Του Γιάννου Σταυρινίδη
Τα προηγούμενα χρόνια οι τράπεζες στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Κύπρο είχαν να αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις που επηρέασαν σημαντικά την κερδοφορία τους. Αυτές συνοψίζονται στη λανθασμένη πιστωτική επέκταση, η οποία έφερε αυστηροποίηση του κανονιστικού πλαισίου. Επιπλέον, οι τράπεζες είχαν να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες που φέρνει κάθε εποχή ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων. Στη συνέχεια ήρθε ο από μηχανής θεός που ακούει στο όνομα πληθωρισμός να εκτοξεύσει τα επιτόκια και να δώσει μεγάλα κέρδη στις τράπεζες με υπερβάλλουσα ρευστότητα. Σήμερα, όμως, οι συνθήκες διαφοροποιούνται ως προς το ύψος των επιτοκίων και τον βαθμό αβεβαιότητας. Εδώ ακριβώς είναι που καλούνται οι τράπεζες να αναπτύξουν στρατηγικές διατήρησης των κεκτημένων. Στη βάση της ολοένα μεγαλύτερης αυστηροποίησης του πλαισίου από την ΕΚΤ περιλαμβάνονται η εφαρμογή του προτύπου της Βασιλείας 4, καθώς και ένταξη των περιβαλλοντικών απαιτήσεων που το πρότυπο ESG επιβάλλει. Αυτές οι αλλαγές υποχρέωσαν τις τράπεζες να εφαρμόσουν ενισχυμένα συστήματα διαχείρισης κινδύνων τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στη μη-βιώσιμη ανάπτυξη.
Η ψηφιακή μετάβαση δεν θα μπορούσε να μην αγγίξει και τις τραπεζικές εργασίες, που σε μεγάλο βαθμό πέτυχε να διαφοροποιήσει το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Για να γίνει αυτό, ήρθαν τα fintech αξιοποιώντας το blockchain και την τεχνητή νοημοσύνη. Η εξέλιξη ανάγκασε τις τράπεζες να προσαρμοστούν κάπως βίαια προχωρώντας σε απλοποίηση των διαδικασιών, παροχή εξατομικευμένων ψηφιακών υπηρεσιών και ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας.
Για τη συνέχεια και προκειμένου να ενισχύσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, ενώ παραμένει η κερδοφορία ψηλά θα απαιτηθούν σύγχρονες στρατηγικές εστιασμένες στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και ενίσχυση της παραγωγικότητας.
Σε αυτές τις στρατηγικές περιλαμβάνονται η αύξηση των δαπανών στην τεχνολογία, έτσι που να βελτιστοποιείται η εμπειρία πελάτη στα ψηφιακά κανάλια εξυπηρέτησης. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να εφαρμοστούν οι νέες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η επιμόρφωση των αλγορίθμων.
Η ενίσχυση της δέσμευσης που έχει μια τράπεζα απέναντι στο τρίπτυχο ESG, πέραν του ότι τη διευκολύνει εποπτικά, λειτουργεί και ως προς την κατεύθυνση προσέλκυσης νέας πελατείας η οποία έχει ψηλά στις προτεραιότητες το περιβάλλον. Η δημιουργία φιλικών προς το περιβάλλον τραπεζικών προϊόντων μπορεί να προσδώσει βιωσιμότητα στο επιχειρηματικό μοντέλο.
Η διαχείριση των κινδύνων ήδη διαδραματίζει και θα συνεχίσει να ασκεί σημαντική επιρροή στην τραπεζική λειτουργία. Τα μοντέλα διαχείρισης κινδύνων λειτουργώντας προβλεπτικά μπορούν να εξομαλύνουν την αβεβαιότητα.
Εναλλακτικές πηγές εσόδων δύναται να ισχυροποιήσουν τον ισολογισμό και να διατηρήσουν ψηλά τους δείκτες κερδοφορίας. Αυτή η ανάγκη γίνεται πολύ πιεστική για τις κυπριακές τράπεζες, οι οποίες στηρίζονται εξ ολοκλήρου στην πίστωση. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που το τελευταίο διάστημα είδαμε εξαγορές ασφαλιστικών οργανισμών που ασκούν συμπληρωματικές δραστηριότητες. Δυστυχώς, στην Κύπρο απουσιάζει η δυναμική που προκαλεί η επενδυτική τραπεζική και στην οποία μεγάλες αμερικανικές τράπεζες στηρίζονται εξ ολοκλήρου.
Η διαχείριση του κόστους λειτουργίας αποτελεί διαρκή υποχρέωση των διοικήσεων που θέλουν να διατηρούν τις υπηρεσίες τους ανταγωνιστικά τιμολογημένες. Οι κυπριακές τράπεζες διένυσαν μεγάλη απόσταση μειώνοντας το κόστος προσωπικού και λειτουργίας με το κλείσιμο καταστημάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση εντάσσονται και οι πρόσφατες εξαγορές μικρότερων τραπεζών από μεγάλες.
Το τραπεζικό τοπίο γίνεται ξανά πολύπλοκο. Οι διοικήσεις που θα επιβιώσουν είναι όσες έχουν διαύγεια και διορατικότητα.
