Kathimerini.gr
Eνας ανησυχητικά μεγάλος αριθμός Αμερικανών έχουν μια ενδεχομένως σοβαρή πάθηση που χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση λίπους στο εσωτερικό του ήπατος (συκωτιού). Η νόσος αυτή, που προηγουμένως ονομαζόταν λιπώδες ήπαρ, είναι πλέον γνωστή ως στεατική ηπατική νόσος σχετιζόμενη με μεταβολική δυσλειτουργία (MASLD).
Η ρίζα του προβλήματος είναι συνήθως το πλεονάζον βάρος – ιδίως η συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, που είναι γνωστή ως σπλαχνική ή κοιλιακή παχυσαρκία. Η αύξηση βάρους μπορεί να πυροδοτήσει μια πληθώρα μεταβολικών προβλημάτων που προκαλούν αύξηση του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα, της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνδέονται στενά με υψηλότερο κίνδυνο για διαβήτη και καρδιαγγειακή νόσο.
«Στα άτομα που έχουν MASLD, η καρδιαγγειακή νόσος είναι μία από τις συχνότερες αιτίες θανάτου», αναφέρει ο δρ Michael Curry, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και επικεφαλής του Τμήματος Ηπατολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Beth Isreal Deaconess. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι φλεγμονώδεις και άλλες ουσίες που φέρονται από ένα λιπώδες ήπαρ εκτός αυτού μπορούν να καταστρέψουν το εσωτερικό των αρτηριών, αυξάνοντας τις πιθανότητες για ανάπτυξη αθηρωματικής πλάκας και προετοιμάζοντας το έδαφος για μια καρδιακή προσβολή ή ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Πώς διαγιγνώσκεται η MASLD;
Στα πρώιμα στάδια, η MASLD δεν έχει συμπτώματα. Συνήθως ανακαλύπτεται τυχαία στη διάρκεια μιας απεικονιστικής εξέτασης, όπως ένα υπερηχογράφημα, μια μαγνητική τομογραφία ή μια αξονική τομογραφία κοιλίας. Μερικές φορές, οι εξετάσεις αίματος αποκαλύπτουν ελαφρώς αυξημένα ηπατικά ένζυμα, αλλά πολλά άτομα με MASLD έχουν φυσιολογική ηπατική λειτουργία. Οι γιατροί μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσουν μια παράμετρο που είναι γνωστή ως Δείκτης Ίνωσης-4 (ή Δείκτης FIB-4), αναφέρει ο δρ Curry. Λαμβάνει υπόψη την ηλικία ενός ατόμου συν τρεις συνήθεις εργαστηριακές τιμές (τον αριθμό αιμοπεταλίων και το επίπεδο δύο ηπατικών ενζύμων) για να εκτιμήσει τον κίνδυνο του ατόμου για σοβαρή ηπατική νόσο. Οι πάσχοντες μπορεί επίσης να υποβληθούν σε μια μη επεμβατική εξέταση που ονομάζεται παροδική ελαστογραφία (γνωστή ως FibroScan) και μετρά τη δυσκαμψία του ήπατος.
«Εκτιμάται ότι 30% των ανθρώπων παγκοσμίως έχουν MASLD», δηλώνει ο δρ Curry. Στις ΗΠΑ, είναι συχνότερη στις νότιες πολιτείες (όπου τα ποσοστά παχυσαρκίας είναι υψηλότερα) από ό,τι στις βόρειες πολιτείες, προσθέτει. Περίπου ένα στα πέντε άτομα με MASLD έχει μια πιο βαριά μορφή της νόσου, η οποία ονομάζεται στεατοηπατίτιδα σχετιζόμενη με μεταβολική δυσλειτουργία (MASH), κατά την οποία τα ηπατικά κύτταρα εμφανίζουν φλεγμονή και έχουν υποστεί βλάβη. Αυτή η διαδικασία μπορεί να δημιουργήσει ουλώδη ιστό, ο οποίος μπορεί τελικά να αντικαταστήσει τα φυσιολογικά ηπατικά κύτταρα και να οδηγήσει σε κίρρωση. Η κίρρωση που προκαλείται από MASH μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο του ήπατος και είναι μία από τις κύριες αιτίες μεταμόσχευσης ήπατος.
Απώλεια βάρους και άλλες θεραπείες
Η απώλεια βάρους μπορεί να βελτιώσει τους δείκτες μεταβολικής δυσλειτουργίας και η απώλεια του 10% του σωματικού βάρους μπορεί να αναστρέψει τη MASLD, λέει ο δρ Curry. Η διατροφή που είναι πασίγνωστη για την υγεία της καρδιάς, η μεσογειακή διατροφή, είναι μια καλή επιλογή. Και άλλοι όμως τύποι διατροφής που μειώνουν την πρόσληψη θερμίδων, όπως η διαλείπουσα νηστεία, βοηθούν ορισμένους ανθρώπους. Επιλέξτε όποια δίαιτα απώλειας βάρους λειτουργεί καλύτερα σε εσάς, αλλά μην πίνετε αλκοόλ, συνιστά ο δρ Curry.
«Ξέρουμε ότι δεν υπάρχει ασφαλής ποσότητα αλκοόλ για κανέναν. Όμως τα άτομα με παχυσαρκία και διαβήτη, που έχουν ήδη υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν ηπατική νόσο, θα πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγουν εντελώς το αλκοόλ», τονίζει ο δρ Curry.
Τι ισχύει για τα φάρμακα;
Ορισμένοι κλινικοί γιατροί διστάζουν να συνταγογραφήσουν στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης στα άτομα που μπορεί να έχουν ηπατική νόσο, αναφέρει ο δρ Curry. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι στατίνες προκαλούν παθολογική ηπατική λειτουργία και ακόμη πιο σπάνια μια προκαλούμενη από τα φάρμακα αυτοάνοση ηπατική νόσο, η οποία προκαλεί αύξηση των ηπατικών ενζύμων. Ωστόσο, τα καρδιοπροστατευτικά οφέλη των στατινών υπερτερούν κατά πολύ αυτού του μικρού κινδύνου. «Βλέπουμε πολλούς ασθενείς στην κλινική μας που έχουν διακόψει τις στατίνες επειδή έχουν ηπίως παθολογικά αποτελέσματα στις εξετάσεις ηπατικής λειτουργίας. Όμως αυτά τα αυξημένα επίπεδα οφείλονται σχεδόν πάντα στη MASLD και όχι στη στατίνη», δηλώνει ο δρ Curry.
Κάποιες έρευνες δείχνουν ότι η χαμηλή δόση ασπιρίνης –άλλο ένα φάρμακο που συνιστάται συχνά σε καρδιολογικούς ασθενείς– μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξέλιξης της MASLD σε MASH. Αλλά μην αρχίσετε να παίρνετε από μόνοι σας χαμηλή δόση ασπιρίνης αν δεν σας τη συστήσει ο γιατρός σας.
Τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας, όπως η σεμαγλουτίδη και η τιρζεπατίδη, δείχνουν ελπιδοφόρα για την αναστροφή της MASLD. Το 2024, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ ενέκρινε τη ρεσμετιρόμη, το πρώτο φάρμακο για την αντιμετώπιση της MASH. Το φάρμακο αυτό βοηθά στην πρόληψη της συσσώρευσης λίπους στο ήπαρ και μπορεί να αναστρέφει την ανάπτυξη ουλώδους ιστού στο ήπαρ.
Ωστόσο, η αναγνώριση και η αντιμετώπιση της ηπατικής νόσου προτού αναπτυχθεί επικίνδυνος ουλώδης ιστός είναι ακόμη καλύτερες, δηλώνει ο δρ Curry, επισημαίνοντας ότι τα δύο τρίτα των ατόμων με διαβήτη και αυξημένα ηπατικά ένζυμα έχουν ενδείξεις ίνωσης. «Στην κλινική μας, βλέπουμε συνέχεια άτομα με προχωρημένη ηπατική νόσο που δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι βρίσκονταν σε κίνδυνο. Όταν προχωρήσει η νόσος, κανένα φάρμακο σε καμία ποσότητα δεν μπορεί να αναστρέψει το πρόβλημα».
