Του Γιάννου Σταυρινίδη
Έξι συνεχόμενες μειώσεις των επιτοκίων μετά και 150 μονάδες βάσης χαμηλότερα, η ΕΚΤ μπορεί να ισχυρίζεται πως η νομισματική πολιτική που ακολουθεί δεν είναι περιοριστική. Αν εξαιρέσουμε την αβεβαιότητα, που σήμερα είναι μεγαλύτερη από την πανδημία, θα πρέπει να αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα «προσγειωθεί» στο 2%, ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω μειώσεις των επιτοκίων. Υπάρχει όμως ο άγνωστος παράγοντας που ονομάζεται δεύτερη θητεία Τραμπ.
Η αβεβαιότητα οδηγεί την ΕΚΤ και σε νέες μειώσεις των αναπτυξιακών προοπτικών της Ευρωζώνης
Με την αβεβαιότητα να έχει χτυπήσει κόκκινο, οι αγορές αντιδρούν υπερβολικά προκαλώντας εύκολα τον πανικό στους επενδυτές. Πρόσφατο παράδειγμα η αγορά ευρωομολόγων με την εκτίναξη των αποδόσεων στα άλλοτε πολύ ασφαλή γερμανικά κρατικά ομόλογα. Ο λόγος ήταν οι εξαγγελίες του νέου Γερμανού καγκελάριου για την ανάγκη αύξησης των δαπανών για την άμυνα μετά που κατάλαβε πως η νέα αμερικανική πολιτική απομακρύνει τις ΗΠΑ από την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια.
Προς αυτή την κατεύθυνση σχετική ήταν και η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών στο 1,5% του ΑΕΠ, κάτι που αναμένεται πως θα επηρεάσει αρνητικά την Ευρωζώνη, χωρίς να είναι ακόμη γνωστές πολλές λεπτομέρειες της απόφασης. Για παράδειγμα, δεν γνωρίζουμε αν η αύξηση των δαπανών θα αφορά μόνο σε εξοπλισμούς ή θα περιλαμβάνει και τους μισθούς ή κατά πόσο οι επενδύσεις θα αφορούν σε εγχώρια παραγωγή ή θα εμπλέκουν και εισαγωγές. Όσον αφορά στη χρηματοδότηση, οι αυξημένες δαπάνες θα πρέπει από κάπου να εξευρεθούν, είτε μέσω εξοικονομήσεων είτε μέσω αυξήσεων των φόρων. Πάντως, η κοινή έκδοση χρέους που προωθείται ως μια επιλογή δεν θα μπορέσει να φτάσει σε εκείνο το ύψος που θα επέτρεπε την κάλυψη του στόχου που ανακοινώθηκε. Και να σκεφτείτε βρισκόμαστε μόνο στην αρχή, αφού ο τελικός στόχος για τις αμυντικές δαπάνες είναι στο 3% του ΑΕΠ.
Η αβεβαιότητα στο ευρωπαϊκό οικονομικό περιβάλλον εκτείνεται πέραν των εισαγωγικών δασμών και αφορά στις τράπεζες, στους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς και στα κρυπτονομίσματα. Επιπλέον, οι διαφοροποιήσεις στον εταιρικό φόρο που προωθεί ο πρόεδρος Τραμπ αναμένεται πως θα δημιουργήσουν νέα δεδομένα στη ροή των επενδυτικών κεφαλαίων από τη μια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Γενικότερα, η στάση της αμερικανικής κυβέρνησης δημιουργεί έντονη αβεβαιότητα, αφού όχι μόνο απομακρύνεται από τους παραδοσιακούς συμμάχους, αλλά παρουσιάζεται απρόθυμη για συνεργασίες προς επίλυση κοινών προβλημάτων.
Η εμπέδωση των εμπορικών πολέμων, αν τελικά αυτή θα είναι η νέα πολιτική των ΗΠΑ από εδώ και εμπρός, θα προκαλέσει ζημιά σε όλους είτε άμεσα είτε έμμεσα. Πάρτε για παράδειγμα την Ευρώπη, η οποία εκτός του ότι θα επηρεαστεί από τους διμερείς δασμούς που θα της επιβληθούν, θα έχει να αντιμετωπίσει και τον έμμεσο αντίκτυπο άλλων εμπορικών αντιπαραθέσεων. Στην περίπτωση της Κίνας αν θα της επιβληθούν σημαντικοί δασμοί που δεν θα της επιτρέπουν να διοχετεύσει τα προϊόντα της στις ΗΠΑ, τότε αυτά θα πλημμυρίσουν την Ευρώπη προκαλώντας πολλά προβλήματα.
Η αβεβαιότητα οδηγεί την ΕΚΤ και σε νέες μειώσεις των αναπτυξιακών προοπτικών της Ευρωζώνης, στέλνοντας ένα ανησυχητικό μήνυμα στους επενδυτές. Η έλλειψη επενδυτικής εμπιστοσύνης δημιουργεί εμπόδια στην ανάπτυξη επιτείνοντας το πρόβλημα της ασθενικής ανάπτυξης. Σε αυτό το δυστοπικό περιβάλλον η Ευρώπη καλείται να μείνει προσηλωμένη στις αρχές της μη επιτρέποντας λοξοδρόμηση. Η ευρωπαϊκή οικονομία παραμένει ανοικτή και βασίζεται στην ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων και κεφαλαίων που επιτυγχάνεται μέσα από πολυμερείς συνεργασίες.
