Του Αλέξη Παπαχελά
Τα τελευταία 47 χρόνια υπήρξαν στιγμές στην ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων κατά τις οποίες θα μπορούσαν να έχουν βρεθεί αξιοπρεπείς και έντιμες διευθετήσεις. Αυτό δεν συνέβη και ο ιστορικός του μέλλοντος θα κρίνει το γιατί. Σήμερα, πάντως, η επίλυση αυτού του γόρδιου δεσμού είναι σχεδόν αδύνατη. Η σχέση έχει δηλητηριαστεί για τα καλά.
Εχει όμως συμβεί και κάτι ακόμη. Η Τουρκία προσθέτει συνεχώς ζητήματα στην ατζέντα ή υπογραμμίζει άλλα με πολύ πιο έντονο τρόπο σε σχέση με το παρελθόν. Κλασικό παράδειγμα οι γκρίζες ζώνες. Πολλοί πίστεψαν ότι επρόκειτο για ένα διαπραγματευτικό χαρτί που έβαλαν κάποια στιγμή οι Τούρκοι για να το βγάλουν πριν από την τελική διαπραγμάτευση. Το χαρτί έμεινε, όμως, στο τραπέζι και παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα αγκάθια.
Η ελληνική διπλωματία επέδειξε όλα αυτά τα χρόνια μία «υπεύθυνη» στάση, αποφεύγοντας να εγείρει δικές της διεκδικήσεις. «Προς Θεού, μη δείξετε αυτόν τον χάρτη», «όχι, να μην τους ενοχλήσουμε βάζοντας αυτό το θέμα», ήταν οι φράσεις που άκουγες όταν έθετες το ερώτημα: «Μήπως είμαστε υπερβολικά καθωσπρέπει;». Σε μερικές περιπτώσεις οι υποστηρικτές αυτής της γραμμής είχαν δίκιο γιατί οι όποιες διεκδικήσεις πρέπει να έχουν κάποια βάση και να μην κινδυνεύουν να φανούν γραφικές σε διεθνή φόρουμ.
Η Τουρκία δεν πολυνοιάζεται, όμως, σήμερα για το πώς βλέπουν τις κλιμακούμενες διεκδικήσεις της οι άλλοι. Και γι’ αυτό έχει έλθει η ώρα να ξεπεράσουμε τον καθωσπρεπισμό μας. Δεν εννοώ να αρχίσουμε τις φανφάρες και τις βαρύγδουπες δηλώσεις, που στόχο έχουν συνήθως την αυτοπροβολή και όχι την υπεράσπιση του εθνικού συμφέροντος. Αλλά να κάτσουν οι ειδικοί μας και να χτενίσουν κάθε διμερές ζήτημα, κάθε συνθήκη που μας αφορά. Και να βρουν ποια ζητήματα μπορεί να εγείρει η Ελλάδα έναντι της Τουρκίας, ποια ανεφάρμοστα δικαιώματα της δίνουν οι διεθνείς συνθήκες. Υπεύθυνα και συστηματικά.
