Kathimerini.gr
Oταν οι γιατροί παρακολουθούν ηλικιωμένους οι οποίοι πάσχουν από υπέρταση, πολλές φορές ανησυχούν για μια πάθηση που προκαλεί κατακόρυφη πτώση της αρτηριακής πίεσης, όταν κανείς σηκώνεται όρθιος από προηγουμένως καθιστή ή ύπτια θέση.
Περίπου ένας στους έξι ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες αναφέρει ότι πάσχει από ημικρανίες, ενώ στις γυναίκες ο επιπολασμός αυτών των εξουθενωτικών πονοκεφάλων είναι τριπλάσιος. Στη διάρκεια μιας κρίσης ημικρανίας, τα άτομα συχνά νιώθουν ναυτία και ευαισθησία στο φως και στους ήχους. Επίσης, σχεδόν το ένα τρίτο των ατόμων που πάσχουν από ημικρανίες παρουσιάζουν παράξενες οπτικές ή σωματικές διαταραχές των αισθήσεων, γνωστές ως «αύρα».
Πολλές φορές, η αύρα παρατηρείται λίγο πριν από τον πονοκέφαλο, σε ορισμένα άτομα όμως η αύρα μπορεί να μην ακολουθείται από πονοκέφαλο. Και οι δύο τύποι πονοκεφάλου είναι γνωστοί ως ημικρανία με αύρα ή κλασική ημικρανία. Και οι δύο τύποι έχουν συσχετιστεί από παλιά με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, ιδίως με τον κίνδυνο εγκεφαλικού. Ωστόσο, οι πάσχοντες από ημικρανίες θα πρέπει να ερμηνεύουν αυτόν τον κίνδυνο με βάση το εκάστοτε πλαίσιο, αναφέρει ο δρ Christopher Anderson, επικεφαλής εγκεφαλικών επεισοδίων και αγγειακών εγκεφαλικών νόσων στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
«Οι ημικρανίες είναι συνήθως συχνότερες σε νεαρότερες γυναίκες και εν πρώτοις ο αρχικός κίνδυνος να παρουσιάσουν εγκεφαλικό είναι αρκετά χαμηλός», εξηγεί ο δρ Anderson. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία προέρχονται από μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA, στην οποία συμμετείχαν 28.000 γυναίκες από τη μελέτη Women’s Health. Όλες οι γυναίκες ήταν 45 ετών και άνω, χωρίς ενδείξεις καρδιαγγειακής νόσου, όταν ξεκίνησε η μελέτη στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Οι ερευνητές παρακολούθησαν την υγεία των γυναικών έως το 2018.
Μόλις 5% των συμμετεχουσών ανέφεραν ότι είχαν ημικρανίες με αύρα. Το ετήσιο ποσοστό καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου ή θανάτου λόγω καρδιαγγειακής νόσου ήταν ελαφρώς υψηλότερο (3,4 στις 1.000 γυναίκες) από το ποσοστό των γυναικών που είχαν ημικρανίες χωρίς αύρα ή που δεν είχαν ημικρανίες (2,1 στις 1.000 γυναίκες).
Κοινός μηχανισμός;
Οι ειδικοί δεν είναι απολύτως βέβαιοι για το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτή την παρατήρηση, αλλά μια θεωρία που έχει διατυπωθεί υποδεικνύει έναν κοινό υποκείμενο μηχανισμό. Οι ημικρανίες θεωρούνται αποτέλεσμα ασυνήθιστων μοτίβων ηλεκτρικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο, που προκαλούνται από σαρωτικά κύματα έκρηξης και εν συνεχεία αδράνειας της δραστηριότητας των νευρώνων. Η αύρα της ημικρανίας μπορεί να αποτελεί εκδήλωση αυτού του φαινομένου, το οποίο οι γιατροί αναφέρουν ως φλοιώδη μετακινούμενη καταστολή. «Ενδεχομένως να αντικατοπτρίζει ένα είδος αστάθειας των αιμοφόρων αγγείων, που καθιστά επίσης τους πάσχοντες πιο ευπαθείς σε καρδιαγγειακά προβλήματα», λέει ο δρ Anderson.
Εάν έχετε ημικρανίες με αύρα, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να περιορίσετε τον καρδιαγγειακό κίνδυνο που διατρέχετε. Ωστόσο, γυναίκες ηλικίας 35 ετών και άνω που πάσχουν από ημικρανίες με αύρα θα πρέπει οπωσδήποτε να ενημερώσουν τον παθολόγο ή τον γυναικολόγο τους για τους πονοκεφάλους τους. Η λήψη αντισυλληπτικών που περιέχουν οιστρογόνα ή η χρήση ορμονικής θεραπείας μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τον κίνδυνο εγκεφαλικού σε αυτές τις γυναίκες. Κατά συνέπεια, πιθανόν να πρέπει να εξετάσουν άλλες θεραπευτικές επιλογές, μη ορμονικές ή χωρίς οιστρογόνα. «Δεν θέλουμε απαραίτητα να αποτρέψουμε τις γυναίκες από τη χρήση ορμονικών θεραπειών, καθώς ο υπολογισμός της σχέσης οφέλους-κινδύνου διαφέρει από άτομο σε άτομο», αναφέρει ο δρ Anderson. Συμβουλεύει επίσης να «βεβαιωθείτε απλώς ότι όλοι οι γιατροί σας γνωρίζουν όλες τις παθήσεις σας και τα φάρμακα που λαμβάνετε».
Μην αγνοείτε τα νέα συμπτώματα
Δεν παρατηρείται αύρα πριν από κάθε ημικρανία, αλλά, όταν εκδηλωθεί, θεωρείται ότι έχετε την κλασική ημικρανία. Ωστόσο, οι ενήλικες συνήθως δεν εμφανίζουν νέα συμπτώματα στη διάρκεια μελλοντικών ημικρανιών – οι περισσότεροι άνθρωποι φαίνεται να έχουν τη δική τους, ιδιαίτερη, προβλέψιμη εκδοχή αυτού του τύπου πονοκεφάλων. Επομένως, κατά τον δρα Anderson, εάν παρουσιάσετε κάποιο νέο σύμπτωμα, δεν θα πρέπει να το παραβλέψετε. Για παράδειγμα, προειδοποιεί, εάν η συνήθης αύρα σας περιλαμβάνει φωτεινές λάμψεις, αλλά αρχίζετε να νιώθετε μούδιασμα ή αδυναμία στο χέρι σας, θα μπορούσε να είναι κάτι διαφορετικό και όχι ημικρανία. Αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα το συντομότερο δυνατό.
Τι είναι η αύρα της ημικρανίας;
Η αύρα της ημικρανίας αναφέρεται σε οπτική ή αισθητηριακή διαταραχή που εμφανίζεται εντός της ώρας που προηγείται της εκδήλωσης του πονοκεφάλου. Οι διαταραχές της όρασης συχνά περιλαμβάνουν ένα τυφλό σημείο, γνωστό ως σκότωμα, που επηρεάζει και τα δύο μάτια, αλλά μόνο μία πλευρά του οπτικού πεδίου.
Παρότι τα σκοτώματα έχουν κυρίως μαύρο χρώμα στα άτομα με άλλες παθήσεις, στις ημικρανίες συνήθως έχουν λευκό ή γκρίζο χρώμα (σπάνια είναι έγχρωμα). Το σκότωμα εμφανίζεται συνήθως ως σπινθηροβόλο ζιγκ-ζαγκ που επεκτείνεται κατά μήκος μιας πλευράς του οπτικού πεδίου και μερικές φορές και στην περιφερική όραση. Μια συχνή παραλλαγή του είναι η «τειχοψία», επειδή το μοτίβο των φωτεινών γεωμετρικών γραμμών προσομοιάζει στα τείχη μεσαιωνικού φρουρίου.
Η αύρα μπορεί επίσης να προκαλέσει μυρμήγκιασμα στη μία πλευρά του σώματος, ειδικά στο πρόσωπο ή στο χέρι. Περιστασιακά, οι πάσχοντες παρουσιάζουν γλωσσική αύρα, που προκαλεί παροδικά προβλήματα στην ομιλία, τα οποία μπορεί να παρατηρηθούν επίσης σε περίπτωση εγκεφαλικού ή μικροεγκεφαλικού επεισοδίου. Πολύ σπάνια, η αύρα προκαλεί μονόπλευρη αδυναμία ενός από τα άνω ή κάτω άκρα ή του προσώπου. Ο τύπος αυτός είναι γνωστός ως ημιπληγική ημικρανία. Και πάλι, τα συμπτώματα αυτά παρατηρούνται επίσης σε περίπτωση εγκεφαλικού ή μικροεγκεφαλικού επεισοδίου.
