Τιμωρητική ψήφος! Φαντάζει τόσο αρειμάνια αυτή η έκφραση! Τόσο ελκυστική! Είναι σαν ξαφνικά, εκεί που κρατάς το ψηφοδέλτιο να σου φυτρώνει ένα χέρι μακρύτατο, με το οποίο μπορείς –φραπ!– να κατεβάσεις ένα χαστούκι στο μάγουλο του σπουδαίου εκείνου πολιτικού, που σου έχει κάτσει στο στομάχι. Ορίστε, για να μάθεις άλλη φορά! Γιατί, φυσικά, προεξοφλείς πως θα υπάρξει άλλη φορά. Δικός σου είναι ο πολιτικός που μόλις καταψήφισες. Τον θέλεις εκεί, να κάνει τη δουλειά, αλλά όχι πια και να μην ακούει κι εσένα καθόλου! Τι σόι δημοκρατία είναι αυτή, αν ο πολιτικός κάνει του κεφαλιού του; Η τιμωρητική ψήφος είναι το χαλινάρι που διαθέτεις. Και το μεταχειρίζεσαι υπερηφάνως!
Κάτι τέτοια περί «τιμωρητικής ψήφου» ακούω έπειτα από κάθε εκλογή. Και κάθε φορά μου έρχεται στον νου εκείνη η τόσο διασκεδαστική εγγλέζικη έκφραση: τo cut my nose to spite my face! Να κόψω τη μύτη μου για να τσαντίσω τα μούτρα μου! Αυτή την κολοσσιαία ανοησία –να βλάψει κανείς ένα κόμμα με του οποίου το πρόγραμμα και τη δράση συμφωνεί σε γενικές γραμμές, πιστεύοντας πως έτσι θα το συνετίσει– έχει ο καθένας μας την ευκαιρία να τη διαπράξει σε κάθε εκλογή. Οι πρόσφατες δημοτικές εκλογές στην Αθήνα είναι ένα καλό παράδειγμα: ο εκλεκτός του 40% βρέθηκε εκτός δημαρχίας και ο εκλεκτός του 17% βγήκε δήμαρχος για τα επόμενα πέντε χρόνια. Αλλόκοτα πράγματα; Βεβαίως. Υποτίθεται πως στις δημοκρατίες η πλειοψηφία κυβερνάει και η μειοψηφία ελέγχει. Αλλόκοτα αλλά σύννομα, διότι μια πλειοψηφία μπορεί να είναι μονοκόμματη αλλά μπορεί να είναι και ένα ψηφιδωτό από λογής λογής συγκολλημένα κομματίδια. Αυτό όμως, στο παραπάνω πρόσφατο παράδειγμα, πέτυχε μόνο επειδή ένα μέρος της πλειοψηφίας –της μονοκόμματης, εκείνης του 40%– προτίμησε στη δεύτερη ψηφοφορία, αντί για ψήφο να πάει να ρίξει δροσιστικές βουτιές στις παραλίες.
Τώρα κάθεται και σιγοβράζει εναντίον του δημάρχου που της προέκυψε. Αλλά τη νίκη τού την πρόσφερε εκείνη η ίδια, που είτε από βαρεμάρα δεν πήγε να ψηφίσει είτε ως «τιμωρία» έριξε αλλού την ψήφο της. Οπως βλέπετε, δεν υπάρχει ένας μόνον τρόπος για να κόψει κανείς τη μύτη του προκειμένου να τσαντίσει τα μούτρα του. Υπάρχουν δύο: η «τιμωρητική ψήφος» αφενός και αφετέρου τα μπάνια. Αυτά τα δεύτερα κάποτε τα λέγαμε «αποχή», αλλά τώρα πάει μάλλον προς το «δεν βαριέσαι! Ολοι ίδιοι είναι». Αυτό φαίνεται ότι έχει μεγάλη πέραση, κυρίως στους νέους, πράγμα που με αφήνει κατάπληκτη. Οι νέοι σήμερα είναι πέντε, δέκα φορές πιο ανεξάρτητοι από εμάς. Πάω στοίχημα πως δεν υπάρχει ούτε ένας στους 1.000 νέους που θα με άφηνε εμένα να πάω μόνη μου να του πάρω παπούτσια. Θα με κοίταζε από πάνω έως κάτω και θα μου έλεγε «τρελάθηκες θείτσα; (ή κάτι ίσως λιγότερο ευγενικό). Ξέρεις εσύ το τι μ’ αρέσει εμένα και τι μου πηγαίνει;». Και θα μου πρότεινε να του δώσω τα χρήματα για να πάει να τα διαλέξει μόνος/η του/της. Εντούτοις, αυτός ο ίδιος δεκαοχτάρης ή και εικοσιπεντάρης, με αφήνει εμένα να του διαλέξω ποιος θα τον κυβερνήσει!
Ακατανόητο! Κι όμως, αυτό γίνεται: οι νέοι αφήνουν εμάς, τους γέρους, να επιλέξουμε κυβέρνηση, μολονότι αν αυτή κάμει στραβοτιμονιές, οι νέοι είναι που θα χάσουν τις δουλειές τους ή την περιουσία τους ή και άλλα πολύ χειρότερα. Γιατί άραγε εμπιστεύονται εμάς και όχι τον εαυτό τους; Τεράστιο θέμα. Οπωσδήποτε, εκείνο το «όλοι τους ίδιοι είναι» είναι μια «αλήθεια», προφανέστατα ψευδής, διότι κάθε κόμμα της αντιπολίτευσης, από τα μεγαλύτερα μέχρι τα μικρούτσικα, περιλούζει καθημερινά την κυβέρνηση του Μητσοτάκη με λογής λογής κοσμητικά επίθετα, τονίζοντας πόσο διαφορετικό είναι εκείνο από την ακατανόμαστη Ν.Δ., και από τη μεριά της η Ν.Δ. περηφανεύεται ότι διαφέρει από όλα τα άλλα. Κραυγαλέες επίσης είναι και οι διαφορές ανάμεσα σε όσα κόμματα έχουν ήδη κυβερνήσει, οπότε ξέροντας τι έκαμαν στο παρελθόν μπορούμε να εικάσουμε και περίπου τι θα κάμουν και στο μέλλον.
Αυτό το «όλοι ίδιοι είναι» αποτελεί «αλήθεια» σχετικά πρόσφατη, αγνώστου δε πατρός και μητρός. Ποιος την έφερε στον κόσμο αυτή την ανοησία και ποιος τη βρεφοκομεί; Μυστήριον σκοτεινόν, που όμως αυτό και μόνο αρκεί για να ανησυχήσει τον κάθε ψηφοφόρο και να τον στείλει φισέκι στο εκλογικό τμήμα, αφού ούτε η απουσία της ψήφου του από την κάλπη θα τον εξαιρέσει από μια νέα χρεοκοπία ή από μια ολέθρια εξωτερική πολιτική ούτε έχει η ψήφος του ανθρωπινή λαλίτσα για να φωνάξει «όχι, όχι, εμένα μη με μετράτε, εγώ είμαι τιμωρητική!».
Η κ. Αθηνά Κακούρη είναι συγγραφέας.
