Η διαπλοκή και η διαφθορά είναι σήμα κατατεθέν στη σημερινή κυπριακή κοινωνία και ιδιαίτερα στην πολιτική ζωή και δραστηριότητα. Ποιος άραγε έχει την ευθύνη γι’ αυτό το κατάντημα της κυπριακής κοινωνίας; Ποιος είναι αυτός που διαφθείρει ποιον και ποιος είναι το θύμα της διαπλοκής και της διαφθοράς;
Σε πολλούς επικρατεί η άποψη ότι οι πολιτικοί γενικώς είναι διεφθαρμένοι. Όλοι οι πολιτικοί, χωρίς εξαιρέσεις. Αυτή είναι μια ανήθικη γενίκευση. Γιατί όλοι ξέρουν και αναγνωρίζουν, πως πολλοί πολιτικοί είναι έντιμοι και με ήθος. Αλλά όταν προσπαθούμε να πούμε ότι είναι όλοι οι ίδιοι, ίσως προσπαθούμε να κρύψουμε ή να δικαιολογήσουμε και τις δικές μας ευθύνες για την ανάπτυξη της διαπλοκής και της διαφθοράς.
Η πρώτη εκδήλωση της πολιτικής διαπλοκής είναι η δημιουργία πελατειακής σχέσης μεταξύ κομμάτων, πολιτικών στελεχών και ψηφοφόρων. Οι πελάτες είναι φυσικά οι ψηφοφόροι. Και η πελατειακή σχέση έχει ένα αμφίδρομο συμφέρον. Ο ψηφοφόρος εισπράττει ρουσφέτια, από αγνή εξυπηρέτηση και βοήθεια, μέχρι αναξιοκρατικούς διορισμούς, παράνομες παροχές και εξυπηρετήσεις για προσωπικά συμφέροντα. Και οι πολιτικοί και τα κόμματα συλλέγουν ψήφους σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Η ψήφος δηλαδή είναι το αντάλλαγμα του μικρού ή μεγάλου ρουσφετιού.
Ποιος διαφθείρει ποιον, λοιπόν; Οι πολιτικοί διαφθείρουν τους ψηφοφόρους, προσφέροντάς τους ρουσφέτια, μικρά και καραμπινάτα. Και οι ψηφοφόροι διαφθείρουν τους πολιτικούς, αποδεχόμενοι τα ρουσφέτια, αλλά κυρίως αναζητώντας τα και επιδιώκοντάς τα. Θυμάμαι μια χαρακτηριστική φράση ενός ψηφοφόρου προς τον εκλεγέντα σύμβουλο: «Μα εμείς, κουμπάρε, εν σε ψηφίσαμε για να κάμνεις αντιπολίτευση, αλλά για να μας κάμνεις τες δουλειές μας».
Η ορθότητα των πιο πάνω απόψεων αποδεικνύεται κάθε φορά που διεξάγονται εκλογές. Ιδιαίτερα όμως στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις. Τα κόμματα που είχαν ταυτιστεί με τη διαφθορά, ακόμα και με πορίσματα ανακριτικών επιτροπών, δεν έπαθαν τη ζημιά που ανέμενε ο έντιμος ψηφοφόρος. Αντίθετα. Κόμμα που έχει το ρουσφέτι ως μέθοδο ανέλιξης και την ευελιξία να βρίσκεται δίπλα στον εκάστοτε νικητή, επιδιώκοντας καρέκλες, αύξησε αναπάντεχα τα ποσοστά του. Και κόμματα που καταπολέμησαν με πάθος τη διαφθορά, συρρικνώθηκαν επικίνδυνα.
Το συμπέρασμα είναι ότι ο ψηφοφόρος δεν ενδιαφέρεται για τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Λεκτικά την καταδικάζει. Στις δημοσκοπήσεις τάσσεται εναντίον της διαφθοράς και των διεφθαρμένων. Στην πράξη όμως, την ώρα που θα δώσει την ψήφο του, δίνει τα διαπιστευτήρια του καλού πελάτη. Δεν το ενδιαφέρει αν δίδει την ψήφο του σε διεφθαρμένο πολιτικό ή κόμμα της διαφθοράς. Αντίθετα δίνει την ψήφο του εκεί που νομίζει ότι θα ωφεληθεί και ο ίδιος από μια δραστηριότητα διαπλοκής και διαφθοράς. Να πάρει και ο ίδιος λίγα ψίχουλα. Είτε ένα ρουσφέτι, μία άδεια παράτυπη, ένα διορισμό χωρίς αξιοκρατία. Και στις δημοσκοπήσεις θα δηλώσει εμφαντικά ενάντια στη διαφθορά και τους διεφθαρμένους.
Στις τελευταίες εκλογές κάποιος φίλος δήλωνε υπέρ κόμματος, που δημιουργήθηκε από αποστάτες του δικού του κόμματος και της δικής του ιδεολογίας. Δεν το έκρυβε. Αντίθετα προσπαθούσε να το φανερώσει ως διαπιστευτήρια προς την ηγεσία. Όταν παραξενευμένος του δήλωσα, ότι αυτοί που θα ψηφίσει πρόδωσαν την ιδεολογία και την εθνική θέση του κόμματος και συμμάχησαν με το κόμμα της αντίθετης άποψης, μου δήλωσε με στόμφο: «Αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Το μέλλον είναι η προαγωγή που αναμένω, Το κόμμα μου δεν μπορεί να μου τη δώσει, αφού δεν έχει εξουσία. Ενώ το κόμμα που θα ψηφίσω, μοιράζει προαγωγές και υψηλόμισθες θέσεις. Εσύ μείνε με την ιδεολογία σου και την καθήλωσή σου».
Αυτή είναι η νοοτροπία που καλλιεργεί την πελατειακή σχέση. Εξιδανικεύει τη διαπλοκή και αθωώνει τη διαφορά και τους διεφθαρμένους. Για τούτο και κάποιοι διεφθαρμένοι νιώθουν και πιστεύουν, ότι με τις εκλογές ο λαός τους αθωώνει και τους υπερασπίζεται. Τελευταία άκουσα από πρωινή εκπομπή ένα μήνυμα που έστειλε ακροατής για να σχολιάσει άποψη που κατηγορούσε κάποιο για διαφθορά. «Αν μεν είχαμε τον ……. (δεν αναφέρω το όνομα για ευνόητους λόγους) ήταν να λυσσιοπεινάσουμε ούλλοι». Ήταν φανερό πώς κάποια ψίχουλα της διαφθοράς έφθασαν και στη δική του τσέπη, όπως και στην τσέπη χιλιάδων άλλων ψηφοφόρων που εισπράττουν κάτι τις ή αναμένουν στο μέλλον να εισπράξουν.
Όσο αναπτύσσεται η πελατειακή σχέση κομμάτων και ψηφοφόρων, τόσο θα μεγαλώνει η διαπλοκή και η διαφθορά. Η αποχή από τις εκλογές δεν καταπολεμά τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Ενισχύει την πελατειακή σχέση. Απόφυγέ την.
