Η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής για τη μετανάστευση θα πρέπει να ξεκλειδώσει κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, υπό το φως της αυξημένης εισροής μεταναστών.
Η Ευρώπη αυτή τη στιγμή υπνοβατεί στην επόμενη μεταναστευτική κρίση. Μόνον πέρυσι, τουλάχιστον 330.000 παράνομοι μετανάστες έφτασαν στην Ευρώπη - 60 τοις εκατό περισσότεροι από ό,τι το 2021 και περισσότεροι από κάθε άλλη φορά από το 2015 και το 2016. Αυτοί οι αριθμοί είναι απαράδεκτοι και καταδεικνύουν την αποτυχία των υφισταμένων ευρωπαϊκών πολιτικών για τη μετανάστευση. Μια πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι το 70% των Ευρωπαίων ανησυχούν για τις επιπτώσεις της μετανάστευσης στη ζωή τους. Η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής είναι μια σημαντική ευκαιρία βελτίωσης της ατζέντας για τη μετανάστευση.
Στο επίκεντρο βρίσκονται δύο κεντρικοί πυλώνες: O πρώτος, χρειαζόμαστε ισχυρή προστασία των εξωτερικών μας συνόρων. Χρειαζόμαστε μια πλήρως λειτουργική και ενισχυμένη συνοριακή ακτοφυλακή (Frontex). Το κράτος και όχι η μαφία, αποφασίζει για το ποιος έρχεται στην Ευρώπη και ποιος όχι. Εάν θέλουμε να διατηρήσουμε την ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ, τότε οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι τα εξωτερικά σύνορα προστατεύονται.
Κατά την άποψή μας, αυτό σημαίνει επίσης την κατασκευή φρακτών, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, όπως έκανε πρόσφατα η Ελλάδα με την επέκταση του φράχτη του Έβρου, προκειμένου να αποφευχθεί η συνεχής και στοχευμένη εργαλειοποίηση της μεταναστευτικής κρίσης από την τουρκική κυβέρνηση. Όταν ο Λευκορώσος δικτάτορας Λουκασένκο άρχισε να χρησιμοποιεί μετανάστες για να επιτεθεί στην Ευρώπη, ως μέρος του υβριδικού πολέμου της Ρωσίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρνήθηκε να τον χρηματοδοτήσει με πόρους της ΕΕ. Η προστασία των συνόρων σημαίνει, πως αν θέλουμε να ελέγξουμε ποιος έρχεται στην ΕΕ, χρειαζόμαστε υποδομές. Για αυτό αποτελεί λάθος η άρνηση χρήσης των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Ταυτόχρονα, πρέπει επιτέλους να επιστρέψουμε όσους δεν έχουν δικαίωμα παραμονής. Περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους που φτάνουν δεν θα λάβουν ποτέ επίσημο καθεστώς ασύλου στην Ευρώπη, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για όσους έρχονται στα νότια παράλια της ΕΕ. Η μόνη τους επιλογή είναι η παρανομία. Αυτό είναι απάνθρωπο και απαράδεκτο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο πάνω στο θέμα τα τελευταία χρόνια και αυτό δεν μας ικανοποιεί.
Όπως ακριβώς δεν είναι ικανοποιητική η κατάσταση γύρω από τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης. Δεν αποτελεί λύση να αφήνουμε τις ΜΚΟ να περιπολούν στα νότια θαλάσσια σύνορα. Η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών είναι ευπρόσδεκτη, αλλά χρειαζόμαστε ένα σαφές εγχειρίδιο κανόνων, καθορισμένο από την ΕΕ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ζητούμε έναν κώδικα συμπεριφοράς για τις ΜΚΟ που εκτελούν αποστολές έρευνας και διάσωσης.
Ο δεύτερος πυλώνας, εκτός από την αποφασιστικότητα στα σύνορα, είναι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και βοήθεια σε όσους χρειάζονται προστασία. Με τους πρόσφυγες από την Ουκρανία, η Ευρώπη έχει αποδείξει ότι είναι ικανή και πρόθυμη να δείξει τεράστια αλληλεγγύη. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι πρόσφεραν απλόχερα βοήθεια στους Ουκρανούς με τροφή στέγη, χρήματα, γεννήτριες. Εάν οι πολίτες γνωρίζουν ότι τα εξωτερικά σύνορα φυλάσσονται, είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη.
Η μεταναστευτική κρίση αποτελεί μια ευρωπαϊκή πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε από κοινού. Οι δυνατότητες υποδοχής στη βορειοδυτική Ευρώπη έχουν εξαντληθεί και την άνοιξη οι αφίξεις στο νότο θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο. Με την απειλή από τη Ρωσία και την Τουρκία, οι οποίες εργαλοιοποιούν τη μετανάστευση για να διαταράξουν την ΕΕ, είναι σαφές ότι κανείς δεν μπορεί πλέον να κλείσει τα μάτια του στο πρόβλημα.
Χρειαζόμαστε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική επίλυσης προβλημάτων, αντί για ένα φαύλο κύκλο αγανάκτησης. Αντί για κλιμάκωση, όπως έκανε η Γαλλία όταν δέχτηκε ένα μόνον προσφυγικό σκάφος με 234 άτομα, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην αλληλεγγύη και να μην χάσουμε τη μεγάλη εικόνα. Συγκριτικά, η Ιταλία, μόνον πέρυσι, είδε πάνω από 100.000 μετανάστες να φθάνουν από τη Μεσόγειο. Επιπλέον, πέρυσι, οι αφίξεις μεταναστών στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 87%. Πρόκειται για ευρωπαϊκό πρόβλημα, όχι για εθνικό και γι' αυτό η Ευρώπη πρέπει να δράσει με αποφασιστικότητα και να αποδείξει την αλληλεγγύη της.
Και η Κύπρος αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα με την παράτυπη μετανάστευση και την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Τουρκία. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, με το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό αιτούντων άσυλο για πρώτη φορά. Σύμφωνα με την κυπριακή κυβέρνηση, περίπου το 90% των μεταναστών εισέρχεται μέσω Τουρκίας, διασχίζοντας την πράσινη ζώνη του ΟΗΕ για να ζητήσουν άσυλο στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Από την άλλη πλευρά, Γερμανία και Γαλλία υποσχέθηκαν στην Ιταλία, ότι θα υποδεχθούν (απορροφήσουν) πάνω από 7.000 μετανάστες ως μέρος του μηχανισμού εθελοντικής αλληλεγγύης. Το έχουν πραγματοποιήσει; Καθόλου! Μόνο 202 άτομα από την Ιταλία μεταφέρθηκαν στη Γερμανία και τη Γαλλία στο πλαίσιο αυτού του μηχανισμού. Χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο από αλληλεγγύη μόνο στα χαρτιά από το Παρίσι και το Βερολίνο.
Τέλος, πρέπει να επανεξετάσουμε το πώς η Ευρώπη μπορεί να εμποδίσει εξαρχής τους ανθρώπους να πραγματοποιούν επικίνδυνα ταξίδια. Η πολιτική οικονομικής ανάπτυξης και το διεθνές εμπόριο μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Ωστόσο, εξακολουθεί να παραμένει το γεγονός, ότι οι άνθρωποι θέλουν να έρθουν στην Ευρώπη. Γι' αυτό πιστεύουμε στην αναβίωση της παλαιάς ιδέας των κέντρων υποβολής αιτήσεων και υποδοχής εκτός ευρωπαϊκής επικράτειας. Όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ποιες είναι οι προοπτικές τους προτού θέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο.
Στηρίζουμε το θεμελιώδες δικαίωμα χορήγησης ασύλου, το οποίο αποτελεί βασική αρχή της σχέσης μας με τον υπόλοιπο κόσμο. Είμαστε μια ήπειρος ελευθερίας και αλληλεγγύης. Ταυτόχρονα το εύρος και η πολυπλοκότητα της μετανάστευσης έχουν αλλάξει ριζικά. Η Ευρώπη δεν έχει ακόμη προσαρμοστεί σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Αυτό θα πρέπει να γίνει στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις 9 και 10 Φεβρουαρίου.
Manfred Weber Προέδρου του ΕΛΚ
Jeroen Lenaers συντονιστή του ΕΛΚ της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων
Λουκά Φουρλά
Ελένης Σταύρου
