Σε κείμενο που δημοσιεύθηκε για το εθελούσιο τέλος της ζωής, με τη βοήθεια τρίτου, έγραφα ότι σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να έχουμε σταθερά στραμμένο το βλέμμα στον πάσχοντα και στην ανέλπιδη οδύνη του και να μη ρητορεύουμε αδάπανα υπερασπιζόμενοι αιώνιες αρχές. Γι’ αυτό λέω και ξαναλέω πως για αυτά τα ζητήματα είναι εντελώς αναγκαίο να μην αρκούμαστε στα φιλοσοφικά και θεολογικά δοκίμια ή στις νομικές μελέτες, αλλά να προσφεύγουμε και στις μαρτυρίες των ασθενών και των δικών τους. Τότε θα καταλάβουμε ίσως καλύτερα για ποιο πράγμα μιλάμε. Την παρακλητική κραυγή, για παράδειγμα, ενός πατέρα ή μιας μάνας, που υποφέρει οδυνηρά και χωρίς ελπίδα, προς τον γιο ή την κόρη «βοήθησέ με να τελειώνω, να φύγω» πρέπει να την ακούσουμε και εμείς με προσοχή.
Δεν είναι διόλου εύκολη κίνηση, ούτε από τη μεριά του πατέρα ή της μάνας που φθάνει να ζητήσει τούτο το ακραίο, ούτε από τη μεριά του παιδιού που καλείται να το εκπληρώσει, δεν μπορούμε πάντως να την αγνοήσουμε. Ορισμένοι χριστιανοί αναγνώστες μού άσκησαν φιλική κριτική, ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε αυτό το θέμα ζωής και θανάτου προσφεύγοντας σε μια ατέρμονη, αντιφατική και αδιέξοδη τελικά περιπτωσιολογία, χρειάζονται γενικές αρχές. Ασφαλώς και χρειάζονται, ασφαλώς και τα ζητήματα αυτά προϋποθέτουν και συνεπάγονται γενικότερες θεωρήσεις της ζωής και του κόσμου, αρκεί αυτές να μη μας κάνουν να χάνουμε από τα μάτια μας τον συγκεκριμένο άνθρωπο, με σάρκα και οστά, που έχουμε απέναντί μας, γιατί τότε γίνονται απάνθρωπες. Θα επανέλθω σήμερα στο θέμα με αναφορά αυτή τη φορά όχι στο τέλος της ζωής, αλλά στην αρχή της και πιο συγκεκριμένα στην εθελούσια διακοπή της κύησης, στην άμβλωση, που έχει επιστρέψει έντονα στη δημόσια συζήτηση, αν έφυγε ποτέ, και αποτελεί σήμερα ένα από τα κύρια θέματα της πολιτικής αντιπαράθεσης στις ΗΠΑ (αλλά και σε πολλές άλλες χώρες).
Η περίφημη δικαστική απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου Roe v. Wade του 1973, που έδινε το δικαίωμα στις γυναίκες να προχωρήσουν σε άμβλωση χωρίς τη συγκατάθεση του συζύγου τους, σε όλη την αμερικανική επικράτεια, καταργήθηκε με απόφαση του ίδιου δικαστηρίου τον Ιούνιο του 2022, και κάθε Πολιτεία μπορεί πλέον να επιτρέπει ή να απαγορεύει την άμβλωση. Σήμερα περίπου είκοσι Πολιτείες την έχουν απαγορεύσει εντελώς ή έχουν περιορίσει τη σχετική δυνατότητα.
Σε ορισμένες μάλιστα από αυτές ούτε καν ο βιασμός και η αιμομειξία αποτελούν λόγο νόμιμης άμβλωσης. Η Γαλλία φοβούμενη ότι μια ενδεχόμενη νίκη της Ακροδεξιάς μπορεί να έχει παρόμοιες συνέπειες, έσπευσε τον Μάρτιο του 2024 να κατοχυρώσει μέσα στο Σύνταγμα το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Τα ρεύματα pro-life και pro-choice στην Αμερική είναι ουσιαστικά δύο πολιτικά ρεύματα. Παρακολουθώ και εγώ με ενδιαφέρον αυτή την ιδεολογική και πολιτική σύγκρουση. Η σύνοδος των επισκόπων της Καθολικής Εκκλησίας των ΗΠΑ πρωτοστατεί σε αυτόν τον αγώνα, υπερασπιζόμενη, όπως γράφει στα σχετικά κείμενά της, τις πάνω από ένα εκατομμύριο ζωές που καταστρέφονται κάθε χρόνο στην Αμερική.
Ολες εν γένει οι χριστιανικές Εκκλησίες είναι κατά της άμβλωσης. Δεν μπορούν να δεχθούν, και σωστά, σύμφωνα με τη διδασκαλία τους, ότι ο άνθρωπος είναι απόλυτος κύριος της ζωής και του θανάτου. Δεν θα συζητήσω εδώ τα θεολογικά επιχειρήματά τους, εκείνο μόνο που θα ήθελα να πω είναι ότι o θεολογικός αυτός λόγος, αν δεν ακούει τη φωνή των συγκεκριμένων γυναικών, μπορεί να γίνει απάνθρωπος (και αντιχριστιανικός).
Θα αναφέρω μία μόνο τέτοια περίπτωση, από τις χιλιάδες, την οποία αντλώ από καθολικό θρησκευτικό περιοδικό (Études, τχ. Ιουλίου - Αυγούστου 2024, σ. 80). Το 2009, στη Βραζιλία, ένα κοριτσάκι εννιά χρόνων το βίασε ο πατριός του και έμεινε έγκυος σε δίδυμα. Η μητέρα της την οδήγησε να κάνει άμβλωση. Τι άλλο μπορούσε να γίνει; Ο καθολικός επίσκοπος της πόλης Ρεσίφε (Mgr Cardoso Sobrinho) τις αφόρισε και τις δύο, τη μάνα και την εννιάχρονη κόρη. Το επιχείρημά του δεν επιδέχεται αντίρρηση: «Ο νόμος του Θεού είναι ανώτερος από τον νόμο των ανθρώπων». Κρατώντας στα χέρια του τη ζυγαριά ακριβείας των αμαρτιών, πρόσθεσε ότι «ο βιασμός είναι λιγότερο βαρύς από την άμβλωση», γι’ αυτό και ο βιαστής δεν αφορίστηκε, αλλά αντιμετωπίστηκε με χριστιανική επιείκεια.
Ο καρδινάλιος Giovanni Battista Re, επικεφαλής της συνόδου των επισκόπων και πρόεδρος της ποντιφικής επιτροπής για τη Λατινική Αμερική, επικυρώνει: «Η Εκκλησία υπερασπίστηκε πάντα τη ζωή και πρέπει να συνεχίσει να το κάνει, χωρίς να προσαρμόζεται στις διαθέσεις της εποχής ή στην πολιτική συγκυρία».
Ο επίσκοπος της Ρεσίφε φέρθηκε σύμφωνα με τις αρχές του magisterium της Καθολικής Εκκλησίας και εφάρμοσε επίσης πιστά το Κανονικό Δίκαιο (κανόνας 1398). Δεν παρανόμησε, ούτε αθέτησε τη διδασκαλία, μπορεί λοιπόν να κοιμάται ήσυχος. Εμείς όμως δικαιούμαστε να θέτουμε το ερώτημα: ποια ζωή υπερασπίστηκε εν προκειμένω η Εκκλησία; Μπορεί τη ζωή των άρτι γονιμοποιηθέντων ωαρίων στον πλανήτη, πάντως όχι τη ζωή αυτού του μικρού κοριτσιού, που κινδύνευε να πεθάνει στη γέννα και που, αν γλίτωνε, θα αναγκαζόταν να γίνει άγαμη μάνα δύο παιδιών στα εννιά του χρόνια!
