Ο κ. Πρόδρομος Προδρόμου σε άρθρο του στην Καθημερινή (εκδ. 21.5.2023) στηλιτεύει την «ασύλληπτη μωρία εκείνων που απέρριψαν την ευκαιρία για την Ένωση, που εξασφάλισε με επιδέξιους χειρισμούς ο Γεώργιος Παπανδρέου». Αγνοεί ότι της «μωρίας» αυτής μέτοχος υπήρξε και ο ιδρυτής του Δημοκρατικού Συναγερμού, Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος πρωταγωνίστησε σε επιθέσεις εναντίον του Σχεδίου Ατσεσον, με το οποίο ο Παπανδρέου πίστεψε ότι θα μπορούσε να φέρει την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Δείγμα του μένους του Κληρίδη κατά του Σχεδίου Ατσεσον είναι και ο λόγος που εκφώνησε στην Βουλή των Αντιπροσώπων στις 12.8.1964. Σ’ αυτόν, χαρακτήρισε «δώρον άδωρον» την προταθείσα από τον Ατσεσον Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και εξήγησε: «Το Σχέδιον προέβλεπε ότι θα εδημιουργούντο εις την Κύπρον δύο τουρκικά καντόνια, τα οποία θα εδιοικούντο αποκλειστικά από Τουρκους. [Θα είχον] τουρκικήν αστυνομίαν, τουρκικά δικαστήρια, τουρκικήν Βουλήν, και θα είχον Τούρκον διοικητήν. Περαιτέρω το Σχέδιον προέβλεπεν ότι εις το βόρειον μέρος της Κύπρου [Καρπασίαν] θα έπρεπε να εκχωρηθή στρατιωτική βάσις εις τους Τούρκους … [ενώ] η Ελλάς θα έπρεπε να παραχωρήση το Καστελλόριζον εις την Τουρκίαν. […] Ορθώς ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας απέρριψε το Σχέδιον αυτό, διότι η αποδοχή του θα εσήμαινε προδοσίαν ολοκλήρου του Ελληνισμού». Ο Κληρίδης αναφέρθηκε και στους πολύνεκρους βομβαρδισμούς της τουρκικής αεροπορίας στην Τηλλυρία και επέρριψε ευθύνη γι’ αυτούς όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και στην Αμερική και στην Αγγλία. Υποστήριξε ότι σκοπός των βομβαρδισμών ήταν να κάμψουν το ηθικό του Κυπριακού Λαού, ώστε να δεχτεί το Σχέδιο Ατσεσον.
Ζήτησε τη διακοπή των συνομιλιών στην Γενεύη μεταξύ Ατσεσον και των αντιπροσωπειών των κυβερνήσεων Ελλάδος και Τουρκίας. Είπε: «Δεν συνομιλούμεν και γαία πυρί μιχθήτω. Αυτή είναι η ανδροπρεπής στάσις, η ελληνική στάσις. […] Ούτε είναι ορθόν να διεξάγωνται συνομιλίαι ερήμην του Κυπριακού Λαού. Ο Κυπριακός Λαός θα αποφασίση το μέλλον της Κύπρου διά της ενασκήσεως του δικαιώματος της αυτοδιαθέσεως». Ο Κληρίδης αναφέρθηκε και στο εξής: «Όταν τον Ιανουάριον του 1964 είχα την τιμήν να ηγηθώ της Κυπριακής Αντιπροσωπείας εις το Λονδίνον, όταν τότε οι Άγγλοι υπέβαλον ενώπιόν μας Σχέδιον, το οποίον προέβλεπε την δημιουργίαν τουρκικών καντονίων εις την Κύπρον και ότι το ΝΑΤΟ εν τω μεταξύ θα έστελλε δυνάμεις διά να τηρήσουν τον νόμον και την τάξιν, ομοφώνως απερρίψαμεν το Σχέδιον αυτό. Και εις σημείωμα προς τον Πρόεδρον της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπον Μακάριον, ημερομηνίας 24ης Ιανουαρίου 1964 κατέληγα: ‘‘Ομοφώνως πιστεύομεν ότι το ως άνω Σχέδιον πρέπει να απορριφθή και γαία πυρί μιχθήτω’’.» (Ολόκληρη η ομιλία στο: Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου, τ.13, σ. 139 - 140)
Αυτόν τον Κληρίδη ο κ. Προδρόμου δεν τον γνωρίζει, το ίδιο και πλείστοι άλλοι. Δεν γνωρίζουν επίσης ότι την εποχή της ΕΟΚΑ Β΄ οι αντιμακαριακές εφημερίδες ύβριζαν τον Κληρίδη και τον αποκαλούσαν «ανεξαρτησιακόν κάθαρμα». Πολλοί από τους τότε πολέμιούς του εντάχθηκαν αργότερα στον Δημοκρατικό Συναγερμό. Καλό επίσης θα ήταν να γνωρίζει ο κ. Προδρόμου ότι ο Κληρίδης σε ομιλία του στην γκαλερί ΑΡΓΩ είπε: «Απεδείχθη ότι ο Αγών της ΕΟΚΑ 1955 – 1959 έβλαψε το εθνικόν θέμα της Κύπρου» (εφημερίδα ΑΓΩΝ, 18.11.1974, σ. 3).
Όσον αφορά το Σχέδιον Ατσεσον πληροφορίες μπορεί να βρει κάποιος και στο βιβλίο μου «Ιστορία του Κυπριακού: Τα Χρόνια μετά την Ανεξαρτησία, 1960 – 2008», σ. 147-160.
Ο κ. Γιάννης Κ. Λάμπρου είναι φιλόλογος – ιστορικός, συγγραφέας.
