμος Λεμεσού προτείνει τη συνέχιση του κατατεμαχισμού του. Το δυτικό τμήμα παραμένει σχεδόν ανέπαφο και σχεδόν ίδιο στην αρχική του μορφή και αυτό ακριβώς το μέρος, που μπορούμε ελεύθερα και απρόσκοπτα να διασχίσουμε, έχει αυθαίρετα επιλεγεί για να υποδεχτεί την «αναβάθμιση» του παιδότοπου. Με μια πρώτη ματιά, αντιλαμβανόμαστε πόσο δυσανάλογα μεγάλο είναι το εμβαδόν που αναμένεται να καλύψει αυτή η «αναβάθμιση» σε σχέση με το τμήμα του Δημόσιου Κήπου. Ο νέος παιδότοπος που προτείνεται είναι χωροθετημένος στο κέντρο του δυτικού τμήματος, ενώ η δυτική είσοδος στον Δημόσιο Κήπο θα γίνεται διαμέσου των δύο θεματικών ενοτήτων του παιδότοπου, Δάσος των Μονόκερων και Οργή του Ποσειδώνα. Η παρέμβαση θα έχει εμβαδόν 4.220 τ.μ. (έκταση ίση με οκτώ οικόπεδα) και σύμφωνα με τα σχέδια που δόθηκαν στη δημοσιότητα, το έδαφος θα καλυφθεί με συνθετικό δάπεδο και τσιμέντο! Τα χρώματα θα είναι έντονα και τα παιχνίδια τεράστια, εκτός κλίμακας. Με τον συνδυασμό όλων των πιο πάνω, γινόμαστε μάρτυρες της βίαιης επιβολής μιας συγκεκριμένης αισθητικής και της οικειοποίησης του δημόσιου κήπου από μια ομάδα δωρητών που μόνη της αποφασίζει και μόνη της εκτελεί με την άδεια και τη συνενοχή του δημαρχείου. Ο Δημόσιος Κήπος θα πάψει να είναι κήπος, αν ένα τόσο μεγάλο εμβαδόν σε ένα τόσο κεντρικό σημείο μετατραπεί σε τεχνητή επιφάνεια, με ένα είδος παιχνιδιών μεγάλης κλίμακας, που μοιάζει βγαλμένη από τις οθόνες ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Είναι προφανές λοιπόν ότι πρόκειται για σχεδιασμό ενός θεματικού πάρκου και δεν πρόκειται για αναβάθμιση μιας παιδικής χαράς, όπως προφασίζονται. Αυτό έχουν διαπιστώσει και οι τόσοι φορείς και οργανώσεις που τοποθετήθηκαν ενάντια στο έργο και ζητούν επιτακτικά αναστολή των εργασιών και δημόσια διαβούλευση.
Σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, αυτό που προέχει αυτή τη στιγμή είναι μια λεπτομερής αποτύπωση και καταγραφή της εναπομένουσας βλάστησης και των αρχικών χαράξεων. Να ξεκαθαρίσει τι χάθηκε και τι προστέθηκε. Ακολούθως, στο πλαίσιο μιας δημόσιας διαβούλευσης, να αποφασιστεί το μέλλον του χώρου. Θα κηρυχθεί διατηρητέο τοπίο, θα μετατραπεί και επίσημα σε θεματικό πάρκο ή θα ενισχυθεί ο φυσικός του χαρακτήρας ως πνεύμονας πρασίνου; Τέλος, μια διεπιστημονική ομάδα, να επιλεγεί στο πλαίσιο διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, για να υλοποιήσει την πρότασή της. Αν η διαδικασία ακολουθήσει αντίστροφη διαδρομή, δηλαδή αν το εκάστοτε Δημοτικό Συμβούλιο έχει μια ιδέα για υλοποίηση ενός έργου στον δημόσιο χώρο και το κάνει χωρίς να μελετήσει τις επιπτώσεις που θα έχει στον υπόλοιπο χώρο, θα αποτύχει, καθώς το σύνολο θα είναι δυσνόητο και χωρίς αρμονία και συνοχή. Δηλαδή ένα κολάζ από αποσπασματικές και ασυνάρτητες κατασκευές.
Ο κ. Αλέξης Παπαδόπουλος είναι αρχιτέκτονας.
