Του Απόστολου Κουρουπάκη
Αντί άλλου παραπολιτικού σχολιασμού η στήλη γι’ αυτή την Κυριακή θέλει να αναφερθεί σύντομα στην ιστορία των αδελφών Γεωργιάδη, του Ροδίωνα και του Μιλτιάδη Γεωργιάδη και της μητέρας τους Θέκλας Π. Γεωργιάδη, το γένος Χατζηγιώργη, συζύγου του Προκόπη Χατζημιλτή - Γεωργιάδη από τη Λεμεσό.
Ο Ροδίωνας και ο Μιλτιάδης Γεωργιάδης φοίτησαν στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, ο μεν Ροδίων αποφοίτησε το 1934 από το Πρακτικό Τμήμα, ενώ ο αδελφός του Μιλτιάδης παρακολούθησε μαθήματα μόνο για δύο χρόνια. Μετά την αποφοίτηση του Ροδίωνα, το 1936 η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και εκεί ο Ροδίων ξεκίνησε τις πανεπιστημιακές του σπουδές στη Φυσικομαθηματική Σχολή, του Πανεπιστημίου Αθηνών, όντας απόφοιτος του Πρακτικού Τμήματος του Παγκυπρίου.
Ο Ροδίων Γεωργιάδης δεν προχώρησε στις σπουδές αυτές και λίγο αργότερα μεταγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή, λαμβάνοντας τελικά το καλοκαίρι του 1940 το πτυχίο Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Σημαντική η έρευνά του στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, όπου εντόπισε και αντέγραψε 423 πολύτιμα έγγραφα που αφορούν τη συμμετοχή Κυπρίων στην επανάσταση του 1821, με τη βοήθεια του αδελφού του Μιλτιάδη, και του συμφοιτητή του Πάνου Λεβέντη. Ο δε αδελφός του Μιλτιάδης Γεωργιάδης φοίτησε στη Σιβιτανίδειο Επαγγελματική Σχολή στην Αθήνα.
Το πατρικό τους σπίτι, στο ισόγειο της οδού Τοσίτσα 21, χρησιμοποιήθηκε ως κρυσφήγετο της εθνικής αντίστασης. Ο Ροδίωνας ηγήθηκε της κυπριακής φοιτητικής εθελοντικής ομάδας που πολέμησε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και έφτασε, μαζί με τον ελληνικό στρατό, μέχρι το Τεπελένι, έχοντας καταταχθεί στο 39ο Ευζωνικό Σύνταγμα. Πρωτοστάτησε επίσης στην ίδρυση του «Κοινού Κυπρίων» και εργάστηκε στο συσσίτιο της «Εστίας Κυπρίων». Μαζί με τον αδελφό του Μιλτιάδη, συμμετείχαν στη μικρή αντιστασιακή οργάνωση «Εθνικό Επαναστατικό Κομιτάτο».
Η σύλληψή τους
Συνελήφθησαν στις 20 Ιανουαρίου του 1943 και δικάστηκαν από γερμανικό στρατοδικείο για διανομή επαναστατικών φυλλαδίων και αναγραφή συνθημάτων. Καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 10 χρόνων και οδηγήθηκαν στις φυλακές της Αίγινας. Από εκεί μεταφέρθηκαν στις 18 Ιανουαρίου 1944 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Βραδεμβούργου, στη Γερμανία. Ο Ροδίων πέθανε στο στρατόπεδο από φυματίωση, στις 16 Οκτωβρίου 1944, ενώ η τύχη του αδελφού του Μιλτιάδη αγνοείται.
Γράφει ο Τύπος της εποχής: «Βαρύ και σκληρό μας ήλθε το μήνυμα της επιβεβαίωσης του θανάτου του εκλεχτού επιστήμονος και πατριώτη Ροδίωνος Γεωργιάδη. [...] Του ηρωικού αδελφού του Μίμη Γεωργιάδη, που συμμερίστηκε με τον Ροδίωνα όλους τους αγώνες κι όλες τις σκληρές περιπέτειες, είνε άγνωστη η τύχη από πολλού. Ευχή μας είνε να ζη».
Ο πατέρας των δύο αδελφών πέθανε στα Δεκεμβριανά, από «αδέσποτη σφαίρα», ενώ λίγες ημέρες μετά την απελευθέρωση της Αθήνας τον Οκτώβριο του 1944 απεβίωσε από τις κακουχίες και η αδελφή τους Ευανθία, η οποία είχε παρασημοφορηθεί από την Αγγλία επειδή είχε σώσει Άγγλους στρατιώτες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η μητέρα, Θέκλα Π. Γεωργιάδη μόνη πια επέστρεψε στην Κύπρο, στην Κερύνεια, τον Δεκέμβριο του 1951. Στο ιερό της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, η Θέκλα Γεωργιάδη απέθεσε και το κιβώτιο με την τέφρα του γιου της Ροδίωνα. Αναφέρει ο ημερήσιος Τύπος της εποχής: «Διά του “Αιόλου” αφίκετο εξ Ελλάδος την παρ. Δευτέραν μία πραγματικά ηρωοτόκος ελληνίς μητέρα, κομίζουσα εντός κιβωτίου την τέφραν του υιού της αειμν. Ροδίωνος Γεωργιάδη [...]». Η τεφροδόχος είναι άγνωστο τι απέγινε μετά από την τουρκική κατάληψη της πόλης, τον Ιούλιο του 1974.
Η Θέκλα Γεωργιάδη έζησε στη γενέτειρα πόλη της ώς τον θάνατό της το 1968 ή 1969 και ετάφη στο ελληνικό κοιμητήριο της Κερύνειας. Στην επιτύμβια στήλη, που σώζεται ακόμα, διαβάζουμε: «Θέκλα Π. Γεωργιάδου των μαχητών της Εθνικής Αντιστάσεως Ροδίωνος και Μίμη ηρωοτόκος μήτηρ» / «Του ήρωα η μάνα | μάνα του καθενός». Το Μνημείο δώρισε τιμής ένεκεν η Ε.Π.Ο.Κ.
* Για την ιστορία της Θέκλας Γεωργιάδη βλέπε και την αφήγηση της αδελφής της Όλγας Μοιράνθη στον τόμο «Η Κερύνεια στις μνήμες των εκτοπισμένων Ελλήνων κατοίκων της» της Θεοφανώς Κυπρή, εκδ. Λαογραφικός Όμιλος Κερύνειας, Λευκωσία 2021.
** Για τις έρευνες του Ροδίωνα Γεωργιάδη βλέπε και Κωστής Κοκκινόφτας, «Κύπρος και 1821», εκδ. Κέντρου Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, Λευκωσία 2021 και Γεώργιος Χατζηκωστής, «Αρχείον Ροδίωνος Π. Γεωργιάδη», εκδ. Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, Λευκωσία 2008.
