Στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου, πολλά μέλη, στελέχη και φίλοι του ΑΚΕΛ, κατέθεσαν διάφορες απόψειςγια τα αίτια που οδήγησαν στην ιστορική ήττα του 22%. Αν και ελάχιστοι μπήκαν στην ουσία των προβλημάτων, αρκετοί καταπιάστηκαν με τον τρόπο εκλογής του γενικού γραμματέα, ένα ζήτημα που όπως είναι φυσικό, απασχολεί τον πολιτικό κόσμο πέρα και έξω από το κόμμα. Το κυρίαρχο επιχείρημα ήταν πως ο ηγέτης που σε κεντρικό ρόλο θα ζητήσει αύριο την ψήφο εμπιστοσύνης ολόκληρης της κοινωνίας, δεν μπορεί να μην έχει τη μέγιστη δυνατή νομιμοποίηση, τουλάχιστον εσωκομματικά.
Ό,τι κι αν έχει λεχθεί, όμως, παραμένει σε επίπεδο ασκήσεων θεωρίας, καθώς από την περασμένη Κυριακή, ο Στέφανος Στεφάνου είναι ο νέος γ.γ. της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ, μέσα από τις κρατούσες εκλογικές διαδικασίες. Μάλιστα, ο ίδιος φρόντισε από την πρώτη του κιόλας τοποθέτηση να βάλει τέλος στις υποδείξεις των «όσων βρίσκονται έξω από το κίνημα». «Εμείς αποφασίζουμε για τους εαυτούς μας, εμείς καθορίζουμε τη γραμμή μας...». Κάπως έτσι διαμορφώθηκε το στοίχημα του κ. Στεφάνου και της νέας ηγεσίας, αφού ανέλαβαν την ευθύνη να εντοπίσουν εκείνη τη γραμμή που θα πείσει την κοινωνία, να την περπατήσει. Αν το στοίχημα χαθεί, οι 52.000 ψηφοφόροι που παραστράτησαν από το 2011 και εντεύθεν, θα είναι μόνο η αρχή.
Μπορεί το ΑΚΕΛ να μην ακολούθησε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, καθώς είχε πάντοτε τη δυνατότητα να προσαρμόζεται στην αστική δημοκρατία την οποία υπηρετεί για δεκαετίες, όταν όμως κλήθηκε να τη διαχειριστεί, μπήκε σε περιπέτειες και σε βαθιά εσωστρέφεια. Υπάρχει η αίσθηση πως ο Άντρος Κυπριανού αποτέλεσε έναν μεταβατικό γενικό γραμματέα για το ΑΚΕΛ, καθώς ανέλαβε το τιμόνι, στο μεταίχμιο μας εποχής, όπου ένας κύκλος έκλεινε και μια νέα περίοδος αναζήτησης ξεκινούσε. Ο ιστορικός ρόλος που του έλαχε κουβαλούσε δύο βασικά προαπαιτούμενα. Αφενός την αναστροφή του αρνητικού κλίματος προς το κόμμα και αφετέρου του εσκυγχρονισμού των δομών και των σωμάτων του, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής της εικόνας, της πληροφορίας και της αποϊδεολογικοποίησης. Καλώς ή κακώς και χωρίς να εξετάζουμε τους λόγους στο παρόν άρθρο, ο απερχόμενος γ.γ. απέφυγε να ακουμπήσει την καυτή πατάτα της ανανέωσης, ενώ στην εικόνα μάλλον απέτυχε. Ως εκ τούτου, τον άχαρο και πολύ σημαντικό αυτό ρόλο, κληρονομεί ο νέος γ.γ. Δεδομένου ότι το ΑΚΕΛ βρίσκεται ακόμα σε μεταβατική πορεία αναζήτησης ρόλου και χαρακτήρα, οι πολύ βαθιές τομές στον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης, είναι αυτές που θα του προσδώσουν αυτοπεποίθηση, στην προσπάθεια ανανέωσης του συμβολαίου του με την κοινωνία. Δεν έχει την πολυτέλεια του χρόνου να σταθεί σε δικαιολογίες του τύπου το κίνημα δεν μπορεί να πάει αριστερά ή δεξιά, γιατί κινδυνεύει με διάσπαση. Εδώ δεν αναζητείται κατεύθυνση, αλλά δυνατό έρεισμα στην κοινωνία, με προτάσεις και προοδευτικές λύσεις σε ζητήματα που την απασχολούν. Εξάλλου, το ρίσκο διάσπασης, ελλοχεύει με ή χωρίς τομές, αφού η συνεχής απώλεια ποσοστών και θέσεων εξουσίας είναι εύφλεκτο υλικό για εσωκομματικές τριβές και διασπάσεις.
Σ’ ένα κόμμα από το καταστατικό του οποίου απουσιάζει η δυνατότητα συμμετοχής των μελών στην άμεση εκλογή του ηγέτη του, είναι φυσικό να λείπει και η δυνατότητα ανάκλησης της εντολής του. Ως εκ τούτου, ο αμείλικτος κριτής του έργου του νέου γ.γ. δεν είναι άλλος από τα εκλογικά αποτελέσματα, που έρχονται σε λίγους κιόλας μήνες. Με ποια όπλα θα μπει όμως στις νέες εκλογικές μάχες; Ήδη ο κομματικός μηχανισμός δείχνει σημάδια κόπωσης, ο κομματικός πυρήνας μειώνεται κι ο κομματικός πατριωτισμός μοιάζει αδύναμος να γεμίσει τα εκλογικά παραβάν. Ο μπαμπούλας «της δεξιάς και του φασισμού» δεν πιάνει τόπο, καθώς η Δεξιά κι η Άκρα Δεξιά έχουν ήδη ριζώσει στην εξουσία. Αυτό που λείπει είναι η εναλλακτική και προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης. Λείπει ένα κόμμα σύγχρονο, εξοικειωμένο με την τεχνολογία και την τέχνη της επικοινωνίας. Στελέχη καταρτισμένα σε κοινωνικά, οικονομικά, ανθρωπιστικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Είναι αναγκαία πλέον η θέσπιση αυστηρών κανόνων για πάταξη των φαινομένων αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των υποψηφίων, αλλά την ίδια ώρα ο απαρχαιωμένος θεσμός της επαγρύπνησης πρέπει να καταργηθεί.
Ο κ. Στεφάνου έχει στα χέρια του ένα κόμμα σε φθίνουσα πορεία και δύο ξεκάθαρες επιλογές. Είτε θα συμμαχήσει με εκείνες τις δυνάμεις που είναι πρόθυμες και ικανές για βαθιές τομές στο κόμμα, οι οποίες θα παλέψουν να κτίσουν μια ισχυρή εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης, είτε θα ακολουθήσει την πεπατημένη. Την περιχαράκωση στα επιτεύγματα του παρελθόντος, στα κούφια συνθήματα του παρόντος και την ανέξοδη κριτική χωρίς αντιπρόταση για το μέλλον. «... Να αναμορφώσουμε τους εαυτούς μας για να αλλάξουμε την πραγματικότητα στην οποία ζούμε», μδήλωσε στην πρώτη του ομιλία. Αν λοιπόν δεν σηκώσει στους ώμους του την αναμόρφωση του ΑΚΕΛ ο ίδιος, που χαίρει εκτίμησης από πάσα κατεύθυνση, εντός και εκτός κόμματος, ενδέχεται να το παραδώσει σε μια πραγματικότητα εντελώς αλλιώτικη από αυτή στην οποία συνήθισε να επιβιώνει για δεκαετίες.
