Το πολιτικό σκηνικό, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο ασκείται η πολιτική, αλλάζει συνεχώς. Ο αέρας αυτής της αλλαγής, φαίνεται να φέρνει στο προσκήνιο μια καινούργια γενιά πολιτικών, οι οποίοι δεν προέρχονται απαραίτητα από τον αυστηρά λεγόμενο «κομματικό σωλήνα», με φρέσκες ιδέες και διαφορετική προσέγγιση. Οι νέοι (και όχι απαραίτητα νεαροί) πολιτικοί, αποτελούν έναν ανανεωτικό παράγοντα στον πολιτικό χώρο κι από αυτούς αναμένονται προτάσεις επί συγκεκριμένων πολιτικών, αλλά και για νέους τρόπους επικοινωνίας και συνεργασίας με τους πολίτες, πιο ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες λήψης αποφάσεων και σίγουρα αναμένονται συμπεριφορές και δράσεις απεγκλωβισμένες από τα στεγανά του παλαιοκομματισμού.
Ο παλαιοκομματισμός, η τάση δηλαδή ορισμένων πολιτικών κομμάτων ή ηγετών να επιστρέφουν σε παλαιότερες πολιτικές προσεγγίσεις ή ιδεολογίες, αντί να προχωρούν προς την εξέλιξη ή την ανανέωση, μπορεί να βλάψει την πολιτική εξέλιξη μιας κοινωνίας, αφού η τάση αυτή γίνεται τροχοπέδη σε σημαντικές αλλαγές που θα μπορούσαν να συνδράμουν στην αντιμετώπιση νέων προκλήσεων αλλά και στη διαχείριση ή τη λύση παλαιότερων προβλημάτων. Ωστόσο, κάποιοι μπορεί να βλέπουν τον παλαιοκομματισμό ως ένδειξη σταθερότητας ή συνέπειας στις αξίες και τις αρχές ενός πολιτικού κινήματος, και να τον θεωρούν θετικό για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Είναι όμως επιθυμητή σε μια σύγχρονη δημοκρατία η στασιμότητα και η ατολμία σε πολιτικές αποφάσεις με πρόσχημα τη διατήρηση της συνοχής;
Ο παλαιοκομματισμός, με την παραδοσιακή του προσέγγιση και τη σταθερότητα που προσέφερε σε πολλές περιπτώσεις, έχει εδραιωθεί ως κύριο μοντέλο στην πολιτική. Εν τούτοις, ειδικά στην περίπτωση της Κύπρου, είδαμε πως η επικράτησή του για πολλές δεκαετίες οδήγησε σε ανεπάρκειες που αποκαλύφθηκαν κάνοντας κρότο και κλονίζοντας, δικαίως, την εμπιστοσύνη των πολιτών στο πολιτικό προσωπικό. Η κριτική στον παλαιοκομματισμό άλλωστε, προέρχεται από ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, καθώς αποσυνδέεται από τις ανάγκες των πολιτών και εκχωρεί την εξουσία σε μικρές ομάδες ελίτ. Οι πολίτες απαιτούν μεγαλύτερη διαφάνεια και συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων, μια πιο αποτελεσματική και αντιπροσωπευτική δημοκρατία και άρα λιγότερη διαφθορά.
Για να υπερβούν τον παλαιοκομματισμό και να προωθήσουν την πολιτική ανανέωση και εξέλιξη, τα κόμματα θα μπορούσαν να λάβουν υπόψη τους τις ακόλουθες εισηγήσεις:
1. Υιοθέτηση κουλτούρας συζήτησης και ανταλλαγής ιδεών: Πρέπει να δημιουργηθεί μια πολιτική κουλτούρα που ενθαρρύνει τη συζήτηση και τη συμμετοχή των μελών του κόμματος σε ανοιχτό διάλογο για την ανάπτυξη νέων ιδεών και πολιτικών προτάσεων.
2. Προώθηση καινοτόμων πολιτικών προσεγγίσεων: Τα κόμματα θα πρέπει να επιδείξουν διάθεση για καινοτομία και δημιουργικότητα στην ανάπτυξη πολιτικών λύσεων που να ανταποκρίνονται στις νέες προκλήσεις και ανάγκες της κοινωνίας.
3. Βήμα και φωνή στους νέους: Ενθάρρυνση της ενεργούς συμμετοχής των νέων στην πολιτική διαδικασία, δίνοντάς τους φωνή και χώρο στη λήψη αποφάσεων και τον προσδιορισμό της κατεύθυνσης του κόμματος.
4. Κόμματα ανοικτά στην αλλαγή: Τα κόμματα θα πρέπει να είναι διατεθειμένα να προσαρμοστούν στις αλλαγές της κοινωνίας και να επανεξετάσουν τις πολιτικές τους θέσεις και προτεραιότητες ανάλογα με τις νέες συνθήκες.
5. Διαφάνεια και εντιμότητα: Η διαφάνεια και η εντιμότητα στις πολιτικές δραστηριότητες είναι θεμελιώδεις για την απόκτηση εμπιστοσύνης από τους πολίτες και την αποτελεσματική λειτουργία ενός κόμματος.
Συμπερασματικά, τα νέα πρόσωπα στην πολιτική σκηνή, πρέπει να αποτελούν ένα φρέσκο και δυναμικό μέτωπο που έχει ουσιαστικό λόγο και ρόλο. Μέσω μιας πιο διαφανούς, συμμετοχικής και αντιπροσωπευτικής πολιτικής, τα κόμματα μπορούν να ανοίξουν το δρόμο για μια νέα εποχή στην πολιτική ζωή. Κόμματα που δεν είναι διατεθειμένα να αναθεωρήσουν ή να ενημερώσουν τις ιδεολογικές τους θέσεις για να ανταποκριθούν στις αλλαγές της κοινωνίας, είναι καταδικασμένα. Κόμματα που προτιμούν τη διατήρηση της εξουσίας παρά την προαγωγή νέων ιδεών ή την ανάπτυξη της δημοκρατικής συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων, δεν είναι παραγωγικά ούτε χρήσιμα σε μια σύγχρονη Δημοκρατία.
*Η Μαργαρίτα Καϊμακλιώτη είναι Πολιτικός Επιστήμονας και αναπληρώτρια Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων του Δημοκρατικού Συναγερμού.
