Του Γιάννου Σταυρινίδη
Το 2024 ετοιμάζεται σιγά-σιγά να μας αποχαιρετήσει χωρίς να έχει προκύψει κάποιο σημαντικό περιστατικό κυβερνοεπίθεσης, όπως φοβόντουσαν όλοι ότι θα μπορούσε να συμβεί, θέτοντας σε αμφιβολία τα παραδοσιακά συστήματα πληρωμών. Για το 2025 τη θέση των χάκερς παίρνει όμως ο πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος απειλεί να κηρύξει έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο επιβάλλοντας μέτρα προστατευτισμού, μόλις αναλάβει την εξουσία στις ΗΠΑ, σε λιγότερο από ένα μήνα. Έναν πόλεμο που απειλεί να βάλει φωτιά στις οικονομίες μέσα από τη βίαιη ανατροπή των εμπορικών οδών και το ανακάτεμα της τράπουλας των ξένων νομισμάτων.
Γιατί, όπως οι ορμητικοί χείμαρροι συμπαρασύρουν όποιο τεχνητό εμπόδιο βρίσκουν στο πέρασμά τους, έτσι αναμένεται πως θα συμβεί και με την υπερβάλλουσα προσφορά προϊόντων κινεζικής προέλευσης, τα οποία, εφόσον η Αμερική επιβάλει 60% δασμούς, θα πρέπει να διοχετευτούν σε άλλες γεωγραφίες. Και επειδή οι χώρες που θα πληρώσουν το τίμημα δεν θα κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια, θα πρέπει να αναμένουμε αντίποινα περιπλέκοντας και άλλο την κατάσταση. Και κάπως έτσι θα βρεθούμε να κοιτάζουμε 100 χρόνια πριν, όταν η μεγάλη ύφεση του ’30 και ο καταστροφικός παγκόσμιος πόλεμος του ’40 έγιναν οι αιτίες αλλαγής της παγκόσμιας οικονομίας.
Στην περίπτωση της Ευρωζώνης ευχόμαστε η αντίδραση να είναι άμεση, αν και διατηρούμε επιφυλάξεις στον βαθμό που γνωρίζουμε πως οι αποφάσεις αυτή τη φορά θα είναι πολιτικές και όχι τεχνοκρατικές, παρόλο θα στηρίζονται στις απόψεις και αναλύσεις των τεχνοκρατών που κυρίως εδρεύουν στη Φρανκφούρτη. Και άλλη αντίδραση από την περαιτέρω ισχυροποίηση του ευρώ μέσω της ευρωπαϊκής εμβάθυνσης δεν θα μπορούσε να υπάρξει. Εμβάθυνση που θα πρέπει να επιδιωχθεί μέσω της ενίσχυσης των υφιστάμενων και δημιουργίας νέων ευρωπαϊκών θεσμών. Οι λαϊκισμοί και τα άκρα όπως εκφράζονται σε Γαλλία και Γερμανία είναι εκτός κλίματος, αφού το ζητούμενο είναι να επικρατήσει νηφαλιότητα και αποφασιστικότητα για μεγαλύτερη σύγκλιση και περισσότερη ενοποίηση.
Η Ευρώπη, σε αντίθεση με το τι επιβάλλει ο λαϊκισμός, χρειάζεται περισσότερη συντεταγμένη μετανάστευση
Σήμερα, η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή πρόκληση είναι το δημογραφικό, που ροκανίζει την παραγωγικότητα και υποσκάπτει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η Ευρώπη, σε αντίθεση με το τι επιβάλλει ο λαϊκισμός, χρειάζεται περισσότερη συντεταγμένη μετανάστευση αν θα μπορέσει να καλύψει το εργατικό κενό που ταλανίζει νευραλγικούς κλάδους, όπως είναι η γεωργία, η βιομηχανία και ο τουρισμός.
Συμπληρώνονται σε μερικούς μήνες πέντε χρόνια από την αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων λόγω πανδημίας. Πέντε χρόνια που επέτρεψαν να συσσωρευθεί νέο κρατικό χρέος παρουσιάζοντας αύξηση 10% ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το εντυπωσιακό, όμως, είναι η αντιστροφή των ρόλων στην Ευρωζώνη, αφού οι πρώην μνημονιακές χώρες οδηγούν την κούρσα των επιδόσεων, σε αντίθεση με το τι συμβαίνει στις παραδοσιακές οικονομίες που ούτε έγκριση των προϋπολογισμών τους δεν έχουν λάβει λόγω μη συμμόρφωσης με τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες. Πέραν της δημοσιονομικής πειθαρχίας, όμως, θα απαιτηθούν πολύ περισσότερα. Οι απαιτούμενες αλλαγές έχουν να κάνουν με δομικά ελλείμματα που δεν αφήνουν την Ευρωζώνη να γίνει ανταγωνιστική. Ελλείμματα που έχουν να κάνουν με τη συμπλήρωση της τραπεζικής ένωσης, τη δημιουργία ενιαίας κεφαλαιαγοράς, την ομοιομορφία των κανόνων που διεξάγεται ο ανταγωνισμός, τη σύγκλιση της αγοράς εργασίας, τη δημιουργία της δημοσιονομικής ένωσης. Συστατικά που επέτρεψαν στην Αμερική να καταστεί η πιο δυναμική και ανταγωνιστική οικονομία στον πλανήτη, απειλώντας σήμερα τον κόσμο με έναν καταστροφικό πόλεμο που θα διεξαχθεί με εμπορικούς και όχι με στρατιωτικούς όρους.
