ΚΥΠΕ
Πρόστιμα ύψους 500 εκατ. ευρώ στην Apple και 200 εκατ. ευρώ στη Meta (την εταιρεία στην οποία ανήκουν Facebook, Instagram και WhatsApp) αποφάσισε να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λόγω της παραβίασης της Πράξης για τις Ψηφιακές Αγορές (Digital Markets Act - DMA) σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν. Τα πρόστιμα βρίσκονται αρκετά πιο κάτω από το ανώτατο όριο που προβλέπει η νομοθεσία, ενώ θεωρήθηκε ως ελαφρυντικό το ότι πρόκειται για τις πρώτες αποφάσεις στο πλαίσιο του DMA, σύμφωνα με πληροφορίες.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής η Apple διαπιστώθηκε πως παραβίασε την υποχρέωση για μη καθοδήγηση των καταναλωτών καθώς δεν επιτρέπει σε δημιουργούς εφαρμογών να τις προωθούν μέσω εναλλακτικών του δικού της App Store. Όσον αφορά τη Meta, η Επιτροπή διαπίστωσε πως η εταιρεία δεν δίνει στους καταναλωτές εναλλακτικές επιλογές όσον αφορά τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων, και πως η επιλογή της συνδρομής δεν αποτελεί πραγματική εναλλακτική.
Οι δύο Αμερικανικές εταιρίες οφείλουν να συμμορφωθούν εντός 60 ημερών από την κοινοποίηση των αποφάσεων, με την Κομισιόν να σημειώνει πως είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν λεπτομερώς τις απόψεις τους και τα επιχειρήματά τους. Οι διαδικασίες είχαν ξεκινήσει στις 25 Μαρτίου 2024 μετά την έναρξη της ισχύος της νέας νομοθεσίας. Αρκετά δημοσιεύματα θέλουν την ανακοίνωση των αποφάσεων να καθυστέρησε εν μέσω της έντονης πολιτικής ατμόσφαιρας μετά τους δασμούς Τραμπ στην ΕΕ.
Όπως επιβεβαίωσαν ανώτερες κοινοτικές πηγές στις Βρυξέλλες, στις αποφάσεις λήφθηκαν υπόψη ως ελαφρυντικές περιστάσεις η σύντομη διάρκεια της εφαρμογής της DMA, και το ότι πρόκειται για τις πρώτες αποφάσεις με βάση τη νέα νομοθεσία η οποία είναι ιδιαίτερα περίπλοκη.
Η Κομισιόν αποφάσισε επίσης να κλείσει ξεχωριστή έρευνα που αφορά την Apple, μεταξύ άλλων για την αφαίρεση εφαρμογών της εταιρείας όπως το πρόγραμμα περιήγησης Safari, ή τις αλλαγές στις ρυθμίσεις των τηλεφώνων τους. Κλειστή θεωρείται ακόμα για την Κομισιόν η διαδικασία που αφορούσε το Facebook Marketplace ως πλατφόρμα όπου επιχειρήσεις είχαν πρόσβαση σε καταναλωτές, μετά από αλλαγές στις οποίες προχώρησε η Meta.
Οι αποφάσεις
Ειδικότερα, όσον αφορά την Apple, η Επιτροπή διαπίστωσε πως η εταιρία δεν συμμορφώνεται με την υποχρέωση της να επιτρέπει σε δημιουργούς εφαρμογών που τις διανέμουν μέσω του App Store της εταιρίας, να ενημερώνουν δωρεάν τους πελάτες τους για εναλλακτικές προσφορές εκτός του App Store, και να τους κατευθύνουν στις προσφορές αυτές.
Ωστόσο λόγω περιορισμών που επιβάλλει η Apple, οι δημιουργοί των εφαρμογών δεν μπορούν πλήρως να αξιοποιήσουν τις επιλογές εναλλακτικών εκτός του App Store σε καταναλωτές που χρησιμοποιούν συσκευές της εταιρίας. Η εταιρεία δεν έπεισε την Κομισιόν πως οι περιορισμοί αυτοί είναι αντικειμενικά αναγκαίοι και αναλογικοί, σημειώνεται
Στο πλαίσιο της απόφασης, η Κομισιόν ζητά από την Apple να άρει τους τεχνικούς και εμπορικούς περιορισμούς, να απέχει από τέτοιες πρακτικές και να προχωρήσει σε ανάλογα μέτρα.
Το πρόστιμο 500 εκατ. ευρώ που επιβλήθηκε στην Apple λαμβάνει υπόψη τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της μη συμμόρφωσης, τονίζεται.
Η Κομισιόν αποφάσισε επίσης να κλείσει την έρευνα για την υποχρέωση της εταιρίας να δίνει την επιλογή στους χρήστες να αφαιρούν εύκολα από τη συσκευή τους εφαρμογές και να αλλάζουν τις προεπιλεγμένες ρυθμίσεις στο iOS, μεταξύ άλλων όσον αφορά το προεπιλεγμένο πρόγραμμα περιήγησης στο διαδίκτυο.
Όπως σημειώνεται, μετά από διάλογο μεταξύ Επιτροπής και της Apple, η εταιρία άλλαξε την οθόνη επιλογής του προγράμματος περιήγησης, ενώ διευκόλυνε την αλλαγή των ρυθμίσεων για κλήσεις, μηνύματα, φιλτράρισμα κλήσεων, πληκτρολόγια, διαχειριστές κωδικών πρόσβασης και υπηρεσίας μετάφρασης στα iPhone.
Επιπλέον, οι χρήστες μπορούν πλέον να αφαιρέσουν από τις συσκευές τους προεγκατεστημένες εφαρμογές της Apple, όπως το Safari, κάτι που προηγουμένως δεν ήταν δυνατόν.
Όσον αφορά τη Meta, η Κομισιόν έκρινε ασύμβατο με την DMA το μοντέλο διαφήμισης που δίνει στους χρήστες τις επιλογές είτε να συναινέσουν στη συνδυασμένη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων σε όλες τις πλατφόρμες της εταιρίας, είτε να εξαιρεθούν από τη χρήση αυτή μέσω πληρωμένης συνδρομής.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, σημειώνει η Κομισιόν, οι μεγάλες εταιρίες που αποτελούν σημαντικό κόμβο πρόσβασης σε διαδικτυακές υπηρεσίες (gatekeepers) οφείλουν να ζητούν τη συγκατάθεση των χρηστών προτού συνδυάσουν τα προσωπικά δεδομένα στα οποία έχουν πρόσβαση από διαφορετικές πλατφόρμες που ελέγχουν (π.χ. για σκοπούς διαφήμισης). Οι χρήστες που δεν συναινούν στη συνδυασμένη χρήση των δεδομένων τους θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε λιγότερο εξατομικευμένες αλλά αντίστοιχες εναλλακτικές υπηρεσίες.
Το μοντέλο «συναίνεση ή πληρωμή» το οποίο εφαρμόστηκε τον Νοέμβριο του 2023, οι χρήστες του Facebook και του Instagram στην ΕΕ είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ της συγκατάθεσης για τον συνδυασμό προσωπικών δεδομένων για εξατομικευμένη διαφήμιση ή της πληρωμής μηνιαίας συνδρομής ώστε να έχουν πρόσβαση στην υπηρεσία χωρίς διαφημίσεις.
Σύμφωνα με την Επιτροπή το μοντέλο αυτό δεν συνάδει με τη νομοθεσία καθώς δεν παρείχε στους χρήστες την επιλογή για πιο περιορισμένη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων, και δεν επιτρέπει στους χρήστες να ασκήσουν ελεύθερα το δικαίωμά συναίνεσης για τον συνδυασμό των προσωπικών τους δεδομένων.
Τον Νοέμβριο του 2024, μετά από συζητήσεις με την Κομισιόν, η εταιρία ξεκίνησε την εφαρμογή νέας επιλογής η οποία σύμφωνα με τη Meta χρησιμοποιεί λιγότερα προσωπικά δεδομένα για την προβολή εξατομικευμένων διαφημίσεων. Η Επιτροπή βρίσκεται εν μέσω αξιολόγησης της νέας επιλογής και έχει ζητήσει από την εταιρία να παρέχει στοιχεία για την εφαρμογή της.
Ως εκ τούτου, το πρόστιμο αφορά την περίοδο κατά την οποία ήταν ενεργό το προηγούμενο μοντέλο, από τον Μάρτιο του 2024 οπότε και τέθηκε σε εφαρμογή η DMA μέχρι τον Νοέμβριο και την εφαρμογή της νέας επιλογής. Το πρόστιμο των 200 εκατ. λαμβάνει επίσης υπόψη τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της μη συμμόρφωσης.
Η Κομισιόν ανακοίνωσε ακόμα πως η υπηρεσία Facebook Marketplace δεν θεωρείται πλέον σημαντική πλατφόρμα στην οποία επιχειρήσεις προσεγγίζουν καταναλωτές, μετά από αξιολόγηση των επιχειρημάτων της Meta και μέτρων που έλαβε η εταιρεία, καθώς η πλατφόρμα είχε λιγότερους από 10 χιλιάδες επιχειρήσεις ως χρήστες το 2024, κάτι που σημαίνει πως δεν εμπίπτει πλέον στους σχετικούς κανονισμούς.
