Του Γιάννου Σταυρινίδη
Διανύουμε περίοδο αναθεωρητισμού. Όλα όσα ξέραμε αλλάζουν, συμπεριλαμβανομένων θεσμών και συμμαχιών. Τέτοιου είδους κοσμογονικές αλλαγές έρχονται συνήθως όταν δεν τις περιμένεις. Ο κόσμος αλλάζει απαιτώντας διαφορετικές προσεγγίσεις και εναλλακτικές αναλύσεις. Η παρούσα συγκυρία δεν μπορεί να συγκριθεί με καμιά άλλη στιγμή στην πρόσφατη ιστορία, αφού ακόμα και η περίοδος που ακολούθησε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης ήταν περίοδος εξωστρέφειας, ενσωμάτωσης και βεβαιότητας. Ως αποτέλεσμα η παγκόσμια οικονομία άκμασε στηριζόμενη στο ελεύθερο εμπόριο και τις επενδύσεις. Σήμερα όλα είναι διαφορετικά και αυτό που επικρατεί είναι η εσωστρέφεια, ο κατακερματισμός και η ανασφάλεια.
Η εποχή παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις για την οικονομία της Ευρωζώνης, η οποία καλείται να αντιμετωπίσει την κατάσταση κουβαλώντας τα βαρίδια του παρελθόντος που ανάγονται στη χαμηλή παραγωγικότητα και μειωμένη ανταγωνιστικότητα. Η ευρωπαϊκή οικονομία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές, με διπλάσιο όγκο ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με τις ΗΠΑ. Επιπρόσθετα, χρειάζεται σημαντικές επενδύσεις για να διορθώσει τα προβλήματα και να καταφέρει να ανακάμψει. Η συγκυρία, όμως, δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο, αφού η αβεβαιότητα αναστέλλει τις επενδύσεις.
Η Ευρώπη, εκτός από οικονομικά ζητήματα, καλείται να αντιμετωπίσει και στρατηγικά θέματα, όπως είναι η ασφάλεια και η αμυντική της βιομηχανία. Εκτός των άλλων, αυτό που αλλάζει είναι και οι συνθήκες ασφάλειας που δημιούργησε το ΝΑΤΟ μετά το τέλος του β’ παγκοσμίου πολέμου. Το κενό που δημιουργείται επισύρει κινδύνους για την ασφάλεια των συνόρων της Ευρώπης, ενώ όλοι ξέρουν ότι η κάλυψη των κενών θα απαιτήσει χρόνο.
Η Ευρώπη, όμως, είναι και μια ιστορική ήπειρος με ψηλό βιοτικό επίπεδο, η οποία καλείται να μετατρέψει την κρίση σε ευκαιρία, ολοκληρώνοντας όλα αυτά που για χρόνια έμεναν στα συρτάρια. Και η απάντηση βρίσκεται στην ενδυνάμωση της συνεργασίας του ευρωπαϊκού μπλοκ, σε μια περίοδο που οι συνεργασίες είναι εκτός μόδας. Το επόμενο διάστημα χρειάζεται να δούμε απλοποίηση των διαδικασιών για μεγιστοποίηση του παραγόμενου προϊόντος, ως απαραίτητη προϋπόθεση για ανάκτηση της χαμένης ανταγωνιστικότητας.
Έφτασε η στιγμή που η Ευρώπη με τόλμη θα πρέπει να συνενώσει τις εθνικές κεφαλαιαγορές σε μια πανευρωπαϊκή αγορά μετοχών, ομολόγων και παραγώγων ικανή για να προσελκύσει μέρος των αποταμιεύσεων των ευρωπαϊκών νοικοκυριών. Η πανευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για μεγέθυνση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, έτσι ώστε να αποκτήσουν κρίσιμη μάζα για να βγουν με αξιώσεις στην παγκόσμιά αγορά. Η ευκαιρία για εφαρμογή των εισηγήσεων Ντράγκι είναι τώρα και κανείς δεν θα συγχωρεθεί αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.
Για να μπορέσουν να υλοποιηθούν οι μεγάλες αλλαγές και να βγει η Ευρώπη ενδυναμωμένη θα απαιτηθεί και αλλαγή του τρόπου διακυβέρνησης. Τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι μεγάλα και δεν θα ήταν σωστό κρίσιμες αποφάσεις να ακυρωθούν επειδή μια χώρα άσκησε βέτο. Ο κόσμος αλλάζει και μαζί του θα χρειαστεί να προσαρμοστούν και οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων, επιλέγοντας την κατά πλειοψηφία διαδικασία αν θέλουμε να δούμε την Ευρώπη να προχωρά μπροστά.
Η μπάλα πλέον βρίσκεται στα πόδια των Ευρωπαίων ηγετών, οι οποίοι καλούνται να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να προσφέρουν νέα προοπτική στους Ευρωπαίους πολίτες. Στην εποχή του προστατευτισμού η Ευρώπη καλείται να δείξει τον δρόμο για μεγαλύτερη συνεργασία.
