Παρακολουθώντας στο Netflix την ολοκαίνουργια γερμανική ταινία «Ουδέν νεότερο από το Δυτικό μέτωπο» δεν μπορείς παρά να συγκλονιστείς από τη φρίκη του πολέμου. Όχι, δεν πρόκειται για άλλη μια χολιγουντιανή ιστορία ηρωισμών. Η παραγωγή στηρίζεται στο μυθιστόρημα του Erich Maria Remarque, που εκδόθηκε το 1929 και αποτελεί το πρώτο αντιπολεμικό έργο του 20ού αιώνα, γραμμένο όχι από τη σκοπιά των νικητών, αλλά από των ηττημένων του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και εστιασμένο στο ανθρώπινο δράμα απλών στρατιωτών. Ο συγγραφέας υπηρέτησε στον Πόλεμο και έζησε την απόγνωση της νέας γενιάς που στάλθηκε να πραγματοποιήσει ένα έπος, να «καταλάβει το Παρίσι», και αντί γι’ αυτό συνάντησε σθεναρή αντίσταση, την αιματοχυσία, την εξαπάτηση, την παραφροσύνη και τον θάνατο.
Σκέφτεσαι αν έχουν αλλάξει πολλά από τότε ώς τις μέρες μας. Φυσικά, μην περιμένετε να συναντήσετε από αέρος κατασκοπία, drones και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς στο «Ουδέν νεότερο από το Δυτικό μέτωπο». Οι μάχες γίνονται από τα χαρακώματα με την υποστήριξη πυροβολικού και οι επιθέσεις με τουφέκια και ξιφολόγχες, στήθος με στήθος.
Διακρίνεις όμως και αρκετές σταθερές με τον φετινό πόλεμο στην Ουκρανία. Νέοι που στρατολογούνται εσπευσμένα, δέχονται μια συνοπτική εκπαίδευση και στέλνονται ως πρόβατα επί σφαγή. Νίκες με τις οποίες οι ηγεσίες τούς φούσκωσαν τα μυαλά, που δεν έρχονται. Ελλιπείς ανεφοδιασμοί, πείνα και στερήσεις στο μέτωπο, αλλά καλοπέραση στο στρατηγείο. Ένας μεγαλοϊδεατισμός που δεν ελέγχεται, χωρίς όρια. Ακόμη και αφού είχε συνθηκολογήσει η επιτιθέμενη Γερμανία, υπογράφοντας την ανακωχή η οποία θα εφαρμοζόταν λίγες ώρες μετά, στις 11:00 π.μ. της 11ης μέρας του 11ου μήνα του 1918, ένας αλλόφρων αξιωματικός διέταξε μια τελευταία επίθεση, που οδήγησε στο θάνατο και τον πρωταγωνιστή της ιστορίας μας.
Ο αριθμός των στρατιωτών που έπεσαν στις μάχες σε όλα τα μέτωπα ξεπέρασε τα εννέα εκατομμύρια. Απ’ όλες τις πλευρές. Στον πόλεμο στην Ουκρανία, καμιά πλευρά δεν ανακοινώνει τις απώλειες της. Μόνο εκτιμήσεις κυκλοφορούν. Επίσης, για να φτάσει ο ηττημένος στην συνθηκολόγηση έπρεπε δύο μέρες νωρίτερα να υποχρεωθεί σε παραίτηση ο Κάιζερ. Υπάρχει σοβαρός αναλυτής που να ποντάρει σε παραίτηση του Πούτιν; Με το δάκτυλο του να αιωρείται πάνω από το κουμπί που μπορεί να πυροδοτήσει ένα πυρηνικό πόλεμο, έχουμε έναν δικτάτορα που χρειάζεται μια διευκόλυνση, για να δεχθεί τον τερματισμό της εισβολής. Αυτή τη διευκόλυνση οφείλει να τη σχεδιάσει η Δύση, οδηγώντας τις δύο δυνάμεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Δεν είναι εύκολο έργο και σίγουρα δεν έχει πολλές πιθανότητες επιτυχίας όσο η μεσολάβηση αφήνεται στα χέρια του Ερντογάν. Ας ελπίσουμε πως κάποια καλύτερη προσέγγιση των Πούτιν και Ζελένσκι μαγειρεύεται μυστικά.
Το να προβεί σε υποχωρήσεις η Δύση, για να εξασφαλίσει την ειρήνη δεν αποτελεί υποχώρηση μπροστά στον Πούτιν. Θα είναι πράξη με τριπλή ουσιαστική σημασία. Από τη μία πλευρά, θα είναι προς το συμφέρον των λαών της Ευρώπης, η οποία κλυδωνίζεται από εκτόξευση τιμών, ελλείψεις βασικών αγαθών, πισωγυρίσματα σε ρυπογόνους ενεργειακούς πόρους και πόλωση που στρέφει τους πολίτες σε ακραίες πολιτικές παρατάξεις. Από την άλλη, θα πρόκειται για υπερίσχυση των δυνάμεων της προόδου, έναντι των πολεμοχαρών πλουτοκρατών της Δύσης. Ενίσχυση, με άλλα λόγια, της Δημοκρατίας. Κατά τρίτον, θα πρόκειται για έμπρακτη, όχι μόνο λεκτική, εφαρμογή ρεαλιστικής πολιτικής. Μέσα από τη συνειδητοποίηση ότι το τέλος της Ιστορίας δεν επήλθε, κι ας έπεσε η ΕΣΣΔ, ότι ζούμε ακόμη σ΄ ένα κόσμο μοιρασμένο σε σφαίρες επιρροής, και ότι η Ρωσία δεν είναι Ρουάντα, δεν είναι Αφγανιστάν, δεν είναι Ιράκ, δεν μπορεί να καταστραφεί. Η ιδέα μιας μεγάλης Ρωσίας αποδεικνύεται ιστορικά πολύ ανθεκτική. Το πείσμα των Ρώσων ηγετών ακόμη περισσότερο. Ας μην αφήσουμε τη ρωσική ήττα στο δικό της Δυτικό μέτωπο, δυτικά του ποταμού Δνείπερου, στη Χερσώνα, να μας παραπλανήσει.
Ο κ. Ξενοφών Χασάπης (Ph.D.) είναι σύμβουλος και εκπαιδευτής Στελεχών Επιχειρήσεων και Νέων.
Xenophon.hasapis@gmail.com
